20 June 2008

 

 

Search(General)

  

sindhiadabiboard

 

 

 

 ٻين پبلشرن جا ڪتاب

 

 

 

 

 

سنڌي ادبي بورڊ بابت

  بورڊ جي تاريخ

  بورڊ جو آئين

  خبرنامو

  بورڊ جا چيئرمين

  بورڊ جا سيڪريٽري

  بورڊ جا ميمبر

  بورڊ بابت ڪجهه وڌيڪ

  بورڊ جي ويب ٽيم

 

سيڪشن؛  تاريخ

ڪتاب: مڪلي نامو

باب: --

صفحو :31

·       امير احمد قلي بيگلار: هن جو ڪتبو هي آهي:

        وفات يافت مرحومي مغفوري امير احمد

        قلي بن سلطان محمد قلي بيگلار11

 

آيات:

        قال الله سبحانہ و تعاليٰ: شهد الله ... الحکيم2

        صدق الله ... الکريم.

        قال الله تعاليٰ کلشيء هالک ... ترجعون.3

        صدق الله تعاليٰ

        الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم.4

        بسم الله ... تبارک ... بمآءِ معين.5

        لا الهٰ الا الله محمد رسول الله،

        صلي الله عليه وآله وصحبہ وسلم

اسد 1007 هه: امير شمس الدين محمد جي گورستان ۾ هي قبر (نمبر 6) آهي.

چو در برج اجل بنمود جوزا

جدا گشت از سرائ و اي ويلا

پئ سال وفاتش، گفت خسرو

جدا شد شمس از برج اسدوائ

(1007هه ؟)1

 

آيات:

        قال الله تعاليٰ: کل نفس ذائقته .... القيامته2

        قال الله تعاليٰ: کل من عليها فان ... ترجعون3

        صدق الله العلي العظيم.

ڀائي خان وزير سنڌ جو والد 1008هه: سنڌ ۾ ترخاني دؤر اندر ٻه ڀائي خان ٿي گذريا آهن. هڪ ملا گدا علي ڀائي خان، مهتر بابل جي پٽ، جنهن کي ميرزا جانيءَ ڀائي خان جو لقب ڏئي پنهنجو وزير ڪري ملڪ جي سياه سفيد جو مالڪ بڻايو. ٻيو ڀائي خان امير خسرو چرکس جو پٽ لطف الله ٿيو، پويون ڀائي خان هندستان ۾ مدفون آهي. جنهن صورت ۾ ڀائي خان جي والد جي قبر به هن گورستان ۾ موجود آهي، تنهن ڪري هي ڀائي خان مهتر بابل وارو پٽ ملا گدا علي ٿي نه ٿو سگهي. ڇاڪاڻ ته،

مهتر بابل جو گورستان جدا آهي، جنهن جو ذڪر هنن صفحن ۾ موجدو آهي، بهرحال هن گورستان جا مدفون به ترخاني دؤر سان متعلق آهن ۽ گورستان جو مالڪ ڀائي خان وزير سنڌ هو، تنهن ڪري سمجهڻ گهرجي ته ترخاني دؤر ۾ ٽيون ڀائي خان پڻ ٿيو، جنهن جي پنهنجي قبر ۽ سندس والد جي قبر هن گورستان ۾ آهي.

        قبرستان ميرزا عيسي اول جي ويجهو، دستوري طرح چوديواري اندر کليل ٿلهي تي آهي. چوديواري ڊهي چڪي آهي. اولهائين ديوار ۾ مصلي جو ڪاشي ڪاري سان نهايت خوبصورت ونگائتو محراب هو، جيڪو پڻ هن وقت زبون ٿي چڪو آهي. اوڀر کان داخلي دروازو پٿر جي  فريم سان موجود آهي. قبرون گهڻو ڪري زبون ٿي چڪيون آهن، فقط ڪي موجود آهن. خدادا جي بياض تان ڪتبا ڏجن ٿا، سڀ کان پهريون ڀائي خان جي والد جي قبر جو ڪتبو ڏجي ٿو:(*)

 

        وفات تاريخ دهم محرم سنه 1008هه

والد حق پرست بائيخان

روز عاشور چون شد از دنيا

خرد از بهر سالِ فوتش گفت:

نقد جان داد روز عاشورا

سنه 1008هه

آيات:

        قال الله تعاليٰ: قل يا عبادي ... غفورالرحيم1

 

کل من عليها فان .... الا کرام.1

 

الله لا الهٰ الا هوالحي ... عظيم.2

شهد الله انہ ... الحساب.3

يا ايها الذين آمنو ... مهتدون.4

ما کان محمد ابا ... کريما.5

قال الله تعاليٰ: ان الذين قالو ... يحزنون.5

بسم الله .... تبارک ... بما معين.7

هن قبرستان ۾ وڌيڪ هيٺيون قبرون آهن:

ڀائيخان وزير سنڌ 1012هه: تاريخي ڪتبو آهي:

وفات او بتاريخ 25 ربيع الاول 1012هه

وزير سنڌ ڀائيخان چوميشد

سوي ملک بقا زنين دار فاني

پئ تاريخ خود گفتا: خدا يا!

مقامم ده بهشت جاو داني!

سنه 1012

آيات:

قال الله تعاليٰ .... الله لاالله الا هوالحي ... فيها خالدون.8

ان الذين عند الله ... سريع الحساب9

بسم الله ... تبارک ... بمآء معين10

(2) – قبر ؟ هن قبر تي نالو ڪونه آهي، آيات جا ڪتبا هي آهن:

لا الله .... رسول الله

قال الله تعاليٰ : شهد الله ... الحکيم1

 

آمن الرسول ... الکافرين2

الله لا الهٰ الا هوالحي ... العظيم3

قال الله تعاليٰ :  و سيق الذين .... العالمين4

ربنا آتنا ما وعدتنا ... المعياد

ربنا ظلمنا ... من الخاسرين

ربنا و تقبل ... يقوم الحساب

بسم الله ... يٰسين ... المکرمين5

بسم الله ... تبارک ... القوافيها6

(3) – محمد 1035هه:

مٿن کان:

نور بصري امير خاني

... قدم بفردوس نهاد

پيرن کان:

تاريخ وفات او خرد چنين گفت:

ز باغ محمد گلي رفت بباد (کذا)

سنه 1035هه

لوڙهه تي سڄي پاسي کان:

 

ريخني خونِ دل از ديده گريان پدر

رحم ارجان پدر نامدت اي جان پدر!

نو بهار آمد و گلهار همه رستند ز خاک

تو هم از خاک برآي، اي گل خندان پدر!

جان خود بدهم و جان تو عوض بستاند

گر بود قابض ارواح بفرمان پدر

زيِر گل تنگدل اي غنچہ رعنا، چو ني؟

بي تو، ما غرقہ بخونيم، تو بي ما، چوني؟

ٻئي حاشي تي :

سلکِ جمعيتِ ما، بي تو، گسستست ز هم

ما که جمعيم چنينيم، تو تهنا چوني؟ (*)

__________

دوستان ذکِر حق و فکر مزار خود کنيد

عاقبت مرگ است پاران فکرکار خود کنيد

بگزريد ازين انديشہ ليل ونهار خود کنيد

آيات:

قال الله تعاليٰ: لقد صدق الله رسولهِ الرويا ... اجراً عظيما(1)

 

بسم الله ... تبارک .. بمآءِ معين2

(4) – قبر ؟ ڪتبو ڪونه آيات هي آهن!

قال الله... شهدالله انہ ... الحکيم3

بسم الله ... تبارک ... بماء معين(1)

 

الله رب العالمين ... بماء معين.

صدق الله ... الڪريم

بسم الله ... الله لا الهٰ الا هوالحي ... فيها خالدون2

بسم الله ... يٰسين ... اجر ڪريم3

صدق الله تعاليٰ جل جلاله

(5)  قبر؟ هيٺيان بيت قبر جي لوڙهه تي آهن:

اوڀارئين پهلوءَ تي:

بادشاهه جرم مارا درگذار

تو نکوکاري و ما بدکرده ايم

سالها درفسق و عصيان بوده ايم

روزو شب اندر معاصي بوده ايم

ما گنه گاريم تو آمر ز گار

جرم بي اندازه بيحد کرده ايم

همقرين نفس شيطان بوده ايم

غافل از حدِ نواهي بوده ايم

سڄي طرف جي حاشي تي:

بيگنہ نگذشت بر ما ساعتي

بردر آمد بنده بگريخته

مغفرت دارد اميد از لطف تو

بحر الطاف تو بي پايان بود

 

با حضور دل نکرده طاعتي

آبرويء خود بعصيان ريختہ

آنکہ خود فرمودهء لاتقنطو

نا اميد از رحمتت شيطان بود

مٿن جي حاشي تي:

اي کار کشايء کار بستہ

 

اي اميد همہ اميدواران

مغربي حاشي تي:

خدا يا تويء آگہ از حال من

تويء از کرم دلنواز همہ

بود هر کسي را اميدِ بکس

نداروم اميد از عملهايء خويش

 

عيان است پيشِ تو احوال من

به بيچارگي چاره ساز همہ

اميد من از رحمتِ تست و بس

- - - - - - - - - - - - - -

حاشي تي:

وگر نامرادم کني باک نيست      چو لطفِ تو باشد ازان باک نيست

کہ دارم مني عاصي دل سياه      بعفو تو اميد بيش از گناه

__________

يا رب بصفايء صبح خيزان  يا رب بدعايء اشک ريزان

يا رب بدل نيازمندان       يا رب بنياز مستمندان

__________

آيات:

قال الله تعاليٰ: الله لا الٰہ الا هوالحي ... فيها خالدون.1

 

شهدالله انہ ... سريع الحساب.2

(7) قبر؟ 1047هه: ٻار جي:

وفات او بتاريخ 25 شهر شوال

المکرم سنه 1047هه

(6)                        – قبر ؟ 1074هه: ٻار جي:

وفات او بتاريخ دهم يوم الخميس

شهر شوال المکرم سنه 1074هه

آيات:

        الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم.3

صدق الله ... الکريم.

ڀائي خان وزير سنڌ سنه 1012هه: هن جي قبر جو ڪتبو سندس والد جي تحت ڏسڻ گهرجي.

·       سلطان قاسم علي خان سنه 1019هه: هي جدا مقبرو آهي:

وفات يافت مرحومي مغفوري حضرت سلطان

قاسم علي بتاريخ يازدهم ماه رجب المجرب روز

يکشنبہ سنه 1019هه x

 

آيات:

قال الله ... : شهد الله انہ ... عند الله الاسلام.1

قال الله: قل يا عبادي ... الرحيم.2

بسم الله ... الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم.3

بسم الله ... تبارڪ .. بماَءِ معين.4

·       مير سلطان محمود سنه 1021هه: هيءَ قبر مير محمد ترخان جي قبر جي قريب آهي. ڪتبو آهي:

وفات مرحومي مغفوري مير سلطان محمود بن امير مرحومي مير تيمور

بتاريخ يوم الاثنين شهر ذي الحج سنه 1021هه4

آيات:

قال الله ... شهدالله انہ ... الحکيم5

صدق الله ... الکريم.

بسم الله .... : تبارک ... بمآءِ معين.1

الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم.2

لا اڪراه ... عليم3

قل يا عبادي ... رحيم.4

صدق الله ... الکريم ونحن ... العالمين.

·       مير متين بيگ بن امير ڀائيخان 1022هه: هيءَ سرن جي ٺهيل رانڪ آهي، ڀائي خان (؟) جي سلسلي ۾ ٻيا ڪتبا به درج ڪيا ويا آهن، تنهن ڪري مير متين بيگ جي گورستان جا ڪتبا به ڏجن ٿا:

        وفات يافت مرحومي مغفوري مير متين بيگ

        بن امير بائيخان تاريخ شهر ربيع الاول 1022هه

آيات:

لا الهٰ الاالله محمد رسول الله صلي الله علي وسلم.

هو الفتاح – هو الڪريم.

قال الله سبحانہ تبارڪ وتعلي: شهد الله الٰہ ... بصير العباد5

بسم الله ... تبارک ... بما معين6

الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم7

قال الله تعاليٰ: کلشيء هالک – ترجعون8

 

صدق الله.

وقال: ان الذين آمنوا و عملو الصالحات ... ربه احداً1

 

صدق الله.

کاتب منقول عنه شيخ فقير محمد بن شيخ محمد حسن.

انہيءَ گورستان ۾ ٻيون هيٺيون قبرون آهن.

(2) بنا نالي قبر:

شهدالله ... بصير العباد2

قال الله تعاليٰ عزوجل: کل نفس ذائقت الموت ثم الي ربکم ترجعون.

الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم3

بسم الله ... تبارک ... بماء معين4

قال الله تعاليٰ: آمن الرسول بما انزل ... الکافرين5

وقال: ان الذين قالو ربنا الله ... غفور الرحيم6

وقال ياَ ء يتها النفس المطمئنت ... وادخلي جنتي7

صدق الله ... الشاهدين ... رب العالمين.

(3) بنا نالي:

الذين ينفقون ... يحزنون1

 

لا الهٰ الاالله محمد رسول الله صلي الله عليه وسلم.

(4) – بنا نالي:

کل نفس ذائقت الموت ... الجنت2

کلشيء هالک ... ترجعون3

کل من عليها فان .... الاحسان ... کذبان4

صدق الله ... رسول الکريم.

. محمد قلي 1030هه: هي مقبرو جدا آهي.

وفات يافت مرحومي مغفوري محمد قلي ان شاهه قلي

تاريخ بيست و هفتم شهر جميد الثاني روز سه شنبہ سنه 1030هه*

آيات:

قال الله سبحانہ و تعاليٰ: قل يا عبادي ... رحيم5

کلشيء هالک ... ترجعون6

صدق الله ... الکريم.

بسم الله ... الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم7

بسم الله ... تبارک ... بماء معين.8

امير شمس الدين محمد: امين الدين حسين خان امير خان جي اولهه ۾ امير شمس الدين جو گورستان آهي. امير شمس الدين ترخاني دؤر جو امير هو.

گورستان ۾ ست قبرون آهن. امير شمس الدين جي قبر جو ڪبتو آهي:

شمس مشرق (سپهر ملت و دين)

کہ نظيرش درين زمانہ نبود

درشجاعت چو رستم (دوران)

در سخاوت چو حاتم محمود

ناگهان اَن سموم، از موتش

تن و دل را بجور غم بستود

آتشي فرقتش چو شعله کشيد

از دل دوستان برآمد دود

سال تاريخ فوت او طاهر

شمس اوج قمر شرف بنمود؟*

آيات:

قال الله سبحانہ و تعاليٰ: ان الذين آمنو ... ربهِ احدا1

قال الله تعاليٰ عزوجل: ياء يهاالذين ... المهتدون2

قال الله تعاليٰ: الذين آمنو او هٰجروا ... عنده اجر عظيم1

قال الله سبحانہ و تعاليٰ: قل يا عبادي ... رحيم2

صدق الله.

قال الله تعاليٰ: کل نفس ذائقة ... ترجعون3

الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم4

قال الله سبحانہ تبارک و تعاليٰ: کلشيء هالک ... الحکيم5

بسم الله ... تبارک ... بماء معين6

قال الله سبحانہ تبارک و تعاليٰ: والذين آمنو ... قليلا7

بسم الله ... يٰسين والقران ... امام مبين8

قال الله تعاليٰ عزوجل: وسبق الذين ... رب العالمين9

بسم الله ... قل هو .... احد10

صدق الله ... الکريم و نحن ... رب العالمين.

انہيءَ گورستان جي باقي قبرن جا ڪتبا هي آهن:

(1) محمد ميرل؟ سڄي کان پهريون نمبر قبر آهي:

وفات محمد ميرل

آيات:

قال الله تعاليٰ: قل ان الموت ... الرازقين11

قال الل تعاليٰ: کل من عليها فان ... والاڪرام12

صدق الله ... الکريم.

(2) فقط آيون آهن:

يا الله – يا رحمٰن – يا رحيم.

قال الله تعاليٰ: شهدلله انہ .. الحکيم 1

 

بسم الله ... الله لا الٰہ الا هوالحي القيوم ... العظيم2

صدق الله العلي العظيم.

(3) مهر بي بي: مٿين قبر سان گڏ:

وفات يافت مهر بي بي

آيات:

هوالڪريم

بسم الله ... الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم3

(4) ماه بيگہ 984هه: بنت شمس الدين هن جو ڪتبو جدا ڏنل آهي.

(5)  زاهد بيگ: مٿين قبر سان گڏ آهي.

وفات زاهد بيگ

آيات:

قال الله تعاليٰ: ولقد خلقنا الانسان ... تحملون.4

صدق الله ... الکريم و نحن ... والشاکرين.

(6) اسد 1007هه: مٿين مقبري سان گڏ آهي. ڪتبو جدا ڏنل آهي:

هيٺيون ٻه قبرون امير شمس الدين جي رانڪ سان گڏ آهن:*

 

(1)  - ؟

قال الله تعاليٰ: شهدالله ... الحکيمٰ1

بسم الله ... الله لا الٰہ الا هوالحي ... العظيم2

(2) - ؟

ان الذين آمنو و عملو ... ربہ احداً3

قال الله تعاليٰ: قل يا عبادي الذين ... الرحيم4

 

(21)

حواشي: هن مقالي جي ابتدائي صفحن ۾ ڪي وضاحت طلب ڳالهيون آيون آهن، اسان انہن تي نمبر ڏنا آهن، هن هيٺ ڄاڻايل نمبرن جي تحت حاشيء ذريعي، وضاحت ڪئي وڃي ٿي.

(1) – عيسيٰ جا وڏا: عبدالعليءَ کان مٿي ڪي پيڙ ميرن کٽل آهن، جيڪي معلوم ٿي سگهيون سي هن ريت آهن:

عبدالعلي بن عبدالخالق (متن ۾ عبدالرزاق ڪمپوزنگ جي غلطي آهي) ...؟ بن مير حسين ترخان بن عبدالعلي ترخان بن ميراز نورالله بن فضل الله بن امير اتلمش بن امير اڪوتمر ابن امير الچي بن الجائتو خدا بنده (703-716هه) بن ارغون خان (683-690هه) بن اباقا خان (663-670هه) بن هولاڪو (654-663هه) بن تولي بن چنگيز خان (562-664هه).

سنڌ جي ارغون ۽ ترخانن جو باهمي رشتو امير اڪوتمر کان هيٺ بروايت ترخان نامه هن ريت هلي ٿو:

امير اڪوتمر

1) امير اتلمش                     1)امير شنکل

2) فضل الله ترخان                2) برتق بيگ

3) ميرزا نور الله ترخان             3) امير شيخو بيگ

4) ميرزا عبدالعلي ترخان          4) محمود بيگ

5) مير حسين ترخان               5) يار بيگ

6) ؟                               6) مير فرخ بيگ

7) ؟                               7) ميرم بيگ

8) ؟                               8) احمد ولي بيگ

9) ؟                               9) فرخ بيگ

10) عبدالخالق ترخان              10) امير حسن بصري

11) عبدالعلي ترخان               11) امير ذوالنون

12) عيسيٰ ترخان                 12) ميرزا شاه بيگ ارغون


1   بياض ص 684              2  آل عمران ص 18         3  القصص ص 18

4  البقر 255                    5  الملک 1-30

1  بياض ص 506 سال لکيل ڪونه آهي، مصرعه مان مٿيون سال نڪري ٿو.

2  آلعمران ص 185

3  الرحمٰن ص 26

(*)    بياض ص 274- 251

1  الزمر ص 53

 1  الرحمان ص 26-27      2  البر ص 255              3  آل عمران ص 18-19

4  البقر ص 153-157       5 الاحزاب ص 40-44       6  الاحقاف ص 13

7  الملک ص 1-30             8  البقر ص 255-257           9  آل عمران ص 19

10  الملک ص 1-30

1  آل عمران ص 18         2  البقر ص 285-286       3  البقر ص 255

4  الزمر ص 73-75          5  يٰسين ص 1-27           6  الملک ص 1-7

(*)   هي اشعار مولانا جاميء جي مرثي مان آهي، جيڪو هُن 881هه ۾ پنهنجي پٽ خواجه صفي الدين جي وفات تي لکيو هو. (صه ديوان جامي 120 تصحيح  هاشم رضي تهران 1341).

(1)  الفتح ص 27-29 2  الملک ص 1-30         3 آل عمران ص 18

(1)  الملک ص 1-30         2 البقر ص 255-257     23 آل عمران ص 18-19

1  البقرص 255-257                2  آل عمران ص 18-19           3  البقرص 255

x  بياض ص 166        1  آل عمران ص 18      3 الزمر ص 53

3 البقره ص 255        4 الملک ص 1-30         5  بياض ص 671

1  الملک 1-30                  2 البقر ص 255       3 البقر ص 256

*  بياض ص 650-639         4 الزمر ص 53         5 آل عمران ص 18

6  الملک ص 1-30            7  البقر ص 255      8  القصص ص 88

1  الکهف 107-110      2 آل عمران ص 81      3 البقر ص 225

4  الملک ص 1-30     5 البقر 285-286          6 حٰمم السجده ص 30-32

7 الفجر ص 30-27

1  البقر ص 274          2 آل عمران ص 185      3 القصص ص 88

4  الرحمٰن ص 26-60    * بياض ص 170           5 الزمر ص 53

6  القصص ص 88       7 البقر ص 255           8  الملک 1-30

*  هن قبرستان جا ڪتبا بياض ۾ صفحه 499 کان 514 تائين آهن. مصرعه مان سال 1332 برآمد ٿئي ٿو، جيڪو غلط آهي.

1  الکهف ص 107-110                    2 البقر ص 153-157

1  التوبه ص 20-22          2 الزمر ص 53               3 العنکبوت ص 57

4  البقر ص 255            5 القصص  ص 88          6 الملک ص 1-30

7  النساء ص 122           8 يٰسين ص 1-12            9  الزمر ص 53-75

10 اخلاص ص 1-4          11 الجمه ص 8-11           12 الرحمٰن ص 26-27

1  آل عمران ص 18            2  البقر ص 255               3 البقر ص 255

4  المؤمنون ص 12-22

*  بياض ص 497-498         1 آل عمران ص 18        2 البقر ص 255

3  الکهف ص 107-110      4 الزمر ص 53

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ

© Copy Right 2007
Sindhi Adabi Board (Jamshoro),
Ph: 022-2633679 Email: bookinfo@sindhiadabiboard.org