سيڪشن؛  فلسفو

ڪتاب: سقراط جي گفتگو

باب: --

صفحو :13

 

ڥڎۑخۆ

 _(Crito) ”ڤإڷۆڷ“

 

ڶڥإڵڶۑ ضإ ڥڎڈإڎ:

ښڤڎإڞ

ڥڎۑخۆ، ښڷڈښ ڈۆښج

 

ضکێێ:

إێإ ضۑڵ ضۑ ڥإڵ ڥۆسڏۑ، ضجۑ ښڤڎإڞ ڤۑڈ آێۑ.

جڠإڎڢ:

ڶڤڈڶۑ ضۑ ڢۑڜڵۑ ڦإڷ صۆ٭ ضۑ ڤۑڈ ۆإڎۑ ێڥڏۑ ڶێۑڷۑ ڈۆڎإڷ، ښڤڎإڞ ښإڷ ێۑ٪ ڧڢجڧۆ بڷڈۑكإڷۑ ۾ حۑ ێیۑ، ڥإڵ ڥۆسڏۑ٪ ۾ ڤۑڈ، ښڤڎإڞ ۆخ ښڷڈښ صڎإڼۆ ښڷڧجۑ، ڥڎۑخۆ، ێڷ ڵإ٭ ڢڎإڎ ضۑ ێڥ ڎح ڦڼۑ صێغۑ حۆ ۽ ێڷ ڦۑ تډإیۑ حۆ جێ ښڷڈښ ڈۆښجڷ إڷ ڶڤڜڈ ڵإ٭ ڊۆڥڏ ڥسإ ڥۑإ آێڷ. ڤۑڈ كإڷۑ ضۑ ڠڶڵڈإڎڷ ښإڷ ښإڐ بإڐ ڥیۑ إحإیۆڷ ۽ صڷإێێ ضۑ ڵإ٭ حۑښإڵۑ ضۑ ڛێڎۑ ڎۑإښج ۾ ښڷڧجۑڷ ۽ بإإشڎ ڛكڜۑجڷ ښإڷ ڎإبڞإ بێ ڎڦضۑ ۆۑإ آێڷ. ڥڎۑخۆ ضۆ كۑإڵ ۽ ښڤڎإڞ ښإڷ إڜڎإڎ إێۆ آێۑ جێ، إحۑڷښ ضۑ ڠڈإڵج صإڎإڷ ڶۆج ضۑ ښڐإ ڦۑ ڤبۆڵۑڷڈۑ، ێۆ طڼ صڷێڷضڷ ڈۆښجڷ، ڥخڷب ۽ كۆڈ صإڼ ښإڷ ڐۑإڈجۑ ڥڎۑ ڎێۑۆ آێۑ.

ښڤڎإڞ إڷ ڎح ڦۑ ڎڈ ڥڎۑ حۆ. ێڷ ضۆ ڈڵۑڵ إێۆ آێۑ جێ ڶۆج ضۑ ښڐإ ڦإڷ ڋطۑ ڢڎإڎ حۑڼ، ڠإڶ ضڷجإ ضۑ ڎإ٭ ڦإڷ ڋطۑ إڼ ڶعڼ بڎإبڎ حۑڷڈۆ. ضڊێڷ جێ ێڷ ښڶۆڎۑ قۑإجۑ٪ ۾ ښغإیۑ٪ ضۑ ڶڤإبڵۑ ۾ تۑ٪ ڥڷێڷ بێ کإڵێێ ضۑ صڎۆإێێ ڷێ ڥیۑ آێۑ ۽ إێۆ جێ ڢڎإڎ حۑڼ ێڷ ضۑ ڧڍڎۑڵ ڐڷڈڧۑ٪ ضۑ إڜۆڵڷ ضۑ إبجڏ حۑڷڈۆ ۽ صڼ ڶڤڈڶۑ ڈۆڎإڷ ڊڷڵ ښڷڈښ إڷ بۑإڷ ضۆ صإڦڷڋ حۑڷڈۆ جێ ێۆ ضڵإۆڞڷۑ٪ جۑ ڶۆج ڦۑ جڎضۑق ڊۑڷڈۆ.

ضۑجۆڼۑڥ ێۆ ڎۑإښج ښإڷ ښێڶج ڷێ ڎێۑۆ ێۆ ۽ إڷ ضۆ ڷڤإڈ ێۑۆ، صۆ٭ بێ ێۆ صإڼ ڦۑ ڤإڷۆڷ ۽ صڷێڷضۑ ڝڶۑڎ آڊۆ ضۆإبڈإڎ ښڶضێۑ حۆ. ڶڤڈڶۆ ڥۆڏۆ ۽ إڵڐإڶ ێح سۆڥۑإ حۑ ښڧێۑإ صیۑ، صڎ ښڐإ، ښڷڈښ صڷێڷضۑ ۆڞڷ ضۑ ڠڈإڵج صإڎإڷ یۑ ڊڷۑ ۆیۑ ێیۑ ۽ ښڤڎإڞ إڷ ڦۑ ڤبۆڵڼ صڷێڷضۆ ڢڎڝ ښڶضێۑ حۆ.

إحۑڷښ ضۑ ڤإڷۆڷ ڦۑ ێڥ ڢڎڝۑ ڛكڜ بڼإیۑ، إڷ ښإڷ كۑإڵۑ ڧڢجڧۆ ڥڎۑ، ښڤڎإڞ إێۆ ښڶضێإڼۑ حۆ جێ ێۆ آكڎ ڤإڷۆڷ ضۆ ڷإڢڎڶإڷ فۆ ڷێ حۆ حیۑ، ضڷێڷ ثڵۑ ێڷ ښإڷ ڐۑإڈجۑ ۽ ڐۆڎآۆڎۑ ڥیۑ ێضۑ، صڎ إڷ یۑ ڦۑښ صإڵۑۆ، جإجۑۆ ۽ ڷصإیۑ ۆڊۆ بێ جێ ڥۑۆ آێۑ.

ڤإڷۆڷ، ضڷێڷ ضۆ آۆإڐ ښڷڈښ ڥِڷڷ ۾، ” ڜۆڢۑ٪ ضۑ ڥِڷڷ ۾ ڥڷێڷ بإڷښڎۑ ضۑ آۆإڐ “ ضۑإڷ ۆطۑ ڎێۑۆ آێۑ، ښڤڎإڞ ضۑ إڞإڠج ڥڎڼ یۑ صڷێڷضۑ ڵإ٭ ڦڵۑڵ، ۆإقڈ ڈک ښڶضێۑ حۆ.

ښڤڎإڞ:         ێڷ ڶێڵ ڥۑیڷ إغۑ ڷڥجۆ آێۑڷ ڥڎۑخۆ؟ إۑڊۆ ښإضێڎ ښۆۑڎۆ؟

ڥڎۑخۆ:        ێإیۆ، ۆإڤڠۑ.

ښڤڎإڞ:         ێۑڷیڎ سۑڥ سإڥ ۆڤج فإ حۑۆ ێۆڷڈۆ؟

ڥڎۑخۆ:        بإك ڣخۑ ڎێۑ آێۑ.

ښڤڎإڞ:         ڶۆڷ ڦۑ قۑڎج آ جێ ێڷ ڶێڵ ڤۑڈ كإڷۑ ضۑ ڶقإڢڟ جۆڦۑ إڷڈڎ إغڼ ڊڷۆ ڥۑیڷ؟

ڥڎۑخۆ:        ښڤڎإڞ، ضۑیڷ جێ ڶإڷ إۑڷڈڏ ۆۑڷڈڏ آێۑإڷ، إڷ ڥڎۑ ێۆ ڶۆڷ ڦۑ ښعإڼۑ؛         تۑ کإڵێێ جێ ێڷ جۑ ێڥ ڶێڎبإڷۑ بێ ڥیۑ إحڶ.

ښڤڎإڞ:         ثڵإ جۆڷ ێۑڷیڎ یۑ صکۆ آێۑڷ؟

ڥڎۑخۆ:        ڷێ، ڶۆڷ ڦۑ إجۑ کۆصڵ ۆڤج حۑۆ آێۑ.

ښڤڎإڞ:         جێ صۆ٭ ڶۆڷ ڦۑ إڷ ڶێڵ یۑ ضإکإیڼ بضإ٭ حۆڷ غص ڥڎۑ فۆ ۆۑسۑڷ؟

ڥڎۑخۆ:        ښڤڎإڞ، إۆێإڷ ضڷێڷ آڢج ۽ ڶڜۑبج ۾ ڶبجڵإ آێۑۆ، ڶإڷ جێ إێڏۑ ڜۆڎجقإڵ ۾ ڧڎڢجإڎ ڎێڼ بڵڥڵ بێ صښڷڈ ڷێ ڥڎۑإڷ ێإ- ښغ صفۆ جێ بڵڥڵ بێ ڷێ. إڜڵ ۾ ڶإڷ ضڊێڷ ێجۑ صێجښ جێ جۆێإڷ ڊإڌۑ صڎښڥۆڷ ۽ ڧێڎۑ ڷڷڋ ۾ ێیإ ۽ ڶإڷ ڠضب ۆغإڷ ڷێإڎۑڷڈۆ یۑ ڎێضۑ ۆۑښ. ۽ إۆێإڷ ڦۑ إڷ ښبب ڥڎۑ یۑ ڷێ ضإکإۑڶ جێ ضۑڥۑ ڧێڏۑۆڷ جۆێإڷ ښجّڵ ڎێڷڈإ، ڧێخ ۾ ڧێخ إۆښجإیۑڷ جێ إێڷض ۽ آڐإڎ ۾ ڧێخجإیۑ ڎێڷڈۑ. ێۆڷیڷ جێ ڶۆڷ ڦۑ إڜڵۇڷ كبڎ آێۑ جێ إۆێإڷ كۆڛ ڞبڠ ۽ ڦّڵۑ ڈڵ ضإ ڶإڵڥ آێۑۆ. صڎ صۆ٭ بێ ضڷێڷ ښڥۆڷ ۽ كإڞڎۑ ښإڷ ێڷ آڢج ۽ ڶڜۑبج ڦۑ ښێۑ ڎێۑإ إێۑۆ، إڷ ضۆ  ڶڟإێڎۆ ڶإڷ ڥڊێڷ بێ ۽ ڥحۑ بێ ڥۆڷێ ڊسۆ آێۑ.

ښڤڎإڞ:         آكڎ فۆ ڥڎۑخۆ؟ ضڊێڷ ڥۆ ڛكڜ ڶڷێڷضۑ ڠڶڎ ڦۑ صێغۑ ۆعۑ جێ صۆ٭ إڷ ڦۑ ڶۆج ضۑ إغڼ جۑ ڶڵۆڵ ۽ ڈڵڧۑڎ ڷێ حۑڼ ڧێڎضۑ.

ڥڎۑخۆ:        صڎ ښڤڎإڞ، إۆێإڷ ضۑ ڠڶڎ ضإ تۑإ ڶإڼێۆ ضڊێڷ إڷ ڤښڶ ضۑ بڈڤښڶجۑ ښإڷ ڶڷێڷ ښإڶێۆڷ حۑڷڈإ آێڷ جێ إڷێڷ ضۑ ڠڶڎ جێ ڦۑڷ ڡڶڧۑڷ ۽ ڈڵڧۑڎ حۑڼ ڦإڷ ڎۆڥۑ ڷێ ښڧێڷڈۑ آێۑ.

ښڤڎإڞ:         ێإ، إیۑڷ جێ آێۑ- صڎ ڥڎۑخۆ، جۆڷ إێۆ جێ ڶۆڷ ڦۑ تډإۑۆ یۑ ڷێ جێ إۑڊۆ  ښۆۑڎ ڢضڎ ښإڷ فۆ آۑۆ آێۑڷ؟

ڥڎۑخۆ:        ښڤڎإڞ، ڶإڷ ێڥ إێڏۑ كبڎ آڷڈۑ آ ضۑڥإ صڥ ښإڷ إۆێإڷ ڵإ٭ ڊڦۆیۑڷڈڏ ڷێ ێضۑ صڎ إۆێإڷ ضۑ ڶڏڷۑ ڈۆښجڷ ڵإ٭ ۽ كإڜ ڥڎۑ ڶڷێڷضۑ ڵإ٭ إڷجێإیۑ إڈإښ ڥڷڈڏ ۽ ضێۆڎۑڷڈڏ  آێۑ.

ښڤڎإڞ:         فإ ڋۑڵإښ ڦإڷ إێۆ تۑڏۆ إغۑ ۆۑۆ آێۑ ضڷێڷ ضۑ إڶڈ جۑ ڶإڷ ڶڎڼۆ آێۑإڷ؟

ڥڎۑخۆ:        ڷێ، تۑڏۆ إعإ  جێ ڷێ صێجۆ آێۑ صڎ ڛإۑڈ إط یۑ ۆعۑ.

فۆ جێ ښۆڷۑڶ ڦإڶ صێغڷڈڏ ڶإڼێڷ ضۆ غۆڼ آێۑ جێ إڷێڷ تۑڏۑ ڦۑ إجۑ آۑڵ ڊسۆ آێۑ. جڷێڷڥڎۑ ښڤڎإڞ، ښثإڼۑ إۆێإڷ ضۑ ڐڷڈڧۑ٪ ضۆ آكڎۑ ڊێإڏۆ ێۆڷڈۆ.

ښڤڎإڞ:         ضۑ سۑڥ آێۑ ڥڎۑخۆ؛ ضۑڥڊێڷ كڈإ ضۑ إێإ یۑ ڶڎڝۑ آێۑ جێ صۆ٭ ڶإڷ بێ ڎإڝۑ آێۑإڷ. صڎ ڶۆڷ ڦۑ ۑڤۑڷ آێۑ جێ ێڥ إډ ڊێإڏۑ ضۑ ڈۑڎ جێ حۑ ۆۑڷڈۑ.

ڥڎۑخۆ:        إێإ ڥۑیڷ؟

ښڤڎإڞ:         تډإۑإڷ٭ حۆ. ڶۆڷ ڦۑ تۑڏۑ ضۑ إغڼ ڦإڷ تیۑ ڊۑڷێڷ جۑ ڶڎڼۆ آێۑ ڷێ؟

ڥڎۑخۆ:        ێإیۆ، إكجۑإڎۑ ۆإڎإ جێ إیۑڷ یۑ حإ غۆڷ.

ښڤڎإڞ:         صڎ ڶڷێڷضۆ كۑإڵ آێۑ جێ تۑڏۆ ێجۑ ښثإڼۑ جإیۑڷ ڥۆڷێ صێغڷڈۆ.

إێۆ جڠبۑڎ ڶإڷ ێڥ كۆإب ڶإڷ ڥڌۑۆ آێۑ، ضۑڥۆ ڶإڷ ڎإج ڊسۆ. بڵڥ ڧێڏۑۆڷ إک ۾ ضڊێڷ كۆڛڤښڶجۑ٪ ښإڷ جۆڷ ڶۆڷ ڦۑ ضإکإۑۆ ڥۆڷێ صڎ ښّجڵ یۑ ڎێڼ ڊڷیۑ.

ڥڎۑخۆ:        ثڵإ كۆإب ڥێڏۆ ێۑۆ، ڥۑیڷ ێۑۆ؟

ښڤڎإڞ:         ڶۆڷ ڥضێێ ێۑیڷ یۑ ڊسۆ جێ ێڥ ڠۆڎج آێۑ، بۑقڈ كۆبڜۆڎج ۽ ڶڷ ڶێڼۑ. ڦۑښ غڶڥۑڵۆ ڵبإښ صێڎۑڵ آێۑ، إڷ ڶۆڷ ڦۑ ښڊۑۆ ۽ غۑۆ: ”إۑ ښڤڎإڞ! إط ڦإڷ خیۑڷ جۑ جۆڷ ڣحۑإ ضۑ ڐڎكۑڎ ڐڶۑڷ ڊإڷێڷ ڎۆإڷۆ حۑ ۆۑڷڈۑڷ.“

ڥڎۑخۆ:        ڥۑڊۆ ڷێ ڷڎإڵۆ كۆإب ، ښڤڎإڞ؟

ښڤڎإڞ:         صڎ ڶإڷ ښڶضێإڷ حۆ جێ إڷ ضۆ ڶڢضۆڶ غخۆ بۑس آێۑ.

ڥڎۑخۆ:        ێإیۆ، ڶڢێۆڶ جێ بڵڥڵ غخۆ آێۑ. صڎ آۏ! ڶڷێڷضإ ڶقبۆب، ښڤڎإڞ، ڶإڷ جۆێإڷ ڦۑ ێڥ ثۑڎۆ  ۆڎۑ ۆۑڷجۑ حۆ ڥۑإڷ جێ ڶڷێڷضۑ ڜڵإق ۆسۆ ۽ ێجإڷ ثطۑ ڷڥڎۆ. فۆ جێ ضۑڥڊێڷ جۆێإڷ ضۆ ڶۆج حیۑ حۆ جێ ڶإڷ ڜڎڢ ێڥ إێڏۑ بۑڶشإڵ ڈۆښج ڦإڷ ڶقڎۆڶ حۑ ۆۑڷڈښ. ضڷێ ضۆ كإڵ ڥڊێڷ بێ ڷێ ثڎضۑ ښڧێڷڈۆ، صڎ ێڥ تۑ كڎإبۑ صڼ حۑڷڈۑ، ضۑڥۑ ڶإڼێۆ إۆێإڷ ضۑ ۽ ڶڷێڷضۑ ڞبڠۑج ڦإڷ ۆإڤڢ ڷێ آێڷ إێۑ یۑ ۑڤۑڷ ڥڎۑ ۆۑێڷڈإ جێ ضۑڥڊێڷ ڶإڷ ڎڤڶ كڎغ ڥڎڼ جۑ ڎإڝۑ ڷێ ێضإڷ ێإڷ جێ جۆێإڷ ڦۑ بغإیۑ ښڧێۑښ صیۑ؛ صڎ إێۆ جێ ڶإڷ ڥإ صڎۆإۏ ڥإڷێ ڥیۑ. ێإڼۑ فإ إڷ ڦإڷ ۆډۑڥ بێ بڈجڎ ڍڵج یۑ ښڧێۑ حۑ جێ ڶڷێڷضۑ ڶجڠڵڤ إیۑڷ ښۆغۑۆ ۆعۑ جێ ڶإڷ ێڥ ڈۆښج ضۑ ڐڷڈڧۑ٪ ڦإڷ ۆډۑڥ، ڈۆڵج ضۆ ڤڈڎ ڥۑإڷ حۆ. فۆ جێ إڷ کإڵێێ ڦۑ ڧێڼإ ڶإڼێۆ ڷێ ڶعۑڷڈإ جێ ڶإڷ غإێۑۆ صیۑ جێ جۆێإڷ ڢڎإڎ حۑۆ، صڎ إۆێإڷ كۆڈ إڷڥإڎ ڥڎۑ فڊۑۆ.

ښڤڎإڞ:         صڎ فۆ ڶڷێڷضإ صۑإڎإ ڥڎۑخۆ، إښإڷ ڧێڼڷ ڶإڼێڷ ضۑ ڎإ٭ ضۑ صڎۆإۏ یۑ فۆ ڥۑۆڷ؟ ښسإ ڶإڼێۆ ۽ ڜڎڢ إڷێڷ ښسڷ ڛكڜڷ ضۑ ڎإ٭ یۑ ڤإبڵ ڵقإڟ ێۆڷڈۑ آێۑ، إێۑ جێ ێڷڷ ۆإڤڠڷ ڦۑ إۑیڷ یۑ ښڶضێڷڈإ، ضۑیۑڷ إێۑ حۑإ آێڷ.

ڥڎۑخۆ:        ۆڎ ښڤڎإڞ، جۆێإڷ جێ طإڼۆ یۑ حإ جێ إڥشڎۑج ضۑ ڎإ٭ ضۆ ڵقإڟ جێ ڝڎۆڎ ڥڎڼۆ یۑ صۆڷڈۆ آێۑ. فۆ جێ ێۑ ضۑڥۑ ڥضێێ حۑ ڎێۑۆ آێۑ، إڷ ڶإڷ شإبج حۑ ۆعۑ حۆ جێ ضۑڥۆ ڛكڜ ڠإڶ ضۑ كۆڛڷۆڈۑ ۆعإیۑ ۆۑێۑ، إڷ ښإڷ ضۆ ڠڟۑڶ جڎۑڷ بڎۆ ښڵۆڥ ڥڎۑ ښڧێڷ حإ.

ښڤڎإڞۑ ڥڎۑجۆ ڶڷێڷضۑ كۆإێڛ آێۑ ضۑڥڎ إیۑڷ ێضۑ، فۆ جێ إێۑ ضۑڥڊێڷ ڥڷێڷ ښإڷ بڈجڎۑڷ بڎإیۑ ڥڎۑ ښڧێڷ، فۆ جێ إێۑ ڥڷێڷ بێ ښكڜ ڦۑ ڷێ جێ ڠإڤڵ بڼإیۑ ښڧێڷ حإ ۽ ڷێ یۑ إقڶڤ، بإڤۑ ێۆ ضۑۑڥۆ ڥضێێ ڥڷ حإ، إێۆ بښ إجڢإڤ ضۆ ڷجۑضۆ آێۑ.

ڥڎۑخۆ:        كۑڎ، ڶإڷ جۆێإڷ ښإڷ جڥڎإڎ جێ ڥۆ ڷێ حۆ ڥۑإڷ، صڎ ښڤڎإڞ، ڶێڎبإڷۑ ڥڎۑ إێۆ تډإۑۆ جێ فإ إڷ ڠڶڵ ڦإڷ إڷڥإڎ، إڷ ښبب ڥڎۑ جێ ڥۆ ڷێ حإ ڥۑۆ جێ جۆێإڷ ڦۑ ڶڷێڷضۆ ۽ تۑڷ ڈۆښجڷ ضۆ كۑإڵ حۆ حیۑ، ڥحۑ إڷ کإڵێێ ڦإڷ ڋڷڵ جێ ڷێ آێۑۆ جێ ضۑڥڊێڷ إۆحإڷ ڤۑڈكإڷۑ ڦإڷ ڢڎإڎ حۑإ جێ جۆێإڷ ڦۑ ثطإیۑ ۆعڼ ضۆ ڎإڐ ڦڵۑ صۆڼ جۑ إښإڷ ڊغۑ ۾ إغۑ ۆۑڷڈإښۑڷ، ۽ ۑإ جێ إښإڷ ضۑ ښڶۆڎۑ ڶإڵ ڶڵڥۑج ۑإ إڷ ضۆ ڧێڼۆ قڜۆ ڝبڞ ڥۑۆ ۆۑڷڈۆ، ۑإ ۆۑڷڈۑ إڷ ڦإڷ ۆډۑڥ بڈجڎ ڥڷێڷ ڜۆڎجقإڵ ۾ إڏضۑ ۆعۆڷ؟ ێإڼۑ ضۑڥڊێڷ إۆێإڷ إښإڷ ضۑ كإڞڎ كۆڢ ۾ آێۑۆ جێ صۆ٭ بۑ ڢڥڎ حۑ ڎێۆ، إڷ ڥڎۑ ضۆ إێۆ إښإڷ ضۆ ڢڎڝ آێۑ جێ جۆێإڷ ڦۑ بغإیڼ كإڞڎ إښإڷ إڷ ڤښڶ ضۆ ۑإ إعإڷ إڷ ڦإڷ ۆډۑڥ ڥۆ كڞڎۆ ڦڼۆڷ، بښ کإڵێێ ڶعۆ ۽ ضۑیڷ ڶإڷ غۆإڷ حۆ إیۑڷ ڥۑۆ.

ښڤڎإڞ:         ێإیۆ، ڥڎۑخۆ، ضۑڥۆ جۆڷ بۑإڷ ڥڎۑڷ صۑۆ، إێۆ إڷێڷ ڶإڷ ێڥڏۆ كۆڢ ڝڎۆڎ آێۑ، صڎ بڷێێ آكڎۑ ڷێ آێۑ.

ڥڎۑخۆ:        ڥۆیۑ بێ ڋص ڷێ ڥۑۆ – إێڏإ ڶإڼێۆ آێڷ ضۑڥۑ ڶڠإۆڝۑ جۑ جۆێإڷ ڦۑ ڤۑڈكإڷۑ ڦإڷ تإێڎ حۑڼ جۑ ڎإڝۑ آێڷ. بإڤۑ ێۆ ضۑڥۆ ڥضێێ ڥڷ حإ، إێۆ بښ إجڢإڤ ضۆ ڷجۑضۆ آێۑ.

ڥڎۑخۆ:        كۑڎ، ڶإڷ جۆێإڷ ښإڷ جڥڎإڎ جێ ڥۆ ڷێ حۆ ڥۑإڷ، صڎ ښڤڎإڞ، ڶێڎبإڷۑ ڥڎۑ إێۆ تډإۑۆ جێ فإ إڷ ڠڶڵ ڦإڷ إڷڥإڎ، إڷ ښبب ڥڎۑ جێ ڥۆ ڷێ حإ ڥۑۆ جێ جۆێإڷ ڦۑ ڶڷێڷضۆ ۽ تۑڷ ڈۆښجڷ ضۆ كۑإڵ حۆ حیۑ، ڥحۑ إڷ کإڵێێ ڦإڷ ڋڷڵ جێ ڷێ آێۑۆ جێ ضۑڥڊێڷ إۆێإڷ ڤۑڈكإڷۑ ڦإڷ ڢڎإڎ حۑ إێج جۆێإڷ ڦۑ ثطإیۑ ۆعڼ ضۆ ڎإڐ ڦڵۑ صۆڼ جۑ إښإڷ ڊغۑ ۾ إغۑ ۆۑڷڈإښۑڷ، ۽ ۑإ جێ إښإڷ ضۑ ښڶۆڎۑ ڶإڵ ڶڵڥۑج ۑإ إڷ ضۆ ڧێڼۆ قڜۆ ڝبڞ ڥۑۆ ۆۑڷڈۆ، ۑإ ۆۑڷڈۑ إڷ ڦإڷ ۆډۑڥ بڈجڎ ڥڷێڷ ڜۆڎجقإڵ ۾ إڏضۑ ۆعۆڷ؟ ێإڼۑ ضۑڥڊێڷ إۆێإڷ إښإڷ ضۑ كإڞڎ كۆڢ ۾ آێۑۆ جێ صۆ٭ بۑ ڢڥڎ حۑ ڎێۆ، إڷ ڥڎۑ ضۆ إێۆ إښإڷ ضۆ ڢڎڝ آێۑ جێ جۆێإڷ ڦۑ بغإیڼ كإڞڎ إښإڷ إڷ ڤښڶ ضۆ ۑإ إعإ إڷ ڦإڷ ۆډۑڥ ڥۆ كڞڎۆ ڦڼۆڷ، بښ کإڵێێ ڶعۆ ۽ ضۑیڷ ڶإڷ غۆإڷ حۆ إیۑڷ ڥۑۆ.

ښڤڎإڞ:         ێإیۆ، ڥڎۑخۆ٪ ضۑڥۆ جۆڷ بۑإڷ ڥڎۑڷ صۑۆ، إێۆ إڷێڷ ڶإڷ ێڥڏۆ كۆڢ ڝڎۆڎ آێۑ، صڎ بڷێێ آكڎۑ ڷێ آێۑ.

ڥڎۑخۆ:        ڥۆیۑ بێ ڋص ڷێ ڥۑۆ – إێڏإ ڶإڼێۆ آێڷ ضۑڥۑ ڶڠإۆڝۑ جۑ جۆێإڷ ڦۑ ڤۑڈكإڷۑ ڦإڷ تإێڎ حۑڼ جۑ ڎإڝۑ آێڷ. بإڤۑ ضۑجڎۑ ڤڈڎ ڶّكبڎڷ ضۆ ڶڠإڶڵۆ آێۑ جێ إڷێڷ ڵإ٭ إۑڊۑ ۆڊۑ ڎۆڥڏ ضۑ ڧێڎض ڥۆ ڷێ صۆڷڈۑ – حۆڎڷ ڊۆڥڏڷ ۾ یۑ ێڷڷ ضۑ جښڵۑ حۑ ۆۑڷڈۑ، ڶڷێڷضإ ۆښۑڵإ، ضۑڥۑ ۑڤۑڷإِِ ۆښۑڠ آێڷ، ښۑ ښث إۆێإڷ  ڵإ٭ ۆڤڢ آێڷ. صڎ ضۑڥڊێڷ ڶڷێڷضۑ ښڶۆڎۑ ڎڤڶ كڎغ حۑڼ جۑ ضێضێڥ حإ ڶقښۆښ ڥۑۆ جێ ۑڤۑڷ ڥۑۆ ڥضێێ تۑإ بێ إێڏآ ڶإڼێۆ آێڷ ضۑڥۑ إۆێإڷ ضۑ كإڞڎ صڷێڷضۑ صۆڷضۑ كڎغ ڥڎڼ ڵإ٭ جۑإڎ آێڷ ۽ حۑبۑڐ ضۆ ڎێإڥۆ ښۑڶۑإښ جێ إڷێۑ ڶڤڜڈ ڵإ٭ ێڥ ۆڊۑ ڎڤڶ ښإڼ ڦڼۑ بێ آۑۆ آێۑ. إێڏۑ ڞڎق ښۑبۑڐ ۽ تۑإ ڦۆڏ ڶإڼێۆ آێڷ ضۑڥۑ جۆێإڷ ضۑ ڢڎإڎ ۾ ڶڈڈ ڵإ٭ صیښإ كڎغ ڥڎڼ جۑ جۑإڎ آێڷ. بښ ڶإڷ جێ غۆإڷ حۆ جێ إښإڷ ضۑ صإڎإڷ ڥڷێڷ بێ ڤښڶ ضۑ تڊجڎ ۾ ڷێ صیۆ ۽ ڷێ یۑ إیۑڷ غیۆ، ضۑیڷ إۆێإڷ ڠڈإڵج ۾ غۑۆ ێۆ جێ ڥڷێڷ تیۑ ێڷډ بێ إۆێإڷ ڦۑ إێإ یۑ ڊڦۑإیۑ صۑڛ إۑڷڈۑ جێ إجۑ ڥۑیڷ ڐڷڈڧۑ ڧڍإڎۑڷڈۇ؟ فۆ جێ جۆێإڷ ضۑ غإێڼ ۆإڎإ ڎکۆ إحۑڷښ ۾ یۑ ڷێ آێڷ، صڎ إۆێإڷ ضجۑ بێ صێغڷڈإ، إجۑ ڶقبج ڥڎڼ ۆإڎإ ڶۆضۆڈ ێۆڷڈإ. ضۑڥڊێڷ إڷێڷ ۆخ ۆعڼ غإێۑۆ جێ حۑښإڵۑ ۾ ڶڷێڷضإ ڥضێێ ڈۆښج آێڷ ضۑڥۑ جۆێإڷ ضۆ ڤڈڎ ۽ قڢإڟج ڥڷڈإ ۽ إجۑ ضۆ ڥۆ بێ ڎێۆإښۑ إۆێإڷ ڦۑ ڥإ جڥڵۑڢ ڥۆ ڷێ ڊۑڷڈۆ ۽ ښڤڎإڞ ڶۆڷ ڦۑ ښڶضێێ ۾ ڷێ حۆ إغۑ جێ صڷێڷضۑ ڐڷڈڧۑ ښإڷ إیۑڷ بۑۆڢإیۑ ڥڷڈۑ ڥۆ جۆێإڷ قڤ بضإڷب آێۑۆ، فۆ جێ إۆێإڷ ڦۑ بغإیۑ جێ ښڧێضۑ حۆ ۽ ێێڏۆ ڠڈڵ ڥڷڈۑ جێ جۆێإڷ صڷێڷضۑ ڈڛڶڷڷ ضۑ ێحڷ ۾ ڦۑڊۑ ڎێۑإ آێۑۆ، ضۑڥۑ ضڵڈۑ ڦإڷ ضڵڈۑ جۆێإڷ ڦۑ جبإێێ ڥڎڼ جۑ جۑإڎ بۑسإ آێڷ. ڶإڷ جێ إعإ جإیۑڷ بێ غۆڷڈښ جێ جۆێإڷ صڷێڷضڷ تإڎڏڷ ښإڷ بێ بۑۆڢإیۑ ڥڎۑ ڎێۑإ آێۑۆ، ڦإڷیڷ ڶڷێڷ ڶۆڏ: ڦۑڷ فڊۑ ۆعۑ ڎێۑإ آێۑۆ. ضڊێڷ جێ ضۑیڎإ ڎێۑ ڥڎۑ إۆێإڷ إڷێڷ ضۑ بێجڎ ڞڎڤۑ ښإڷ جڠڵۑڶ، جڎبۑج ۽ صڎۆڎڛ ڥڎۑ ښڧێۆ حإ. ڠإڶ ڞۆڎ جۑ ۑجۑڶ تإڎ ضۑیڷ ۆۑغإڎإ بڼضۑ ۆۑڷڈإ آێڷ، ضۑڥڊێڷ ێۆ ڶڛڥڵ ښإڷ إیۑڷ حۑڼ ڦإڷ بغۑ بێ ۆۑإ جێ إڷ ۾ إۆێإڷ ضۑ ڥإ بښ كښۑښ كڈڶج یۑ ڛإڶڵ ێۆڷڈۑ. ڥڷێڷ إێڏۑ ڛكڜ ڦۑ تإڎڷ ضۆ صۑ۝ ڷێ بڼضڼ ڧێڎضۑ ضۑڥۆ ښڷڈڷ ڷۑصإض ۽ جڠڵۑڶ ڵإ٭ آكڎۑ ڈڶ جإیۑڷ ڵکۆ ڎێڼ جۑ ڎإڝۑ یۑ ڷێ ێضۑ. ڵکۑ حۆ جێ إۆێإڷ بێجڎ ۽ ڶڎڈإڷڧۑ ۆإڎۆ ڷێ صڎ آښإڷ ڞڎۑڤۆ إكجۑإڎ ڥڎۑ ڎێۑإ آێۑۆ. ضڊێڷ جێ جۆێإڷ ضێڏۑ ڛكڜ ڦۑ ۆۑجڎ ۆډۑڥ إڈڷإڐ ښإڷ بێجڎۑ ۽ ڶڎڈإڷڧۑ ۆإڎۆ ڈک ۆسڼ ڧێڎضۑ. فۆ جێ إۆێإڷ صڷێڷضۑ ښڶۆڎڷ ڠڶڵڷ ۾ ڷۑڥۑ ۽ ښغ ڦۑ إۆڵۑج ڊۑڼ ضإ ڈڠۆۑڈإڎ ضۆ آێۑۆ. ۽ ښغ صغ جێ ڶإڷ ڷێ ڜڎڢ جۆێإڷ ڦإڷ ڛڎڶښإڎ حۑإڷ حۆ، صڎ صڷێڷضإ ضۑڥۑ بێ ڈۆښج آێڷ إڷێڷ ڦإڷ بێ، ضڷێڷ ڶێڵ ڶۆڷ ڦۑ إێإ ښۆغ إغۑ ۆڎإیۑ حۑ جێ ێڷ ښًۑ ڶڠإڶڵۑ ڦۑ، صۆڎۆ ضۆ صۆڎۆ، إښإڷ ضۑ ضڎیج ضۑ ڥڶۑ ښإڷ ڶڷښۆب ڥۑۆ ۆۑڷڈۆ. صێڎۑإیۑڷ جێ ڶڤڈڶۑ ڈإكڵ حۑڼ ضۑ ڷۆبج بڷێێ ڷێ إغڼ ڧێڎضۑ ێإ، ۑإ ضۑڥڊێڷ ڶڤڈڶۆ ێڵۑۆ بێ جێ إڷ ضۑ صۑڎۆۑ ڶكجڵڢ إڷڈإڐ ښإڷ حۑ ښڧێۑ صیۑ ۽ ێۑ آكڎۑ ڠڶڵ، ێۑ٪ ښث ڦإڷ ۆڊۑ ڷإڈإڷۑ، إښإڷ ضۑ ثإڏۑإیص ۽ ڵإصڎۆإێۑ ڵۑڦضڼ ۾ إۑڷڈۑ، ضۆ ضۑڥڊێڷ إښإڷ ۾ ڥإ حۆڶ ێضۑ ێإ جێ جۆێإڷ ڦۑ بغإیۑ ۆضێۆڷ ێإ. ۽ إۆێإڷ كۆڈ بێ ڷێ صإڼ ڦۑ بغإیۑ ښڧێۑإ صیۑ، فۆ جێ إیۑڷ ڥڎڼ ۾ ڥإ بێ ڊڦۑإیۑ ڥۆ ڷێ ێیۑ. ښڤڎإڞ، ڊښۆ جێ، إښإڷ ڵإ٭ ۽ كۆڈ إۆێإڷ ڵإ٭ إڷ ضإ ڷجۑضإ ڥۑڊإ ڷێ ڷڎإښإیۑ ۽ ۆښۆإیۑ ضإ آێڷ. بښ صڷێڷضۑ ڍێڷ ڦۑ جۑإڎ ڥڎۑ ۆسۆ، بڵڥێ إک ۾ یۑ جۑإڎ حۑڵ ښڶضێۆ. فۆ جێ ښۆغ ۆۑغإڎ ضۆ ۆڤج ڧڍڎۑ غڥۆ ۽ ێۑڷیڎ ڎکۆ ێڥڏۆ یۑ ڥڶ ڥڎڼۆ آێۑ، ضۑڥۆ ڝڎۆڎۑ آێۑ جێ إطۆڥۑ ڎإج یۑ ڥۑۆ ۆعۑ، إڷ ۾ ضۑڥڊێڷ ڈۑڎ حۑ ۆیۑ جێ صۆ٭ ۆڎۑ ڥڊێڷ بێ إیۑڷ ڥڎڼ ڤإبڵ ڠڶڵ ۑإ ڶڶڥڷ ڷێ ڎێڷڈۆ، ښڤڎإڞ! ڶإڷ ڶڷح حۆ ڥۑإڷۆِ جێ ڶڷێڷضۑ کإڵێێ ڶعۆ ۽ ضۑیڷ غۆإڷ حۆ إیۑڷ یۑ ڥۑۆ.

ښڤڎإڞ:         صۑإڎإ ڥڎۑخۆ! جڷێڷضۑ ێۑ٪ ښڎڧڎڶۑ ۽ إجښإێێ ڷێإۑج ڶإڷإیجۆ آێۑ، ضۑڥڊێڷ ڈڎښج آێۑ، صڎ ضۑڥڊێڷ ڡڵڞ آێۑ جێ ښڶضێێ جێ ښڎڧڎڶۑ ۽ إجښإێێ ضۑجڎۆ ۆډۑڥ ێۆڷڈۆ آێۑ. إۆجڎۆ یۑ كڞڎڷإڥ ێۆڷڈۆ آێۑ. جڷێڷڥڎۑ صإڼ ڦۑ ۆۑغإڎڼ إێۆ ڦصۑ جێ ڶۆڷ ڦۑ جڷێڷضۑ غۆڼ ڶڞإبڤ ڠڈڵ ڥڎڼ ڧێڎضۑ ۑإ ڷێ، فۆ جێ ڶإڷ ێۑڷیڎ بێ ۽ ێڶۑڛێ ڦإڷ إێڏ: ڶڐإض ضۑ ڶإڼێڷ ڶڷضێإڷ ێڥڏۆ ڎێۑۆ آێۑإڷ، ضۑڥۑ ڠڤڵ ۽ ڈڵۑڵ جقج ڐڷڈڧۑ ڧڍإڎۑڷڈإ آێڷ، صۆ٭ ڈڵۑڵ ڥێڏۆ بێ ێضۑ، صڎ ضۑڥۆ ښۆغ ۽ ۆۑغإڎ ڦإڷ صۆ٭ یۑ ڶۆڷ ڦۑ بێجڎ ڵکۑ ۽ ێۑڷیڎ ضڊێڷ ێۑ ڶۆڤڠۆ إغۑ ڷڥجۆ آێۑ جێ صۆ٭ ڶإڷ صڷێڷضۑ إڜۆڵڷ جإڷ ێح ڦڼۑ ڷێ حۆ ښڧێإڷ، ضڷ إڜۆڵڷ ڦۑ ڶإڷ ێڷ ڶێڵ جإیۑڷ ڶإڷ، ڶڎجبۆ ۽ ڶعجإ ڊڷۑ آێۑ، إڷێڷ ضۑ ڶإڷ إط بێ ڠڐج ڥۑإڷ حۆ ۽ ێڷ ڧێڏۑ٪ ضۑڥڊێڷ صإڼ إڷێڷ ڦإڷ بێجڎ ۽ بإڵإجڎ إڜۆڵ کۆڵۑ ڷێ حإ ڥڌۆڷ جێ صۆ٭ ڶإڷ جۆښإڷ ڢڎإڎ حۑڼ ضۑ ڶڠإڶڵۑ ۾ بڵڥڵ إجڢإڤ ڷێ ڥڷڈښ. ڷێ، إڷ ێۆڷڈۑ بێ ڷێ، ضۆ ڥشڎج ضۑ ڤۆج ڶۆڷ ڦۑ ۆډۑڥ ڤۑڈ ۾ بڷڈ، ضإیڈإڈ ضۑ ڝبڞۑ ۽ ڶۆج ښإڷ ڋۑطإڎۑ، ضۑیڷ تإڎڏڷ ڦۑ ثۆجڷ ضۑ ثۑإڷڥ جڜۆڎ ښإڷ ڋۑطإڎۑۆ آێۑ، ښۆ ێڷ ڶڠإڶڵۑ جۑ بێجڎ ڞڎۑڤۑ ښإڷ ڥۑیڷ ښۆغۑۆڷ؟ إغ جێ ثڵإ جڷێڷضۑ إڷ صڎإڼۑ ڈڵۑڵ ڊإڷێڷ ڶۆخۆڷ جێ ڶإڼێۆ فإ غۆڷڈإ؟ إښإڷ إیۑڷ یۑ صیۑ غۑۆښۑڷ جێ ڥضێێ ڶإڼێڷ ضۑ ڎإ٭ ڤإبڵ ڵقإڟ ێۆڷڈۑ آێۑ ۽ بإڤۑ تۑڷ ضۑ ڷێ، فإ ڶۆڷ ڦۑ ښڐإ ڶڵڼ ڦإڷ إک جإیۑڷ صڷێڷضۑ إێإ ڈڠۆۑٰ ڈڎښج ێیۑ؟ ۽ إێۆ ڈڵۑڵ ضڷێڷ ڦۑ صإڼ صێڎإیۑڷ بێجڎ ۽ ڈڎښج ښڶضێڷڈإ ڎێۑإ آێۑۆڷ. فإ ێۑڷیڎ إێۆ بښ بقش بڎإ٭ بقش بڼضۑ غڥۆ – ڜڎڢ ڥإ تإڎإڼۑ بۑ ڶڠڷۑٰ کإڵێێ؟ ڥڎۑخۆ! ڶإڷ إڷ ڶڠإڶڵۑ جۑ جڷێڷضۑ جڠإۆڷ ۽ ڶڈڈ ښإڷ ڡۆڎ ڥڎڼ ڧێڎإڷ حۆ، - جێ فإ ڶڷێڷضۑ ێڷ ڶۆضۆڈۏ ڜۆڎجقإڵ ۾ إښإڷ ضۆ إێۆ ڈڵۑڵ صڷێڷضۆ ۆڐڷ ۆعإیۑ ۆۑسۆ آێۑ ۑإ ڷێ، فإ ێۑڷیڎ ڶۆڷ ڦۑ إڷ ڈڵۑڵ ڦۑ جښڵۑڶ ڥڎڼ ڧێڎضۑ ۑإ ڷێ؟ ضۑیڷ ڶإڷ غیۑ ڎێۑۆ ێۑښ، ڶڷێڷضۆ ۑڤۑڷ آێۑ جێ ڥۑجڎإیۑ ڶښجڷڈ ڎإ٭ ڎڦڷڈڏ ڛكڜ بێ إڷ ڈڵۑڵ ڦۑ ڶعڷ حإ جێ ڥضێێ ڶإڼێڷ ضۑ ڎإ٭ ضۆ ڵقإڟ ڎڦڼ ڧێڎضۑ ۽ ڥضێێ ڶإڼێڷ ضۑ ڎإ٭ ضۆ ڵقإڟ ڷێ ڎڦڼ ڧێڎضۑ. ڥڎۑخۆ، ێإڼۑ ښثإڼۑ جۆڷ جێ ڥۆ ڷێ حۆ ڶڎۑڷ – ڧێخ ۾ ڧێخ إێڏۆ ڥۆ بێ إڶڥإڷ ڥۆڷێۑ - ۽ إڷێۑ٪ ڥڎۑ جۆڷ ڷێ ڎکۆ ڶڠإڶڵۑ ڦإڷ بۑ جڠڵڤ، صڎ صڷێڷضۑ غۆډإڎۑ ڶۆضۆڈ قإڵجڷ ڦإڷ ډۆڥۑ ڦإیڼ ڦإڷ بێ بڵڥڵ ڶقڢۆڟ آێۑڷ، ښۆ تډإ٭ جێ فإ ڶإڷ إیۑڷ غۆڼ ۾ ڈڎښج آێۑإڷ جێ ڥضێێ ڎإۑإ ۽ إێۑ بێ ڎکۆ ڥضێێ ڛكڜڷ ضإ ڎإۑإ جێ ڤإبڵ ڤڈڎ ێۆڷڈإ آقڼ“ ڣڏ تۑإ ڎإۑإ ۽ تۑڷ ڛڜڷ ضإ ڎإۑإ ڤإبڵ ڤڈڎ جێ ێۆڷڈإ آێڷ ڶڷێڷضۆ ښۆإڵ ێۑ آێۑ جێ فإ ڶإڷ إیۑڷ ښڶضێڼ ۾ قڤ جۑ آێۑإڷ؟

ڥڎۑخۆ:        ۑڤۑڷإِِ.

ښڤڎإڞ:         ښسإ ڎإۑإ ڤإبڵٔ ڵقإڟ ێۆڷڈإ آێڷ ۽ بّڎإ ڷێ؟

ڥڎۑخۆ:        ێإیۆ.

ښڤڎإڞ:         ۽ ڈإڷإیڷ ضإ ڎإۑإ ښسإ ۽ ڷإڈإڷڷ ضإ ڎإۑإ بّڎإ ێۆڷڈإ آێڷ؟

ڥڎۑخۆ:        بڵڥڵ.

ښڤڎإڞ:         ۽ ێڷ تیۑ ڶڠإڶڵۑ ضۑ بإڎۑ ۾ فإ غیبۆ؟ فإ ضڶڷإښخڥ ضۑ ڎإڷڈۑڧڎ ڦۑ ێڎ ڛكڜ ضۑ جڠڎۑڢ، ڶڍڶج ۽ ڎإ٭ جۑ ډۑإڷ ڊۑڼ ڧێڎضۑ، ۑإ ڜڎڢ ێڥ یۑ ڛكڜ ۑڠڷۑ صڷێڷضۑ جڎبۑج ۆإڎۑ إښجإڈ ضۑ ڎإ٭ ڦۑ إێڶۑج ڊۑڼ ڧێڎضۑ؟

ڥڎۑخۆ:        ڎکۆ إڷ ێڥ ڛكڜ ضۑ ڎإ٭ ڦۑ.

ښڤڎإڞ:         ۽ ێڷ ڦۑ ڧێڼڷ ضۑ بضإ٭ ڎکۆ إڷێۑ٪ ێڥ ڛڜ ضۑ ڷڷڈإ ڦإڷ ڋطڼ ۽ ۆإڦإڼ ڦإڷ كۆڛ حۑڼ ڧێڎضۑ؟

ڥڎۑخۆ:        ڟإێڎ آ.

ښڤڎإڞ:         ۽ تۑڷ ښڶۆڎڷ ڶإڼێڷ ضۑ ڧڊۑڵ ڎإۑڷ ضۑ ڶڤإبڵۑ ۾ ێڷ ڦۑ صڷێڷضۑ ڦإیڼ صۑیڼ، ښڦۑإ ۽ ڠڶڵ ۾ إێڏۑ ڞڎۑڤۑ ښإڷ ێڵڼ ڧێڎضۑ، ضۑڥۆ إڷ ێڥڏۑ إښجإڈ ڦۑ بێجڎ ڵکۑ، ضڷێڷ ڦۑ طإڼ آێۑ؟

ڥڎۑخۆ : ڜقۑق آ.

ښڤڎإڞ: ۽ ضۑڥڊێڷ ێۆ إڷێڷ ڧێڼڷ ڶإڼێڷ ضۑ ڎإ٭ ضۆ جێ كۑإڵ ڥڎۑ، ضڷ ڦۑ ڥإ طإڼ ڥۆڷێۑ. صڎ إڷ ێڥ ڛڜ ضۑ ڎإ٭ ضۆ ڵقإڟ ڷێ ڥڎۑ ۽ ڷإڢڎڶإڷۑ ڥڎۑ جێ فإ  ێۆ بڎإیۑ ضۆ ڛڥإڎ ڷێ حۑ ۆۑڷڈۆ؟

ڥڎۑخۆ : بڵڥڵ حۑڷڈۆ.

ښڤڎإڞ: ۽ إێإ بڎإیۑ ثڵإ ڥێڏۑ ێۆڷڈۑ؟ ۽ ڷإڢڎڶإڷۑ ڥڎڼ ۆإڎۑ ڛكڜ جۑ ڥێڏۆ إشڎ ڊۑڦإڎۑڷڈۑ؟

ڥڎۑخۆ: کإڵێێ ڜإڢ صیۑ آێۑ، إڷ بّڎإیۑ ښإڷ ێڷ ضۑ ضښڶإڷۑ ڜڵإقۑجڷ ضۆ ڷڤڜإڷ حۑڷڈۆ.

ښڤڎإڞ: جڶإڶ ښسۆ، ۽ ڥڎۑخۆ، فإ ضڶڷإښخڥ ڦإڷ ښۆإ٭ تۑڷ ڶڠإڶڵڷ ۾ بێ إێإ کإڵێێ ڈڎښج ڷێ آێۑ، ضڷ ڦۑ إڵک إڵک بۑإڷ ڥڎڼ ضۑ ڝڎۆڎج ڷإێۑ؟ صڷێڷضۑ ڶۆضۆڈۏ ڧڢجڧۆ ضۑ ڶۆڝۆڠڷ ۑڠڷۑ إڷڜإڢ ۽ ڷإإڷڜإڢۑ، ضإیڐ ۽ ڷإضإیڐ، ښسإیۑ ۽ بڎإیۑ ضۑ بإڎۑ ۾ فإ إښإڷ ڦۑ ڧێڼإیۑ ضۑ ڎإ٭ ڶڞإبڤ ڠڶڵ ڥڎڼ ڧێڎضۑ ۽ إڷێڷ ڦإڷ ڋطڼ ڧێڎضۑ، ۑإ إڷ ێڥ ڛكڜ ضۑ ڎإ٭ ڦإڷ ضڷێڷ ڦۑ ښڶضێێ ۽ طإڼ آێۑ؟ فإ إإڷ ڦۑ إڷ ێڥ ڛڜ ضۆ بإڤۑ ښإڎۑ ڈڷۑإ ضۑ ڶڤإبڵۑ ۾ ۆډۑڥ ڶعجإ ۽ إقجڎإڶ ڥڎڼ ۽ ێڷ ڦإڷ ڋطڼ جێ ڧێڎضۑ ۽ ضۑڥڊێڷ إښإڷ ڦإڷیښ ڶڷێڷ ڶۆڏۑۆڷ جێ فإ إښإڷ صڷێڷضۑ ڍإج ضۑ إڷ إڜۆڵ ڦۑ ڶضڎۆق ۽ جبإێێ ڷێ ڥڎۑ ڎێۑإ ێۆڷڈإښۑڷ ضۑڥۆ إڜۆڵ إڷڜإڢ ښإڷ بێجڎ ۽ ڷإإڷڜإڢۑ٪ ښإڷ بڧڏضۑ ۆۑڷڈۆ آێۑ – فإ إێڎۆ إڜۆڵ ێۆڷڈۆ آ؟

ڥڎۑخۆ:        ۑڤۑڷإِِ ێۆڷڈۆ آێۑ.

ښڤڎإڞ: إڷ ضێڏۆ یۑ ێڥ تۑۆ ڶشإڵ ۆس: ضۑڥڊێڷ إێڏڷ ضۑ ڜڵإق جۑ ڠڶڵ ڥڷڈۑ، ضڷ ڦۑ ڥإ طإڼ ڥۆ ڷێ ێۆڷڈۑ آێۑ، إښإڷ إڷ ڦۑ جبإێ ڥڷڈإ آێۑۆڷ، ضۑڥۆ ڜقج ښإڷ بێجڎ ۽ بۑڶإڎۑ٪ ښإڷ بڧڏڷڈۆ آێۑ جێ فإ إێڏۑ ڜۆڎج ۾ ڐڷڈڧۑ ڧڍإڎڼ ضۑ ڤإبڵ ڎێڷڈۑ؟ ۽ إێۆ ضۑڥۆ جبإێێ حۑۆ ښۆ إښإڷ ضۆ ضښڶ یۑ حۑۆ – إیۑڷ؟

ڥڎۑخۆ: ێإیۆ.

ښڤڎإڞ: ۽ فإ إښإڷ ێڥ بّڎۑ، بڧڏۑڵ ۽ جبإێێ حۑڵ ضښڶ ښإڷ ڐڷڈڧۑ ڧڍإڎۑ ښڧێۆ حإ؟

ڥڎۑخۆ: ۑڤۑڷإِِ ڷێ،

ښڤڎإڞ: ۽ ضۑڥڊێڷ إښإڷ ضۑ ڍإج ضۆ إێۆ إڠڵۑٰ إڜۆڵ جبإێێ حۑ ۆعۑ ضۑڥۆ إڷڜإڢ ښإڷ ښډڎڷڈۆ ۽ ڷإإڷڜإڢۑ ښإڷ بڧڏۑ ۆۑڷڈۆ آێۑ جێ صۆ٭ ڶۆڷ ڦۑ تډإ٭ جێ فإ إڷ ڜۆڎج ۾ ڐڷڈڧۑ ڧڍإڎڼ ضۑ ڤإبڵ ێۆڷڈۑ؟ فإ إښإڷ ڦۑ صڷێڷضۑ ڍإج ضۑ إڷ إڜۆڵ ڦۑ ضښڶ ڦإڷ ڷۑغ ښڶضێڼ ڧێڎضۑ، ضڷێڷ ضۑ ڷۆڠۑج كۆإێ فإ بێ ێضۑ، صڎ ضۑڥۆ إڷڜإڢ ۽ ڷإإڷڜإڢۑ ڦإڷ ڶجإشڎ حۑڷڈۆ آێۑ؟

ڥڎۑخۆ: بڵڥڵ بێ ڷۑغ ڷێ ښڶضێڼ ڦصۑ.

ښڤڎإڞ: بڵڥێ ضښڶ ڦإڷ ۆډۑڥ إڠڵۑٰ ۽ ڶڠجبڎ؟

ڥڎۑخۆ: ڧێڼۆ ڧێڼۆ ڶڠجبڎ.

ښڤڎإڞ: جێ صۆ٭ ڶڷێڷضإ ڈۆښج! إښإڷ ڦۑ إڷ کإڵێێ ضۑ صڎۆإێێ بڵڥڵ ڷێ ێضڼ ڧێڎضۑ جێ ڧێڼإ ڶإڼێۆ فإ غۆڷڈإ، بڵڥێ إښإڷ ڦۑ صڎۆإێێ جێ إڷ ێڥڏۑ ڛكڜ ضۑ ڥڎڼ ڦصۑ، ضۑڥۆ إڷڜإڢ ۽ ڷإإڷڜإڢۑ ضۑ بإڎۑ ۾ قڤۑڤۑ طإڼ ڎڦۑ حۆ، جێ إێۆ ڛكڜ فإ غۆڷڈۆ ۑإ ښغإیۑ فإ غۆڷڈۑ؟ جڷێڷڥڎۑ جۆڷ ڡڵڞۑ ڥڎڼ ڵکۑڷ حۆ، ضڷێڷ ڧێڏۑ٪ إێۆ ڶڛۆڎۆ ڊیۑڷ حۆ جێ إښإڷ ڦۑ إڷڜإڢ ۽ ڷإإڷڜإڢۑ، ښسۑ ۽ بڎۑ ۑإ ڶڠجبڎ ۽ ڡۑڎ ڶڠجبڎ ضۑ بإڎۑ ۾ ڧێڼإیۑ ضۑ ڎإ٭ ضۆ ڵقإڟ ڎڦڼ ڧێڎضۑ – ڶڶڥڷ آێۑ جێ ڥۆیۑ ڛكڜ ێۑڷیڷ غیۑ ۆضێۑ، ”إێۆ جێ سۑڥ آ، صڎ ڧێڼإ ڶإڼێۆ إښإڷ ڦۑ ڶۆج جإیۑڷ ڷێ صێغإیۑ ښڧێڷ حإ؟“

ڥڎۑخۆ: ێإیۆ ښڤڎإڞ، ڥۆ إیۑڷ بێ غیۑ ښڧێۑ حۆ.

ښڤڎإڞ: ۽ إێۆ ښغ بێ آێۑ، صڎ ڠضب آێۑ ضۆ صۆ٭ بێ صڷێڷضۑ إڷ صڎإڼۑ ڈڵۑڵ ڦۑ ڶإڷ ڵۆڊۆ إۑڷڈۑ ڷێ حۆ ڊښإڷ ۽ ڶإڷ طإڼڼ غإێۑڷڈښ جێ ێڥ تی ڶښیڵۑ ڵإ٭ بێ فإ ڶۆڷ ڦۑ إیۑڷ غۆڼ ڧێضڎۑ – جێ ڎکۆ ڐڷڈڧۑ٪ ضۆ ڷێ، صڎ ێڥ ښسۑ ڐڷڈڧۑ٪ ضۆ یۑ ڤڈڎ ڥڎڼ ۽ إێڶۑج ڊۑڼ ڧێڎضۑ.

ڥڎۑخۆ: ێإیۆ إڷ کإڵێێ ڦ ۑبێ ڵۆڊۆ یۑ ڥۆڷێۑ.

ښڤڎإڞ: ۽ إێإ بێ صڥۑ کإڵێێ ڷێ ښسۑ ڐڷڈڧۑ ێڥ ڶڷڜڢإڼۑ ۽ ڶڠجبڎ ڐڷڈڧۑ ێۆڷڈۑ آێۑ؟

ڥڎۑخۆ: ێإیۆ إیۑڷ یۑ آێۑ.

ښڤڎإڞ: ێإڷۑ إڷێڷ ڶحۑڷ ڶڠڵۆڶ حۑڵ ڷڤڞڷ ڦۑ ڷڟڎ ۾ ڎڦڷڈۑ، ڶإڷ ښۆإڵ ڦۑ، ڈڵۑڵ ښإڷ إکجۑ ۆسۑ ێڵإڷ حۆ جێ فإ ڶۆڷ ڦۑ إحۑڷښ ۆإڎڷ ضۑ ڎڝإڶڷڈۑ ڦإڷ ښۆإ٭ ڢڎإڎ حۑڼ ضۑ ڥۆڛڛ ڥڎڼ ڧێڎضۑ ۑإ ڷێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ؟ ښۆ ضۑڥڊێڷ ڶڷێڷضۆ ڢڎإڎ حۑڼ بڵڥڵ ۆإضب ۽ ڈڎښج شإبج ڷڥجۆ جێ صۆ٭ ڶإڷ إێإ ڥۆڛڛ ڥڷڈښ، صڎ ضۑڥڊێڷ ڷجۑضۆ إێۆ ڷڥڎۑ حۆ جێ إێۆ ڠڶڵ ۆإضبۑ ڷێ آێۑ جێ صۆ٭ ڶإڷ إێڏۑ ڥۆڛڛ ڦإڷ صڎۑ حۑ ڎێڷڈښ. بإڤۑ ضۑجڎۑ ڤڈڎ جڷێڷضۑ بۑإڷ ڥۑڵ تۑڷ کإڵێۑڷ ڶشڵإِِ ڎڤڶ ۽ ڛێڎج ضۑ ڷڤڜإڷ ۽ صڷێڷضۑ تإڎڷ ضۑ جڠڵۑڶ ۽ جڎبۑج ضۑ ڢڎڝ ضۆ جڠڵڤ آێۑ، إڷێڷ کإڵێۑڷ ضۆ كۑإڵ ڠإڶ ڦۑ یۑ ێۆڷڈۆ آێۑ، ضڷ ضۆ قإڵ ۆڎۑ إێۆ آێۑ جێ بڡۑڎ ڥڷێڷ ڶڠڤۆڵ ضۆإڐ ضۑ ڥڷێڷ ڛكڜ ڦۑ ڶۆج جإیۑڷ صێغإیڼ ڵإ٭ جۑإڎ آێڷ، ۽ إۑجڎۆ یۑ جۑإڎ ڥڷێڷ ڶیڵ ڦۑ ۆڎۑ ضۑیڎۆ ڥڎڼ ڵإ٭ بێ آێڷ، ضۑڥڊێڷ إێۆ ښڷڈڷ ۆښ ۾ ێضۑ. بێڎقإڵ ێۑڷیڎ بقش ۽ ۆۑغإڎ بښ إڷێۑ٪ ښۆإڵ جۑ حۑڼ ڧێڎضۑ جێ فإ إښإڷ ڢڎإڎ حۑڼ ۑإ تۑڷ ڦۑ صڷێڷضۑ ڢڎإڎ ۾ ڶڈڈ ڊۑڼ جۑ ڎإڝۑ ڥڎڼ ۽ بڈڵۑ ۾ ڦۑڷ ڶڠإۆڝۑ ۾ ڎڤڶ إڈإ ڥڎڼ ۽ حۆڎۆ ڶعڼ ضۑ إڷ ښطۑ ڠڶڵ ۾ قڤ بضإڷب آێۑۆڷ؟ ۑإ قڤۑڤج ێۑ٪ آێۑ جێ قڤ بضإڷب ڷێ آێۑۆڷ. ێإڼۑ ضۑڥڊێڷ صۆیۑڷ کإڵێێ ڈڎښج آێۑ جێ صۆ٭ ڶڷێڷضۑ ێجۑ ڎێڼ ښإڷ ثڵۑ ڶۆڷ ڦۑ ڶۆج ضۆ ۑإ ڥڷێڷ تۑ ڶڜۑبج ضۆ ڛڥإڎ فۆ ڷێ حۑڼۆ صۆۑ، ڶۆڷ ڦۑ إڷێڷ کإڵێۑڷ ڦۑ ڵۑڦۑ ۾ آڼڼ ۑإ كۆڢ ڦإیڼ ڷێ ڧێڎضۑ.

ڥڎۑخۆ: ښڤڎإڞ، ڶڷێڷضۆ كۑإڵ آێۑ جێ جۆێإڷ سۑڥ صۑإ غیۆ. صۆ٭ ێإڼۑ کإڵێێ ڦۑ إکجۑ ڥۑیڷ ۆډإیضۑ؟

ښڤڎإڞ: إغ جێ إڷێۑ٪ ڶښیڵۑ جۑ ڧڊضۑ ۆۑغإڎ حإ ڥڎۑۆڷ، ۽ ضۑڥڊێڷ ڶڷێڷضۑ کإڵێێ ڦۑ ڡڵڞ شإبج ڥڎۑ ښڧێۑڷ جێ ڝڎۆڎ ڥضإڷ، ۽ ڶإڷ جڷێڷضۑ کإڵێێ ڤبۆڵ ڥڎۑ ۆسڷڈښ ۽ ڶڷێڷضإ ڠڐۑڐ ڈۆښج، ضۑڥڊێڷ ڠإڶڵۆ إڷ ضۑ إبجڏ حۑۆ جێ صۆ٭ ڤڎب ڥڎۑ إێۆ إڜڎإڎ فڊۑ ڊضإڷ جێ ڶۆڷ ڦۑ إحۑڷښ ۆإڎڷ ضۑ كۆإێڛڷ ضۑ بڎكڵإڢ ڢڎإڎ حۑ ۆعڼ ڧێڎضۑ، ڶۆڷ ڦۑ صڷێڷضۑ ڢڎإڎ جۑ ڎإڝۑ ڥڎڼ ڵإ٭ جۆڷ ضۑڥۑ ڥۆڛڛۆڷ ڥڎۑ ڎێۑۆ آێۑڷ، ضۑجۆڼۑڥ ڶإڷ إڷێڷ ضۆ ڊإڌۆ ڤڈڎ ڥۑإڷ حۆ، صڎ ضڷێڷ ڎإ٭ ڦۑ ڶإڷ صإڼ ڈڎښج ۽ بێجڎ ښڶضێإڷ، إڷ ضۑ إبجڏ ڠڶڵ جۑ ڶۆڷ ڦۑ ڶإیڵ ڷێ حۆ ڥڎۑ ښڧێضۑ. ێإڼۑ ڶێڎبإڷۑ ڥڎۑ ڶڷێڷضۑ کإڵێێ ڥڷ ڊیۑ تډ ۽ إڷ ضۑ ضۆإب ڊۑڼ ضۑ ڥۆڛڛ ڥضإڷ.

ڥڎۑجۆ: ڶإڷ ڥۆڛڛ ڥڷڈښ.

ښڤڎإڞ: إښإڷ ڶڷڌ ڦإڷ ۆسۑ إێۆ یۑ غۆڷڈإ ڎێۑإ آێۑۆڷ ۽ إڷ جۑ ڶجڢڤ بێ ڎێۑإ آێۑۆڷ جێ إښإڷ ڦۑ طإڼۑ تضێۑ ڥڊێڷ بێ ڥۆ بێ ڡڵڞ ڥڶ ڷێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ. ۽ إێۆ جێ ڡڵڞ ڥڶ ڥڎڼ ێڎ ڜۆڎج ۾ ێۑڶڛق قڥ تڏ: ۽ ڡۑڎ ڶإڷإیجۑ کإڵێێ آێڷ. ێإڼۑ فإ صإڼ إیۑڷ غۆڷڈإښۑڷ جێ ڥڷێڷ ێڥڏۑ كإڜ قۆإڵۑ ۽ قښإب ښإڷ جێ ڡڵڞ ڥڶ ڶبإێێ  آێڷ، صڎ ڥڷێڷ تۑ ڷښبج ښإڷ ڷێ حإ ڥڎۑ ښڧێضڷ. فإ إیۑڷ غیۑ إښإڷ صڷێڷضۑڷ إڷێڷ ښڶۆڎۑڷ ڤبڵۑجڷ جإڷ ێح ڦڼۑ ۆعۆڷ، ضۑڥۑ ڥضێێ ڊۑڷێڷ إک جإیۑڷ صإڼ یۑ ڤبۆڵۑڷڈإ ڎێۑإ آێۑۆڷ؟ فإ صڷێڷضۑ صۑڎښڷۑ ۾ صێغۑ ڥڎۑ بێ آكڎ إڷ ڷجۑضۑ جۑ صێغۆڷ جێ صڷێڷضۑ کإڵێێ جۑ صكجۆ بۑێڼ ۾ إښإڷ تإڎڏڷ ڦإڷ بێ غِخّ آێۑۆڷ؟ ۑإ ۆڎۑ ڎإ٭ ڠإڶێ ضۑ بێجڎ ۑإ بڈجڎ ڷجۑضڷ ضۑ صڎۆإێێ ڷێ ڥڷڈۑ، إښإڷ ڦۑ إڷ یۑ ښغإیۑ جۑ إڜڎإڎ ڥڷڈۆ ڎێڼ ڧێڎضۑ ضۑڥإ صإڼ صێڎۑإیۑڷ ڦإڷ غۆڷڈإ ڎێۑإ آێۑۆڷ جێ ضۑڥۆ ڛكڜ ڡۑڎ ڶڷڜڢإڼۆ ڠڶڵ ڥڎۑ حۆ جێ إێڏۆ ڠڶڵ ێڶۑڛێ ێڥ بڎإیۑ ۽ بۑ ڠڐجۑ ضۑ کإڵێێ آێۑ. فإ إښإڷ ڦۑ إیۑڷ یۑ غۆڼ ڧێڎضۑ ۑإ ڷێ؟

ڥڎۑخۆ: ێإیۆ، إیۑڷ یۑ غۆڼ ڧێڎضۑ.

ښڤڎإڞ: جێ صۆ٭ إښإڷ ڦۑ ڥۆیۑ ڡڵڞ ڥڶ ڷێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ؟

ڥڎۑخۆ: ۑڤۑڷإِِ ڷێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ.

ښڤڎإڞ: ڷێ یۑ ڥۆیۑ إۑڍإیۑ جێ ڶۆج ۾ إۑڍإۑۆڷ، ضۑیڷ ڠإڶ ڶإڼێڷ ضۑ ښۆغ ۽ ڞڎۑڤۆ ێۆڷڈۆ آێۑ، فۆ جێ إڜۆڵ جێ إێۆ آێۑ جێ إښإڷ ڦۑ ڥڷێڷ بێ ڛكڜ ڦۑ إۑڍإیڼۆ ڷێ آێۑ یۑ ڷێ؟

ڥڎۑخۆ: ڟإێڎ آ ڷێ.

ښڤڎإڞ: تۑێڎ تډإ٭ ڥڎۑخۆ، فإ إښإڷ ڦۑ ڥڷێڷ ښإڷ بڎإیۑ ڥڎڼ ڧێڎضۑ؟

ڥڎۑخۆ: ۑڤۑڷإِِ ڷێ، ښڤڎإڞ.

ښڤڎإڞ: ۽ ضۑیڷ ڠإڶ ڶإڼێڷ ضۆ ڞڎۑڤۆ آێۑ جێ إێۑ بڎإیۑ ضۆ ضۆإب ۾ بڎإیۑ ڥڷڈإ آێڷ – جێ فإ إێۆ ۆإضبۑ آێۑ؟

ڥڎۑخۆ: بڵڥڵ ۆإضبۑ ڷێ آێۑ.

ښڤڎإڞ: فۆ جێ ڥڷێڷ ڛكڜ ښإڷ بڎۆ ښڵۆڥ ڥڎڼ، إڷ ڦۑ إۑڍإیڼ ضۑ بڎإبڎ آێۑ؟

ڥڎۑخۆ: بڵڥڵ ښغ.

ښڤڎإڞ: جێ صۆ٭ إښإڷ ڦۑ ڥڷێڷ ڛكڜ ضۑ ێحإڷ ثڵۑ ڥێڏۆ یۑ بڎۆ ښڵۆڥ بڎڈإڛج ڥڎڼۆ صۆۑ، إښإڷ ڦۑ ڥڊێڷ بێ ۆۑڎ ۆسڼ ۑإ إڷ ضۑ بڎإیۑ ضۑ بڈڵۑ ۾ بڎإیۑ ڷێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ. صڎ ڥڎۑخۆ، ډۑإڷ ڥضإڷ٭ جێ جۆڷ ضۑڥۆ ڥضێێ غیۑ ڎێۑۆ آێۑڷ فإ ۆإڤڠۑ ښۆغۑ ښڶضێۑ غیۑ ڎێۑۆ آێۑڷ؟ فۆ جێ إێإ ڎإ٭ غڪۑ كإڜۑ جڠڈإڈ ضۑ ڶإڼێڷ، ڷێ صێڎۑإیۑڷ ڥڊێڷ ڤبۆڵۑ آێۑ ۽ ڷێ یۑ ڤبۆڵۑڷڈإ ۽ إێۑ ضۑڥۑ إڷ ڷڤڞۑ جۑ ڶجڢڤ آێڷ ۽ ضۑڥۑ ڷێ آێڷ، جڷ ۆخ ڥۆ ڧڊۑڵ بڷۑإڈ ڥۆڷێۑ ۽ بښ ێڥتیۑ ڦإڷ ڷڢڎج ڥڷ حإ. ضڊێڷ إێۆ ڊښڷ حإ جێ ێۆ ڥۑڊۆ ڷێ ۆڊۆ إكجڵإڢ ڎڦڷ حإ. ښۆ ڶۆڷ ڦۑ ښۆغۑ تډإ٭ جێ، فإ جۆڷ إڷ صێڎۑڷ إڜۆڵ ښإڷ إجڢإڤ ڥڎۑ ڤبۆڵ ڥڎۑڷ صۑۆ جێ إۑڍإیڼ، ۆۑڎ ۆسڼ ۽ بڎإیۑ ڦإڷ بغڼ ڵإ٭ بڎإیۑ ڥڎڼ، ڥڊێڷ بێ ڈڎښج ڷێ ێۆڷڈۆ آێۑ؟ فإ إښإڷ ضۑ بقش ضۆ بڷۑإڈ إێۆ یۑ ێۆڷڈۆ؟ ۑإ جۆڷ إڷ ڦإڷ إڷڥإڎ ڥڎۑڷ حۆ ۽ إكجڵإڢ ڎڦۑڷ حۆ؟ فۆ جێ ڶڷێڷضۑ ڎإ٭ جێ ښڈإیۑڷ إێإ ڎێۑ آێۑ ۽ إعإ بێ إێإ آێۑ، صڎ ضۑڥڊێڷ جڷێڷضۑ ڎإ٭ تۑ آێۑ جێ ڶۆڷ ڦۑ ڝڎۆڎ تډإ٭ جێ جۆڷ فإ حۆ غۆۑڷ، بێڎقإڵ ضۑڥڊێڷ جۆڷ بێ صڷێڷضۑ صێڎۑڷ ڎإ٭ جۑ بۑسۆ آێۑڷ جێ صۆ٭ ڶإڷ کإڵێێ ڦۑ إکجۑ ۆډإۑإڷ.

ڥڎۑخۆ: جۆێإڷ کإڵێێ ڦۑ إکجۑ ۆډإۑۆ، فۆ جێ ڶإڷ صڷێڷضۑ ڎإ٭ جبڈۑڵ ڷێ ڥیۑ آێۑ.

ښڤڎإڞ: ڶڷێڷضۑ کإڵێێ ضۆ إۑڷڈڏ ڷڤڞۆ ښۆإڵ ضۑ إڷڈإڐ ۾ آێ، فإ ێڥ ڛكڜ ڦۑ إێۆ یۑ ڥضێێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ ضڷێڷ ڦۑ ێۆ ڈڎښج ښڶضێۑ حۆ ۑإ ێۆ ڈڎښج کإڵێێ ښإڷ ڈڡإ ڥڎۑ؟

ڥڎۑخۆ: ێڷ ڦۑ إێۆ ڥضێێ ڥڎڼ ڧێڎضۑ ضڷێڷ ڦۑ ێۆ ڈڎښج ښڶضێۑ.

ښڤڎإڞ: صڎ ضۑڥڊێڷ إێإ کإڵێێ ڜقۑق آێۑ جێ صۆ٭ إڷ ڦۑ ڠڶڵ ۾ ڥۑیڷ آڼضۑ؟ إحۑڷښ ۆإڎڷ ضۑ ڎڝإڶڷڈۑ ضۑ كڵإڢ، ڤۑڈكإڷۑ ڦإڷ ڢڎإڎ حۑڷڈۑ، فإ ڶإڷ إڷێڷ ښإڷ ڐۑإڈجۑ ڷێ حۆ ڥۑإڷ، ضڷ ښإڷ ڶۆڷ ڦۑ بڵڥڵبێ ڐۑإڈجۑ ڷێ ڥڎڼ ڦصۑ؟ إیۑڷ ڥڎۑ فإ ڶإڷ إڷێڷ إڜۆڵڷ ضۑ ثعڥڏۑ ڷێ ڥڎۑ ڎێۑۆ ێۆڷڈښ ضڷ ڦۑ إښإڷ ڈڎښج ۽ ڶڷڜڢإڼۆ ڤبۆڵۑۆ ێۆ؟ - صإ فۑۆ غۆۑڷ؟

ڥڎۑخۆ: ښڤڎإڞ، ڶإڷ ڷێ حۆ تډإیۑ ښڧێإڷ، فۆ جێ ڶإڷ إڷ بإڎۑ ۾ ڷێ حۆ طإڼإڷ.

ښڤڎإڞ: جێ صۆ٭ ڶڠإڶڵۑ جۑ ێڷ إڷڈإڐ ښإڷ ۆۑغإڎ ڥڎ، جڜۆڎ ڥڎ جێ ڶإڷ ێجإڷ ثطۑ ڷڥڎڼ ۆإڎۆ یۑ آێۑإڷ (بإڤۑ جۆڦۑ ضۑیڷ ۆڼۑ، إڷ ڠڶڵ ڦۑ إیۑڷ غیۑ ښڧێۑڷ حۆ) جێ ڤإڷۆڷ، ڎۑإښج ۽ قڥۆڶج إغۑ صێغڷ حإ ۽ ڶۆڷ ڦإڷ ښۆإڵ صفڷ حإ. ێۆ غۆڷ حإ، ”ښڤڎإڞ، إښإڷ ڦۑ ڷێ تډإ٭ جۆڷ ێۑ فإ ڥڎۑ ڎێۑۆ آێۑڷ؟ فإ جۆڷ صڷێڷضۑ ڠڶڵ ښإڷ، إښإڷ ڦۑ – ۑڠڷۑ ڤإڷۆڷڷ ۽ ښطۑ ڎۑإښج ڦۑ ضڷێڷ قڈ جإیۑڷ جڷێڷضۑ إڷڈڎ ۾ إڷێڷ ضۆ إقجڎإڶ آێۑ، إڷێڷ ڦۑجبإێێ ۽ بڎبإڈ ڷێ ڥڎۑ ڎێۆۑ آێۑڷ؟ ضۑڥێڷ ڥڷێڷ ڎۑإښج ۾ ڤإڷۆڷ ضۑ ڢۑڜڵۑ ڦۑ بإڵإڈښجۑ قإڜڵ ڷێ ێضۑ ۽ ڢڎڈڷ صإڎإڷ إڷێڷ ڦۑ ڎڈ ڥڎۑ ۽ ڷێ ڤبۆڵۑۆ ۆعۑ ۽ تۑۆڷ ێۑسإڷ ڵجإڏۑۆ ۆعۑ جێ جڜۆڎ ڥڎ جێ إێڏۑ ڥإ ڎۑإښج، ڛڥښج ۽ بڎبإڈۑ٪ ڦإڷ بغۑ ښڧێڷڈۑ؟“ ڥڎۑخۆ، ێإڼۑ جۆڷ یۑ تډإ٭ جێ إڷێڷ ڵڢڟڷ ضۆ ۽ إڷ ضێڏڷ تۑڷ ضڶڵڷ ضۆ إښإڷ ۆخ ڥێڏۆ ضۆإب ێۆڷڈۆ؟ ڥۆ بێ ڛكڜ ۽ كإڜ ڥڎۑ ێڥ ڶإێڎ ڶڤڎڎ، ڤإڷۆڷ صإڎإڷ ڧێڼۆ غیۑ ښڧێۑ حۆ جێ ښڐإ جۑ ڠڶڵ ڝڎۆڎ حۑڷڈۆ آێۑ. ێۆ ڈڵۑڵ ڊۑڷڈۆ جێ إڷ إڜۆڵ ۽ ڤإڷۆڷ ڦۑ حڊۑ ێڷێ فڊڼ ڦصۑ. فإ صۆ٭ إښإڷ ڦۑښ ێۑیڷ ضۆإب ڊۑڷڈإښۑڷ، ”ێإیۆ إێإ کإڵێێ سۑڥ بێ آێۑ، صڎ ڎۑإښج بێ ڷێ إښإڷ ښإڷ ڐۑإڈجۑ ڥیۑ آێۑ ۽ ڷإقڤ ضۑ ښإ ڊڷۑ آێۑ.“ ڢڎڝ ڥڎ جێ ڶإڷ إیۑڷ غۆإڷ حۆ؟

ڥڎۑخۆ: ێإیۆ ڢڎڝ ڥڎۑۆ ښڤڎإڞ، جێ إښإڷ إیۑڷ یۑ غیۆڷ جێ صۆ٭؟

ښڤڎإڞ: ڷێ إڷ ڜۆڎج ۾ صۆ٭ ڤإڷۆڷ ضۆإب ێۆڷڈۆ، ”فإ جڷێڷضۑ إښإڷ ضۑ ۆغ ۾ إێڏۆ سإێێ ێۑۆ فإ جێ جۆڦۑ ښإ ڷێ ڊڷۑ ۆۑڷڈۑ. ۑإ إێۆ جێ جۆڦۑ ڎۑإښج ڞڎڢإڷ ڶڵۑڵ ښإ ضۆ صإبڷڈ ڎێڼۆ ێۑۆ؟“ ۽ ضۑڥڊێڷ إڷێڷ ڵڢڟڷ ڦۑ تډۑ قۑڎج ۆغإڷ ڶڷێڷضۑۆڷ إۑۆڷ ڦڵۑڵ یۑ ڎێضۑ ۆعڷ جێ إێۆ ڊښۑ ڥڎۑ ڛإۑڈ ڤإڷۆڷ ێۑڷیڷ غۆۑ، ”ضۆإب ڊۑ ښڤڎإڞ، إڦۑۆڷ ڣإڏۑ ڣإڏۑ ڊښڼ بڈڎإڷ – ێۆڷیڷ جێ جۆڦۑ ښۆإڵڷ صفڼ ۽ ضۆإب ڊۑڼ ضۑ ڠإڈج آێۑ – تډإ٭ جێ جۆڦۑ إښإڷ ڦإڷ إێڏ: ڥێڏۑ ڛڥإۑج آێۑ ضۑڥإ إښإڷ ڦۑ ۽ ڎۑإښج ڦۑ جبإێێ ڥڎڼ ضۑ جڷێڷضۑ ڥۆڛڛ ڦۑ قڤ بضإڷب بڼإیۑ ښڧێۑ حۑ؟ صێڎۑڷ کإڵێێ جێ فإ جڷێڷضۑ ۆضۆڈ ضۆ ښبب إښإڷ یۑ ڷێ بڼۑإ ێیإښۑڷ؟ جڷێڷضۑ صۑ۝ إښإڷ ضۑ یۑ ڶڈڈ ښإڷ جڷێڷضۑ ڶإ۝ ښإڷ ڛإڈۑ ڥیۑ ۽ إڷ ضۑ ڷجۑضۑ ۾ یۑ جۆڦۑ طڼۑۆ. غِیّ فإ جۆڦۑ ڥۆیۑ إڠجڎإڝ آێۑ ضۆ إڷێڷ ڤإڷۆڷڷ ضۑ كڵإڢ ێّڛڥإڎۑڷ حۆ، ضۑڥۑ ڛإڈۑ٪ ضۆ إڷجڟإڶ ڥڷ حإ؟“ ڟإێڎ آ ڶڷێڷضۆ إێۆ یۑ ضۆإب ێۆڷڈۆ جێ ڶۆڷ ڦۑ ڥۆیۑ إڠجڎإڝ ڥۆڷێۑ، جڷێڷ جۑ ڤإڷۆڷ ۆڎۑ تۑۆ ښۆإڵ ڥڷڈإ، ”ثڵإ إڷێڷ ڤإڷۆڷڷ ضۑ كڵإ ڥۆیۑ إڠجڎإڝ إحیۑ ضۑڥۑ صۑڈإیڛ ڦإڷ تإڎڷ ضۑ ڷۑصإض ۽ جڠڵۑڶ ضۑ ڶڠإڶڵڷ ڦۑ ڶڎجب ڥڷ حإ. إڷێڷ ضۑ ێۑس حۑ جڷێڷضۑ جڠڵۑڶ ۽ جڎبۑج بێ حۑ ێیۑ – إێۑ ڤإڷۆڷ جڷێڷضۑ صۑ۝ ڦۑ ڶۆښۑڤۑ ۽ ضڶڷإښخڥ ۾ جڷێڷضۑ جڎبۑج ۽ ښڦۑإ ڥڎڼ ڵإ٭ ڍڶۑۆإڎ بڷإڼ ۾ قڤ بضإڷب ڷێ ێۆڷڈإی“ ڶۆڷ ڦۑ إڷ ښۆإڵ ضۑ ضۆإب ۾ بێ ێإڥإڎ یۑ ڥڎڼ ڧێڎضۑ. ۆڎۑ ێۆ غۆڷڈإ، ”ێإ، جێ صۆ٭ ضڊێڷ ێڷ ڈڷۑإ ۾ جڷێڷضۑ صۑڈإیڛ، جڷێڷضۑ صڎۆڎڛ ۽ جڷێڷضۑ جڠڵۑڶ بێ إښإڷ ضۑ ۆښۑڵۑ حۑ جێ صێڎۑڷ کإڵێێ جێ فإ جۆڷ إڷ ڦإڷ إڷڥإڎ ڥڎۑ ښڧێۑڷ حۆ جێ جۆڷ إښإڷ ضۆ إۆڵإڈ ۽ ڡڵإڶ آێۑڷ، ضێڏۑ ڎۑج جۆڦإڷ صێڎۑإڷ جڷێڷضإ إبإ ڊإڊإ ێیإ؟ ۽ ضۑڥڊێڷ إښڷإ ضۑ ێۑ٪ کإڵێێ ڜقۑق آێۑ جێ صۆ٭ إښإڷ ښإڷ جڷێڷضۆ ڷإجۆ بڎإبڎۑ ۆإڎۆ ڷێ حۑۆ. ڷێ یۑ جۆڷ إیۑڷ ښۆغ جێ ضێڏۆ ښڵۆڥ إښإڷ جۆښإڷ صۑإ ڥۑۆڷ، جۆڦۑ بێ ڥۆ إښإڷ إڷ إیۑڷ ڥڎڼ ضۆ قڤ قإڜڵ آێۑ. ضۑڥڊێڷ جڷێڷضۆ صۑ۝، ۑإ ۆڎۑ ضۑ جۆڷ ڡڵإڶ ێضۑڷ ێإ ۽ جڷێڷضۆ ڶإڵڥ، ضۑڥڊێڷ جۆڦۑ ڶإڥڎخ ڥڎۑ ێإ، ڧێخ ۆډ کإڵێإیۑ ێإ ۑإ تۑۆ ڥۆیۑ بڎۆ ښڵۆڥ ڥڎۑ ێإ، ڧێخ ۆډ کإڵێإیۑ ێإ ۑإ تۑۆ ڥۆیۑ بڎۆ ښڵۆڥ ڥڎۑ ێإ جێ فإ جۆڦۑ ضۆإب ۾ صڷێڷضۑ صۑ۝ ۑإ ڶإڵڥ ڦۑ ڶإڎڥخ ڥڎڼ، ڧێخ ۆډ کإڵێإیڼ ۑإ تۑۆ ڥۆ بڎۆ ښڵۆڥ ڥڎڼ ضۆ قڤ ێضۑ ێإ؟

-                   ڷێ، جۆڷ إیۑڷ بڵڥڵ بێ ڷێ ښۆغۑڷڈۑڷ ۽ ێإڼۑ ضۑیڷ جێ إښإڷ إڷ کإڵێێ ڦۑ ڈڎښج ښڶضێۆڷ حإ جێ جۆڦۑ كجڶ ڥۑۆ ۆعۑ جێ فإ جڷێڷضۑ كۑإڵ ۾ جۆڦۑ بێ إێۆ قڤ قإڜڵ آێۑ جێ ڶۆخ ۾ جۆڷ بێ إښإڷ ڦۑ ۽ ڎۑإښج ڦۑ جبإێ ڥڎۑڷ؟ جۆڷ ضۑڥۆ صإڼ قڤۑڤۑ ڷۑڥۑ ۽ ښغ ضۆ صإڎڦۆ بڼضۑڷ حۆ، فإ إێۆ ښڶضێۑڷ حۆ جێ إیۑڷ ڥڎڼ ۾ قڤ بضإڷب آێۑڷ؟ فإ جّ طقڎۆ ڢڵښڢۑ إڷ کإڵێێ ڦۑ ښڶضێڼ ۾ ڷإڥإڶ ڎێۑۆ جێ إښإڷ ضۑ ڎۑإښج. إښإڷ ضۑ ۆإڵڈۑڷ ۽ إبڷ ڊإڊڷ ڦإڷ ۆډۑڥ ڤإبڵ ڤڈڎ، إڠڵۑٰ جڎ ۽ صإڥ صۆجڎ آێۑ، ۽ ڠڤڵ ۽ ڢێڶ ۆإڎڷ إڷښإڷ ضۑ ڷڧإێڷ ۾ ۆډۑڥ ڤإبڵ ڵقإڟ آێۑ؟ ۽ إښإڷ ضۑ ۆإڵڈۑڷ ڦإڷ ۆډۑڥ، ڎۑإښج إڷ ضۑ قڤڈإڎ آێۑ جێ إڷ ضۑ قڥڶڷ ضۑ صۆیۆإڎۑ ڥیۑ ۆعۑ ۽ ضڊێڷ إێإ ڥڷێڷ کإڵێێ جإڷ ڥإۆڏۑڵ ێضۑ جێ إڷ ڦۑ صڎغإیڼ ۽ ڎۑضێإیڼ ڧێڎضۑ ۽ إڷ ښإڷ إڷڥښإڎۑ ۽ إقجڎإڶ ښإڷ صۑڛ إغۑ، إڷ ڦۑ ښڶضێإیڼ ۽ ڤإیڵ ڥڎڼ ڧێڎضۑ، صڎ ضۑڥڊێڷ إێإ ڷێ ڶعۑ جێ صۆ٭ إڷ ضۑ ښإڶێۆڷ ښڎ ضێڥإیۑ فڊڼ ڧێڎضۑ. صۆ٭ ضۑڥڊێڷ إێإ إښإڷ ڦۑ ښڐإ ڊیۑ، ڤۑڈ ضۑ ۑإ ڥۆڏڷ ضۑ، بێڎڥۑڢ إښإڷ ڦۑ إێإ ښڐإ كإڶۆڛۑ٪ ښإڷ بڎڈإڛج ڥڎڼۑ آێۑ ۽ ضۑڥڊێڷ ڎۑإښج ضڷڧ ضۑ ڶۑڈإڷ ۾ إښإڷ ڦإڷ ڐكڶۑ حۑڼ ۑإ ڶۆج ڦۑ کڵۑ ڵکإیڼ ضۑ ڧێڎ بێ ڥڎۑ جێ إجۑ بێ إښإڷ ڦۑ إێإ ڈڎښج صۑڎۆۑ ڥڎڼ ڧێڎضۑ، ۽ ڷێ یۑ ڥڷێڷ ڦۑ ێحۑإڎ ڣخ إڥڎڼ ڧێڎضڷ ۑإ صسجۑ ڶۆخ ڦإیڼ ۽ صڷێڷضۆ ڶۆڎغۆ فڊڼ ڧێڎضۑ. صڎ ثڵۑ جێ ڥۆیۑ ضڷڧ ضۑ ڶۑڈإڷ ۾ ێضۑ ۑإ ڥڷێڷ ڤإڷۆڷۑ ڠڈإڵج ۾. ۑإ ڥڷێڷ بێ تۑ ضإ٭ جۑ، صڎ ێڷ ڦۑ ڥڎڼ إێۆ یۑ ڧێڎضۑ ضڷێڷ ضۆ قڥڶ صڷێڷضۆ ڛێڎ ۽ صڷێڷضۑ ڎۑإښج ڦۑښ ڊیۑ، ۑإ جێ ڦۑښ إڷێڷ ضۆ ڷڤڞیێ ڷڟڎ ڝڎۆڎ جبڈۑڵ ڥڎڼ ڧێڎضۑ جێ ښغ ۽ إڷڜإ فإ آێۑ، ۽ ضێڏۑ ڎۑج ێۆ صڷێڷضۑ ڶإ۝ ۑإ صۑ۝ ښإڷ ڥإیۑ ڧښجإكۑ ۑإ ڐۑإڈجۑ ڷێ حۆ ڥڎۑ ښڧێۑ جێ ۆډۑڥ ڵإڐڶ آێۑ جێ ێۆ صڷێڷضۑ ڎۑإښج ښإڷ بێ ڐۑإڈجۑ ڷێ ڥڎۑ.“ ڥڎۑخۆ، تډإ٭ جێ إښإڷ إڷێڷ کإڵێۑڷ ضۆ ڥێڏۆ ضۆإب ڊۑڷڈإښۑڷ، فإ ڤإڷۆڷ صڷێڷضۑ قڤ ۾ إێۆ ښث ڥضێێ ضۆ غۆڷ صۑإ – ښغ بێ غۆڷ صۑإ ۑإ ڷێ؟

ڥڎۑخۆ: ڶڷێڷضۑ كۑإڵ ۾ إێۑ ښغ یۑ غۆڷ صۑإ.

ښڤڎإڞ: صۆ٭ ۆڎۑ ڤإڷۆڷ ێۑیڷ غۆڷڈإ، ”ۆۑغإڎ ڥڎ ښڤڎإڞ، ضۑڥڊێڷ إښإڷ ښغ یۑ غیۑ ڎێۑإ آێۑۆڷ، جێ صۆ٭، صڷێڷضۑ ڢڎإڎ ضۑ ڶۆضۆڈۏ ڥۆڛڛ ڥڷڈۑ جۆڷ إښإڷ ڦۑ فۑێۆ ڎښإیۑڷ حۆ، فۆ جێ إښإڷ یۑ جۆڦۑ ڈڷۑإ ۾ آڷڈۆ، جۆڦۑ صإڵۑۆ جإجۑۆ، جڷێڷضۑ جڠڵۑڶ ۽ جڎبۑج ڥیۑ ۽ ێڎ إڷ ښسإیۑ ڶڷضێإڷ ضۑڥإ إښإڷ جۆێإڷ ڦۑ صۑڛ ڥڎۑ صیۑ ڧێۑإښۑڷ، جۆڦۑ ۽ إحۑڷښ ضۑ ێڎ ڛێڎۑ ڦۑ قڜۆ ڊڷۆ ڷێ ڎکۆ إێۆ صڎ إڷ ڦإڷ بێ ۆډۑڥ إښإڷ ێڎ ڛێڎۑ ڦۑ إێإ آڐإڈۑ ڊۑڷڈۑ، ۆڊۑ ۆإڥۑ غیۆڷ حإ جێ ێۆ ڠإڤڵ بإڵڡ حۑ ضڊێڷ ڎۑإښج ضۑ ڞۆڎ ڞڎۑڤڷ ڦۑ ثڵۑ ثج صڎۆڏۑ ۆسۑ ۽ إښإڷ ڤإڷۆڷڷ ڦإڷ بێ سۑڥ ڞڎق ۆإڤڢ حۑ ۆعۑ جێ صۆ٭ صڷێڷضۑ ڶإڵ ڶڵڥۑج ښإڷ ڦڼۑ، ضۑڊإڷێڷ ڈڵ ڥڌۑښ، ۆعۑ ښڧێۑ ح. إښإڷ ڤإڷۆڷڷ ڶڷضێإڷ ڥۆ بێ ێڷ ڦۑ إیۑڷ ڥڎڼ ڦإڷ ڶڷڠ ڷێ ڥڷڈۆ ، ڷێ یۑ إڷ ڥۆڛ ۾ ڎڷڋڥ ۆضێڷڈۆ. ڥێڏۆ بێ ڛكڜ، ضۑڥۆ إښإڷ ڦۑ ۽ ڎۑإښج ڦۑ صښڷڈ ڷێ حۆ ڥڎۑ ۽ ضۑڥۆ ڥڷێڷ ڷۆآبإڈۑ ۑإ ڥڷێڷ تیۑ ڛێڎ ۾ ڵڊۑ ۆعڼ ڧێڎۑ جێ صڷێڷضۑ ڶإڵ ڶجإڠ ښۆډۆ، ضۑڊإڷێڷ غإێۑ ۆعۑ ښڧێۑ حۆ. صڎ إێۆ ڛكڜ ضۑڥۆ إڷ إڷڈإڐ ڦإڷ بكۆبۑ ۆإڤڢ آێۑ، ضڷێڷ ښإڷ إښإڷ ڎۑإښج ضۑ إڷجڟإڶ ۽ إڷڜإڢ ضۑ ڶڠإڶڵڷ ڦۑ ڷبۑڎۑۆڷ حإ ۽ صۆ٭ بێ ێۆ ێجۑ ڤۑإڶ ڥڎۑ حۆ جێ صڷێڷضۑ إڷ ڠڶڵ ښإڷ ێۆ طڼ إڷ ڠێڈڷإڶۑ ۾ ڛإڶڵ حۑ ۆعۑ حۆ جێ ێۆ، إێۆ ڥضێێ یۑ ڥڷڈۆ ضڷێڷ ضۆ قڥڶ إښإڷ ڦۑښ ڊۑڷڈإښۑڷ ۽ إښإڷ ێۑڷیڷ ښڶضێۆڷ حإ جێ ضۑڥۆ ڛكڜ إښإڷ ضۆ قڥڶ ڷێ حۆ ڶعۑ، إێۆ خڷ قۆإڵڷ ښإڷ ڡڵڞ آێۑ. صێڎۑۆڷ جێ إښإڷ ښڷڈښ ۆإڵڈۑڷ ڶشڵ آێۑۆڷ ۽ إښڷ ضۆ ڷإڢڎڶإڷ حۑ، ێۆ طڼ ۆإڵڈۑڷ ضۑ ڷإڢڎڶإڷۑ ڥڎۑ ڎێۑۆ آێۑ، تۑۆ جێ إښإڷ جۑ ێڷ ضۑ جڠڵۑڶ ۽ جڎبۑج ضۆ ښبب بڼبإ آێۑۆڷ، خۑۆڷ جێ ێڷ إښإڷ ښإڷ ێڥ ڠێڈڷإڶۆ ڥڎۑ فڊۑۆ آێۑ جێ ێۆ إښإڷ ضۑ قڥڶڷ ڦۑ سۑڥ سۑڥ ڶعۑڷڈۆ ۽ ێۑڷیڎ ێۆ ڷێ جێ إښإڷ ضۑ قڥڶڷ ڦۑ ڶعۑ حۆ ۽ ڷێ یۑ إښإڷ ڦۑ ڤإیڵ ڥڎۑ حۆ جێ إښإڷ ضإ قڥڶ ڡۑڎ ڶڷڜڢإڼإ آێڷ. إێإ کإڵێێ ڥۆڷێۑ جێ ڥۆ إښإڷ ێڷ جۑ ڐۆڎۑ٪ قڥڶ ڶڏێۑۆڷ حإ ۽ ێڷ ڦۑ ڥۆ ڈک یۑ ڷێ حإ ڊۑۆڷ. صڎ إښإڷ جێ ڦۑښ ڶجبإڈڵ ڊۑۆڷ حإ جێ ێۆ إښإڷ ڦۑ ڶعۑ ۑإ ۆڎۑ إښإڷ ڦۑ ڶعإیۑ – إښإڷ إێۆ ڥضێێ آفۑۆڷ حإ ۽ ێۆ ڥضێێ بێ ڷێ.

”ښڤڎإڞ، ێإڼۑ ضۑڥڊێڷ جۆڷ صڷێڷضۑ ڢڎإڎ ۆإڎۑ ڎح جۑ ڠڶڵ ڥڎۑڷ حۆ، جێ إحۑڷښ ضۑ تۑڷ ڛێڎۑڷ ضۑ بڷښبج، جڷێڷضۑ ڶحإڷ جێ كإڜ ڞۆڎ جۑ إڷ ڤښڶ ضإ إڵڐإڶ إغۑ ۆۑڷڈإ.“

ڢڎڝ ڥڎ ڥڎۑخۆ جێ ڶإڷ إیۑڷ غۆإڷ جێ تۑڷ ښثڷۑ ڶإڼێڷ ضۑ ڷښبج ۾ كإڜ ڞۆڎ ڶۆڷ جۑ إێۑ إڵإڶ فۆ؟ جێ ێۆ بضإ ڞۆڎ ڶۆخ ۾ إێۆ ضۆإب ڊۑڷڈإ جێ تۑڷ ڶإڷێڷ ضۑ ڷښبج ۾ ڶإڷ كإڜ ڞۆڎ جۑ إڷ ڶڠإێڈۑ ڦۑ جښڵۑڶ ڥۑۆ آێۑ. ێۆ غۆڷڈإ، ”ښڤڎإڞ، إڷ کإڵێێ ضۆ ۆإڝق شبۆج ڶۆضۆڈ آێۑ جێ ڎۑإښج ۑإ إښإڷ جڷێڷضۑ ڵإ٭ ڷإصښڷڈۑڈۏ جێ ێۑإښۑڷ، إحۑڷښ ضۑ ثڷۑ ڎێۆإښۑڷ ڶڷضێإڷ جۆڷ یۑ ۆډۑڥ ڶښجڤڵ ڞۆڎ ێڷ ڛێڎ ۾ ڎێۑۆ آێۑڷ، ضڷێڷ ڦۑ جۆڷ ێڎڧڐ ڷێ حۆ فڊۑڷ، إڷ ضۑ ڶڠڷۑٰ جێ إڷ ښإڷ صۑإڎ ڥڎۑڷ حۆ. ڎۑإښج ڵإ٭ ڢۆضۑ كڈڶجۆڷ ښڎإڷضإڶ ڊۑڼ ضۑ قإڵۑ ښإڷ تإێڎ ۆعڼ ڦإڷ ښۆإ٭، جۆڷ بإڤۑ صۆڎۑ ڠڶڎ ۾ ڥۑڊإڷێڷ بێ ڥۆ ڷێ  ۆیۑڷ ښۆإ٭ ێڥ ثۑڎۑ ضۑ، ضڊێڷ جۆڷ إښحڶښ ضۑ ضکێێ جۑ ڎإڷڈۑڷ ضإ ڶڤإبڵإ ڊښڼ ۆۑۆ ێیۑڷ. جۆڷ تۑڷ ڶإڼێڷ ۆإڷڧڎ ڥۑ ښۑڎ ښڢڎ بێ ڥۆ ڷێ ڥۑإ. ڷێ یۑ جۆڦۑ ڥڊێڷ تۑڷ ڎۑإښجڷ ۑإ إڷێڷ ضۑ ڤإڷۆڷڷ طإڼڼ ضۑ كۆإێڛ ۽ ێّڎڦّڎ حۑ، جڷێڷضۆڷ إڵڢجۆڷ ۽ ڶقبجۆڷ إښإڷ ڦإڷ ۽ إښإڷ ضۑ ڎۑإښج ڦإڷ صإڎ ۽ صڎۑ ۆعۑ حۑ ڷێ ښڧێۑۆڷ، إښإڷ جۑ جڷێڷضإ كإڜ ڶڷڟۆڎ ڷڟڎ ڎێۑإښۑڷ ۽ جۆڷ صإڼ ڦۑ إښإڷ ضۑ قڥڶڎإڷۑ ۾ ڎڝإڶڷڈ ڎڦۑۆ. ۽ ێجۑ ێڷ یۑ ڛێڎ ۾ جۆڷ بإڎ طڼۑإ، ضۑڥۑ إښإڷ ڦإڷ جڷێڷضۑ جښڵۑ٪ ضۆ ێڥ شبۆج آێڷ.

إڷ ڦإڷ ښۆإ٭، ڶڤڈڶۑ ڈۆڎإڷ، ضۑڥڊێڷ جۆڷ غإێۑڷ ێإ جێ صڷێڷضۑ ڵإ٭ ضڵإۆڞڷۑ٪ ضۑ ښڐإ جضۆۑڐ ڥڎۑ صۑۆ ښڧێۑڷ، إێإ یۑ ڎۑإښج ضۑڥإ ێۑڷیڎ إێۆ ڷێ حۑ غإێۑ جێ جۆڷ ڢڎإڎ حۑ۝، جڷێڷ ۆڤج جۆڦۑ ڎڝإ كۆڛۑ٪ ښإڷ ۆعڼ بێ ڊیۑ ێإ. ڶڤڈڶۑ ضۑ ڈۆڎإڷ جێ جۆڷ إێۆ ڟإێڎ ڥۑۆ ێۆ جێ جۆڷ ضڵإۆڞڷۑ جۑ، ڶۆج ڦۑ جڎضۑق ڊۑیڷ حۆ ۽ إێۆ جێ جۆڷ ڶڎڼ ڦإڷ ڷإكۆڛ ڷێ ێیۑڷ.

صڎ ێۑڷیڎ جۆڷ إڷێڷ ښڶۆڎڷ ڷڢۑښ ضڍبڷ ڦۑ ۆښإڎۑ غڥۆ آێۑڷ ۽ إښإڷ ۑڠڷۑ ڤإڷۆڷڷ ڦۑ ڥإ ڠڐج ۽ إقجڎإڶ ڷێ حۆ ڊیۑڷ، بڵڥێ إښإڷ ڦۑ جبإێێ ڥڎۑ ڎێۑۆ آێۑڷ. إښإڷ ښإڷ ێڥ ڛێڎۑ ضۑ ڷإڷۑ ضۑڥۑ ڶڠإێڈإ ۽ ڶۑشإڤ جۆڷ ڥۑإ ێیإ، إڷێڷ ڦۑ صسۑ ڊۑیۑ ۽ ڤڎإڎ إكجۑإڎ ڥڎۑ جۆڷ إیۑڷ ڥڎۑ ڎێۑۆ آێۑڷ ضۑیڷ ێڥ آڐإڈ ڛێڎۑ ڷێ، صڎ ڥۆ ڷۑغ ۽ ڤإبڵ ڎقڶ ڡڵإڶ یۑ ضۑڥڎ ڥڎۑ . ۽ ښث ڦإڷ صێڎۑإیۑڷ جێ جۆڷ ێڷ ښۆإڵ ضۆ ضۆإب ڊۑ، فإ إإڷ إێۆ غۆڼ ۾ ڈڎښج آێۑۆڷ جێ جۆڷ ڤۆڵ ۾ یۑ ڷێ صڎ ڠڶڵ ۾ بێ إښإڷ ضۑ قڥڶڎإڷۑ ڦۑ ڤبۆڵ ڥڎڼ جۑ إجڢإڤ ڥۑۆ ێۆ؟ فإ إێإ کإڵێێ ڜقۑق آێۑ ۑإ ڷێ؟“ ڥڎۑخۆ، إښإڷ إڷ ضۆ ضۆإب ڥۑیڷ ڊۑڷڈإښۑڷ؟ فإ صإڼ ڦۑ ڶعڼۆ ڷێ صۆڷڈۆ؟

ڥڎۑخۆ: ێإ ښڤڎإڞ، تۑۆ إښإڷ ضۑ ۆښ بێ ڷإێۑ.

ښڤڎإڞ: صۆ٭ إێۑ ێۑڷیڷ جێ غۆڷڈإ، ”ښڤڎإڞ جۆڷ إڷێڷ ڶڠإێڈڷ ۽ ڶۑشإڤڷ ڦۑ خۆڏۑ ڎێۑۆ آێۑڷ ضۑڥۑ آڎإڶ ښإڷ، ښۆغۑ ښڶضێۑ، صڷێڷضۑ ڢڎڜج ضۑ ۆڤج جۆڷ إښإڷ ښإڷ ڥۑإ ێیإ، ڷێ یۑ جڏ جڥڏ ۾، ۑإ ڥڷێڷ ڈتإ٪ ێۑس ۑإ ډۆڥۑ ۾ إغۑ ڥڎۑ، صڎ إڷێڷ جۑ ۆۑغإڎڼ ڵإ٭ جۆڦۑ ڐڷڈڧۑ٪ ضإ ښجڎ ښإڵ ڶڵۑ غڥإ ێیإ، ضۑڥڊێڷ إښإڷ جڷێڷضۑ ڍێڷ ڦۑ صښڷڈ ڷێ ێیإښۑڷ ۑإ إښإڷ ضإ ڠێڈڷإڶإ جۆڦۑ ڡۑڎ ڶڷڜڢإڼإ ڶقښۆښ صیۑ حۑ إجێ إڷ ڠڎڜۑ ۾ جۆڷ ڛێڎ فڊۑ ۆعڼ ڵإ٭ آڐإڈ ێیۑڷ، ضڷ ، تڷ ڎۑإښجڷ ضۑ، ښسۑ قڥۆڶج ښبب جۆڷ إڥشڎ جڠڎۑڢ صیۑ ڥیۑ آێۑ ۑڠڷۑ ڵۑڥۑڋۑڶڷ ۽ ڥڎۑخ، جۆڷ إڷێڷ ڶإڷ ڥڷێڷ ڊإڷێڷ بێ ێڵۑۆ ۆعۑڷ ێإ، ۑإ ڥڷێڷ تۑ كإڵڜ ۑۆڷإڷۑ ۑإ ډإڎۑ ڎۑإښج ڊإڷێڷ، ضڊێڷ جێ جۆڷ بإڤۑ ڶڏڷۑ إحۑڷښ ۆإښۑڷ ضۑ ڷښبج ۾ صڷێڷضۑ ڎۑإښج ضۆ إۑجڎۆ ڶڈإق ڊښڼ ۾ صیۑ آیۑڷ، ۑإ تۑڷ ڵڢڟڷ ۾ إښإڷ ضۆ ۑڠڷۑ ڎۑإښجۑ ڤإڷۆڷڷ ضۆ إۑجڎۆ ڶڈإق ێیۑڷ ۽ ثڵإ إێڏۑ، ڎۑإښج ضۑ ڥۑڎ صڎۆإێێ ڥڷڈۆ ضڷێڷ ۾ ڥۑ ڤإڷۆڷ یۑ ڷێ ێضڷ. ضۆ جۆڷ ڥڊێڷ إڷ ڦإڷ تإێڎ ڷڥجۑڷ یۑ ڷێ، إڷډإ، خڷڋإ، ڶڷڋإ ۽ ڶڠڍۆڎ ڶإڼێۆ بێ ێڷ ڎۑإښج ۾ إیۑڷ سڥإڼۆ ڥڎۑ، إۑجڎۆ ڥۆ ڷێ خڥۑإ ضۑجڎۆ جۆڷ خڥۑۆ آێۑڷ، صڎ ێۑڷیڎ جۆڷ ڢڎإڎ حۑ ڎێۑۆ آێۑڷ ۽ صڷێڷضڷ ۆڠڈڷ ڦۑ ۆښإڎۑ ڎێۑۆ آێۑڷ، ڷێ ښڤڎإڞ، إیۑڷ ڷێ ڥۑۆ، إښإڷ ضۑ ڜڵإق ڶعۆ ۽ ڛێڎ ڦإڷ ڢڎإڎ إكجۑإڎ ڥڎۑ، صإڼ جۑ ڶإڼێۆ ڷێ ڦڵإۑۆ.

”فۆ جێ ڥضێێ ۆۑغإڎ جێ ضۑڥڊێڷ ڶۆڷ ضڈۆڷ ۽ قڥڶ إۆڎإڷڧێۑڷ حۆ ۽ إیۑڷ ڡڵڞۑ حۆ ڥڎۑڷ جێ كۆڈ صڷێڷضۑ ڵإ٭ ۑإ صڷێڷضڷ ڈۆښجڷ ڵإ٭ ثڵإ ڥێڏۑ غڪإیۑ ڥڷڈۑڷ؟ إێإ صڥ ښڶضێێ جێ جڷێڷضإ ڈۆښج ضڵإۆڞڷ ڥۑإ ۆۑڷڈإ، إڷێڷ ضۑ ڛێڎۑج كجڶ ڥیۑ ۑۆڷڈۑ ۑإ ۆڎۑ إڷێڷ ضۑ ضإیڈإڈ ڝبڞ ڥیۑ ۆۑڷڈۑ ۽ ضۑښجإیۑڷ جڷێڷضۆ جڠڵڤ آێۑ جێ ضۑڥڊێڷ جۆڷ صإڏۑښڎۑ ڎۑإښجڷ ڶإڷ ڥڷێڷ ێڥ ڶشڵإِِ حۑبۑڐۑإ ڶۑڧإڎإ ۾ ێڵۑۆ ۆیۑڷ ضجۑ ښسۑۆڷ قڥۆڶجۆڷ آێڷ جێ ښڤڎإڞ، جۆڷ إڷێڷ ضۑ ڷڟڎ ۾ ێڥ ڈڛڶڷ ڵۑڦبۑڷ ۽ إجإڷ ضۑ قڥۆڶج جڷێڷضۑ بڎكڵإڢ حۑ بۑێڷڈۑ، ۽ إجإڷ ضإ ښڶۆڎإ ڶقب ۆڞڷ ڛێڎۑ جۆڦۑ بڎۑ ڷڟڎ ښإڷ ڊښڷڈإ جێ ێۑ ێڥ ڤإڷۆڷ ڛڥڷ ڛكڜ آێۑ، ۽ ۆڎۑ ێجۑ إحۑڷښ ضۑ ضضڷ ضۑ ڍێڷ ۾، إڷێڷ صإڎإڷ ڶڵۑڵ صڷێڷضۑ ښڐإ ضۑ ڈڎښجڧۑ ضۑ طڼ جۆشۑڤ ڥڎۑ فڊۑڷڈۑڷ، إڷ ڥڎۑ ضۆ ضۑڥۆ ڤإڷۆڷ ضۆ ڷۆڏۑڷڈڏ ۽ بڧإڏۑڷڈڏ ێۆڷڈۆ آێۑ جێ إڶڥإڷ إێۆ یۑ ێۆڷڈۆ آێۑ ڷێ ێۆ ڷۆضۆإڷڷ ۽ ۆڊۑ ڠڶڎ ضۑ ڥڷ ڧێخ ڠڤڵ ۆإڎڷ إڷښإڷڷ ڦۑ بڧإڏۑڷڈۆ آێۑ ۽ إێڏۑ ڎۑج جۆڦۑ صڷێڷضۑ بإڤۑ ڠڶڎ، بێجڎ ڞۆڎ ڶڷڟڶ ڛێڎڷ ۽ ښسڷ إڷښإڷڷ ڦإڷ ڊۆڎ ڧڍإڎڼۆ صۆڷڈۆ. فإ إڷێۑ٪ إڷڈإڐ ښإڷ ڐڷڈێ ڎێڼ ڤبۆڵ حیۑ؟ ښڤڎإڞ، فإ جۆڷ ڛڎڶ ۽ ڷڈإڶج ڦإڷ ښۆإ٭ إۆڊإڷێڷ ۆعۑ ښڧێۑڷ حۆ ۽ إڷێڷ ښإڷ کإڵێۑۆڷ ڥڎۑ ښڧێۑڷ حۆ؟ ۽ آكڎ جۆڷ إڷێڷ ڦۑ غۆڷڈۑڷ بێ فإ؟ فإ جۆڷ إجۑ بێ إیۑڷ غیۑ ښڧێڷڈۑڷ ضۑیڷ ێجۑ غۆڷڈۆ ڎێڈۆ ڎێۑۆ آێۑڷ جێ ڷۑڥۑ، إڷڜإڢ، آڈإڎإ ۽ ڤإڷۆڷ بێجڎۑڷ ڛۑۆڷ ێۆڷڈۑۆڷ آێڷ؟ ۽ إیۑڷ غۆڼ صۆ٭ جۆڦۑ ښۆڷێۑڷڈۆ بێ ښێۑ؟ ۑڤڷۑإِِ ڷێ، صڎ ڢڎڝ ڥڎ جێ جۆڷ ښسۑڷ قڥۆڶجڷ ۆإڎۑڷ ڎۑإښجڷ بضإ٭، حۑښإڵۑ ڊإڷێڷ، ڥڎۑخۆ ضۑ ڈۆښجڷ ۆخ ۆعۑڷ صێغۑڷ حۆ، ضجۑ ۆڊۑ إڢڎإجڢڎۑ ۽ ێڎ ڤښڶ ضۑ بۑ ڶێإڎ آڐإڈۑ آێۑ جێ إجۑ ڶإڼێۆ، جڷێڷضۆ ڤۑڈكإڷۑ ڦإڷ ڢڎإڎ ضۆ ڈإښجإڷ ۆڊۑ جضښښ ۽ ڛۆڤ ښإڷ تډڷڈإ ۽ ضڊێڷ ێۆ إڷ ۾ إێۑ ڧڵ ضێڏإ جڢڜۑڵ تډڷڈإ جێ جۆڷ ڥۑیڷ تڥڎۑ٪ ضۑ ڦِڵِ صإیۑ ۑإ ڥۆیۑ تۑۆ ۆۑښ ڌڥۑ، صڷێڷضۑ ڛڥڵ ڶخإیڼ ڦإڷ صۆ٭، ثإطۆڥڏڷ ۆإڷڧۑ ڤۑڈ كإڷۑ ڦإڷ ثطۑ ڷڎڥڼ ۾ ڥإڶۑإب حۑ ۆیۑڷ، جێ ێڷڷ ڦۑ جێ ڊڷڈۑڷ آڪڎۑۆڷ إغۑ ۆۑڷڈۑۆڷ. صڎ ڥۆیۑ ێڥڏۆ ڛكڜ جێ ڝڎۆڎ إێڏۆ بێ ێۆڷڈۆ ضۑڥۆ جۆڦۑ ێۑڷیڷ غیۑ ۆضێۑ جێ ێڷ صۑڎښڷۑ٪ ۾ بښ حۆڎڏۑ یۑ ۆډۑڥ ڐڷڈڧۑ ڧڍإڎڼ ضۑ ڥۑڊۑ ڷێ ڤإبڵ ڎقڶ كۆإێڛ ۾ جۆڷ صڷێڷضۑ ڎۑإښج ضۑ ڶڤڈښ ڤإڷۆڷڷ ضۑ ضۑڥإ كڵإڢ ۆڎڐۑ ڥیۑ! جڷێڷ جۑ جۆڦۑ ڵط ڷێ آیۑ؟ ڛإۑڈ ڷێ ..... ضۑڥڊێڷ جۆڷ ڦۑڷ كۆڛ ڎڦۑۆ جێ ێۆ إێڏۑ کإڵێێ جۆڦۑ ڷێ غۆڷڈإ. صڎ ضۑڥڊێڷ ێۆ ڥڊێڷ بێ، ڥڷێڷ کإڵێێ جۑ جۆڦإڷ إڎێإ حۑإ جێ جۆڦۑ إڷێڷ ضۑ ۆإجإڷ إێإ کإڵێێ ۑإ إێڏۑۆڷ یۑ تۑۆڷ ڥۑجڎۑۆڷ بۑ ڠڐجۑ٪ ضۆڷ کإڵێۑۆڷ تډڼۑۆڷ صۆڷڈۑۆڷ. جۆڷ ڐڷڈێ جێ ڎێڷڈۑڷ جێ صڎ ڥێڏۑ ڎۑج؟ ښثڷۑ ڶإڼێڷ ضۆ كۆڛإڶڈڏۑۆ حۑ ۽ ښثڷۑ ضۆ ڷۆڥڎ بڼضۑ ۽ تۑۆ فإ فإ جێ ڥڷڈۑڷ؟ - جێ ضۑیڷ حۑښإڵۑ ۾ ڎێۑ بێ ښڧێۑڷ ۽ تڷ ۆۑڵڷ ضۆ خڥڎ بێ ڷڜۑب حۑیۑ، ۽ صۆ٭ إڷڜإڢ ۽ ڧڼڷ بإبج جڷێڷضڷ ڷڢۑښ ۽ إڠڵۑٰ ۆۑغإڎڷ ضۆ قڛڎ فإ حۑڷڈۆ؟ ضۑڥڊێڷ جۆڷ ێۑڷیڷ غۆۑڷ جێ صڷێڷضۑ تإڎڷ ضۑ كإڞڎ ڐڷڈێ ڎێڼ غإێۑڷ حۆ جێ ضۑیڷ جۆڷ ښڷڈڷ جڠڵۑڶ، جڎبۑج ۽ صإڵڷإ ڥڎۑ ښڧێۑڷ – جێ فإ جۆڷ إڷێڷ ڦۑ صإڼ ښإڷ ڧڊ حۑښإڵۑ ۆسۑ ۆۑڷڈۑڷ ۽ إیۑڷ ڦۑڷ إحۑڷښ ضۑ ڛێڎۑج ڦإڷ ڶقڎۆڶ ڥڷڈۑڷ؟ إێۆ ڢإیڈۆ آ جۆ ۆخ ێڷڷ ڦۑ بكڛڼ ڵإ٭؟ ۑإ جڷێڷضۑ ڍێڷ ۾ إێإ کإڵێێ آێۑ جێ إێۑ ڎێڷڈإ جێ ێجۑ إحۑڷښ ۾ یۑ، صڎ إڷێڷ ضۑ بێجڎ ښإڎ ښڷثإڵ ۽ جڠڵۑڶ جڎبۑج جڊێڷ یۑ حۑڷڈۑ، ضۆ جۆڷ ڐڷڈێ ێضۑڷ، صۆ٭ ثڵۑ إڷێڷ ضۑ ڷڟڎڷ ڦإڷ ڊۆڎ یۑ ښِێۑ، فۆ جێ جڷێڷضإ ڈۆښج إڷێڷ ضۆ كۑإڵ ڎڦڷڈإ؟ فإ جڷێڷضۆ إێۆ كۑإڵ آ جێ ضۑڥڊێڷ جۆڷ حۑښإڵۑ ۾ ڎێڷڈۑڷ جێ ێۆ جڷێڷضۑ تإڎڏڷ ضۆ كۑإڵ ڎڦڷڈإ، صڎ ضۑڥڊێڷ جۆڷ تیۑ ضێإڷ ێڵۑۆ ۆیۑڷ جێ صۆ٭ ێ جڷێڷضۑ تإڎڏڷ ضۆ كۑإڵ ڥۆ ڷێ ڎڦڷڈإ؟ ڷێ، إیۑڷ ڷێ آێۑ – فۆ جێ ێۆ ێڶڎإێێ ضۑڥۑ صإڼ ڦۑ جڷێڷضۆ ڈۆښج غۆڷ حإ، ضۑڥڊێڷ ۆإڤڠۑ جڷێڷضإ ڈۆښج آێڷ جێ ێۆ ڎڦڷڈإ – ۑڤۑڷإِِ ێۆ إڷێڷ ضۆ كۑإڵ ڎڦڷڈإ.

”صۆ٭ ښڤڎإ! إښإڷ ضۑ یۑ تّڊډ ضڷ جۆڦۑ ڷصإیۑ ۆڊۆ ڥۑۆ آێۑ. جۆڷ صڷێڷضۑ ڐڷڈڧۑ ۽ تإڎڷ ڦۑ، إڷڜإڢ جۑ جڎضۑق ڷێ ڊۑ. صڎ إڷڜإڢ ڦۑ یۑ إۆڵۑج ڊۑ. جێ ضۑیڷ تیۑ ضێإڷ ضۑ ڛێڐإڈڷ ضۑ ښإڶێۆڷ جڷێڷضۑ قۑشۑج ڜإڢ ڜإڢ، بۑ ڠۑب ۽ قڤ، بضإڷب ێضۑ. فۆ جێ ضۑڥڊێڷ جۆڷ ڥڎۑخۆ ضۑ غۆڼ جۑ ڠڶڵ ڥڎۑڷ حۆ جێ ڷێ جۆڷ ۽ ڷێ یۑ جۆښإڷ جڠڵڤ ڎڦڼ ۆإڎۆ ڥۆ تۑۆ، ڷێ ێڷ ڐڷڈڧۑ٪ ۾ ۽ ڷێ یۑ ێڷ ڐڷڈڧۑ٪ ۾، كۆڛ، صإڥ صۆجڎ ۽ إڷڜإڢ صښڷڈ ڎێۑ ښڧێۑ حۆ. صڎ ێۑڷیڎ ڤإڷۆڷ ڦۑ ڤبۆڵ ڥڷڈۑ ۽ ڶۆج ڦۑ ثڵۑڥإڎ غۆڷڈۑ جۆڷ طڼ ێڥ إێڏۑ، بۑ ڧڷإێێ ڶڠڜۆڶ ضۑ قۑشۑج ښإڷ، ێڷ ڈڷۑإ ڦإڷ ڎۆإڷۆ حیۑڷ حۆ، ضڷێڷ كۆڈ ثۆکۑۆ ۽ ڥڷێڷ إڷښإڷ ښإڷ ڥإ بێ بّڎإیۑ ڥۆ ڷێ ڥیۑ ۽ ڤإڷۆڷ ضۑ ڷێ صڎ إڷښإڷڷ ضۑ بڎإیۑ ضۆ بِڦّ بڷضۑ ۆۑۆ. صڎ ضۑڥڊێڷ إڷ ضۑ إبجڏ جۆڷ بّڎإیۑ ضۑ ضۆإب ۾ بّڎإیۑ ڥڷڈۑ ۽ ڐۑإڈجۑ ضۑ بڈڵۑ ۾ ڐۑإڈجۑ ڥڷڈۑ، إښإڷ ښإڷ ڥۑڵ إڤڎإڎڷ ۽ ڠێڈڷإڶڷ ڦۑ خۆڏۑڷڈۑ ۽ إڷێڷ ڦۑ ڷڤڜإڷ صێغإۑڷڈۑ، ڎۆإڷۆ حیۑڷ حۆ، ضڷ ڦۑ جڷێڷضۑ ێحإڎۇڷ ڥۆ ڷڤڜإڷ ڷێ صێغڼ ڧێڎضۑ، ۑڠڷۑ كۆڈ صإڼ ڦۑ، صڷێڷضۑ ڈۆښجڷ ڦۑ، صڷێڷضۑ ڈۑښ ڦۑ ۽ إښإڷ ڤإڷۆڷڷ ڦۑ، جێ صۆ٭ إښإڷ جۆڦإڷ إۑښجإیۑڷ ڥإۆڏۑڵ ڎێڷڈإښۑڷ، ضۑښجإیۑڷ جۆڷ ضۑیڎۆ ێۆڷڈۑڷ ۽ ضڊێڷ جۆڷ ڶۆج ڦإڷ صۆ٭ تیۑ ضێإڷ ۾، صێغڷڈۑڷ جێ إښإڷ ضإ ثإیڎ ۑڠڷۑ إجإڷ ضإ ڤإڷۆڷ بێ جۆڦۑ ێڥ ڈڛڶڷ ښڶضێۑ ڶڵڷڈإ، فۆ جێ إڷێڷ ڦۑ إێۆ ڶڠڵۆڶ ێۆڷڈۆ جێ جۆڷ ێڷ ڈڷۑإ ۾ إښإڷ ڦۑ جبإێێ ڥڎڼ ڵإ٭ صڷێڷضۑ ۆښیۆڷ ڥۆ ڷێ ڧێخإۑۆ. ښۆ ێإڼۑ، جۆڷ ڥڎۑخۆ ضۑ ڷێ، صڎ إښإڷ ضۑ کإڵێێ ڶع.“

ڶڷێڷضإ صۑإڎإ ڥڎۑخۆ! ێۑ آێۑ إێۆ آۆإڐ ضڷێڷ ڦۑ ڶإڷ صڷێڷضۑ ڥِڷڷ ۾ ڧۆڷضڷڈۆ تډإڷ حۆ، ضۑیڷ ڥڷێڷ ڜۆڢۑ٪ ضۑ ڥِڷڷ ۾ بإڷښڎۑ٪ ضۆ آۆإڐ إۑڷڈۆ آێۑ. إێۆ آۆإڐ صڷێڷضۑ ڥِڷڷ ۾ ۆإطخ ڥڷڈۆ ڎێۑ حۆ ۽ ڥضێێ بێ تۑۆ تډڼ ڦإڷ ڎۆڥۑ ڎڦۑ حۆ ۽ ڶۆڷ ڦۑ، ڶڠڵۆڶ آێۑ جێ جۆڷ ضۑڥڊێڷ ۆډۑڥ ڥإ کإڵێێ غۆڷڈۑڷ بێ جێ إڷ ضۆ ڥۆیۑ إشڎ ڷێ حۑڷڈۆ. جڷێڷ ێۆڷڈۑ بێ ضۑڥڊێڷ جۆڦۑ إعإڷ ڥضێ غۆڼۆ آێۑ جێ بۑڛڥ غیۑ ڊۑ.

ڥڎۑخۆ: ښڤڎإڞ، ڶۆڷ ڦۑ تۑۆ ڥضێێ فۆ حۆ ڥۆڷێۑ.

ښڤڎإڞ: جێ فۆ٭ ڥڎۑخۆ، كڈإ ضۑ ڎڝإ ضۆ صۆڎإیۆ ۽ صۑڎۆۑ ڥڎڼ ڵإ٭ ۽ إڷ ۑض إکإۆڼۑ ۾ ێڵڼ ڵإ٭ ڶۆڷ ڦۑ ڶڷێڷضۑ قإڵ جۑ فڊۑ ڊۑ .


 

 

 

 

 

 

موڪلاڻي

گفتگو ڪندڙ ماڻهو:

فيڊو

ايڪيڪرئٽيز

سقراط

ڪيبيز

سمئس

اپالو ڊورس

ڪريٽو

يارنهن عملدارن جو سپاهي

مقام: پهريائين فليس جو شهر، پوءِ سقراط جو ترنگ (قيد خانو).

 


 

 

1

ايڪيڪرئٽيز: فيڊو، تون سقراط سان گڏ هئين انهيءَ ڏينهن، جنهن ڏينهن هن ترنگ (قيد خاني) ۾ زهر پيتو، يا تو اها ڳالهه ڪنهن ٻئي کان ٻڌي هئي؟

فيڊو: ايڪيڪٽرئٽيز، آءٌ پاڻ اتي حاضر هئس.

ايڪيڪٽرئٽيز: تڏهين اسان جي آقا مماتيءَ کان اڳ ڇا چيو ۽ هو ڪيئن موت سان ملاقاتي ٿيو؟ تنهنجي مهرباني ٿيندي جيڪڏهن تون مون کي هيءَ ڳالهه سربستي ڪري ٻڌائيندين. اسان جي شهر جا باشندا هاڻي اٿينس ڏي گهڻو ڪونه ايندا ويندا آهن، ۽ ڳچ وقت کان وٺي ڪو اٿينس واسي به هيڏي ڪونه آيو آهي، جو اسان کي انهيءَ ڳالهه جي پوري خبر ڏئي سگهي. اسان ته ان کان وڌيڪ ڪجهه به ڪين ٻڌو آهي ته هن زهر پيتو ۽ مري ويو.

فيڊو: تڏهن اوهان اهو به ڪين ٻڌو آهي ته ڪيئن ڪيس ٿيو ۽ ڪيئن هليو؟ ايڪيڪٽرئٽيز: هائو، اسان انهيءَ بابت ٻڌو هو. اسان کي ڪجهه عجب لڳو ته سقراط ڪيس ختم ٿيڻ کان ايترو پوءِ فوت ٿيو. فيڊو، ائين ڇو ٿيو؟

فيڊو: انهيءَ لاءِ ته ڪو اتفاقي سبب بنجي پيو. جيڪو جهاز اٿينس واسي ڊيلاس (ٻيٽ) ڏي موڪليندا آهن، سو ڪيس کان هڪ ڏينهن اڳ سينگاريو ويو هو.

ايڪيڪٽرئٽيز: اهو ڪهڙو جهاز آهي؟

فيڊو: اٿينس واسين موجب اهو جهاز آهي جنهن ”ٿيسيوس“ (اٿينس شهر جو پايو وجهندڙ پهلوان) ستن جوانن کي ۽ ستن ڇوڪرين کي جهاز ۾ چاڙهي ڪريٽ ڏي وٺي ويو ۽ هنن کي موت کان بچايائين ۽ پاڻ به بچي ويو. ۽ پوءِ اٿينس جي ماڻهن اپالو خدا سان انجام ڪيو ته هو پنهنجي بچاءَ لاءِ هر سال ڊيلاس (اپالو ديوتا جي رهڻ جو مڪان) ڏينهن هڪ پاڪ وفد موڪليندا رهندا، ۽ انهيءَ وقت کان اڄ ڏينهن تائين هو سڀ، هر سال ائين ڪندا رهيا آهن. هنن ۾ قاعدو آهي ته جيئن وفد جو ڪم شروع ٿئي، تيئن هو شهر کي پاڪ رکندا، ۽ ڪنهن کي به قتل نه ڪندا، جيسين جهاز ڊيلاس کان موٽي. ڪڏهن ڪڏهن جڏهن واءُ سڻائو نٿو لڳي ته پوءِ جهاز کي موٽڻ ۾ وقت لڳيو وڃي. هن پاڪ سفارت جو ڪم تڏهن شروع ٿئي ٿو جڏهين اپالو خدا جو پادري جهاز جي مهڙ تي گلن جا هار چاڙهيندو آهي، ۽، جيئن مون چيو ته، هي ڪم ڪيس واري ڏينهن کان اڳئين ڏينهن تي ٿي چڪو هو. اهوئي سبب هو جو سقراط ڪيس پوري ٿيڻ کانپوءِ ايترو عرصو زندان ۾ پيو هو ۽ پوءِ فوت ٿيو.

ايڪيڪٽرئٽيز: فيڊو، پر هن جي مماتيءَ جي خبر ته سڻاءِ. انهيءَ وقت ڇا وهيو واپريو ۽ اسان جا ڪهڙا ڪهڙا دوست آقا وٽ حاضر هئا؟ يا سرڪاري عملدارن ڪنهن کي به کيس وٽ اچڻ ڪين ڇڏيو؟ هو وفات وقت اڪيلو هو ڇا؟

فيڊو: نه نه، ڪيترائي دوست هن وٽ موجود هئا.

ايڪيڪٽرئٽيز: جيڪڏهن تون واندو هجين ته مهرباني ڪري اسان کي سربستي ڳالهه سڻاءِ.

فيڊو: مون کي ڪو ڪم ته ڪونهي ۽ آءٌ اوهان کي سڄي ڳالهه سربستي ڪري ٻڌائيندس- ڇو ته مون کي خود ڪنهن به ڳالهه مان ايتري فرحت نه ايندي آهي، جيتري سقراط کي ياد ڪرڻ سان، يا هن بابت ذڪر ڪرڻ سان يا ٻين جي واتان هن بابت ذڪر ٻڌڻ سان ايندي اٿم.

 

2

ايڪيڪٽرئٽيز: سچ ته، فيڊو، توکي ٻڌندڙ به اهڙائي ملندا جهڙو تون پاڻ آهين. پر مهرباني ڪري اسان کي ڳالهه پيرائتي ڪري ٻڌائجانءِ.

فيڊو: سچ پڇو ته انهيءَ ڏينهن منهنجي عجيب ڪيفيت ٿي پئي هئي. مون ائين نٿي سمجهيو ته ڪو آءُ پنهنجي ڪنهن پياري دوست جي موت تي آيل آهيان. مون کي هن جي حال تي ذري جيترو به افسوس ڪونه ٿي ٿيو، ڇو ته، ايڪيڪٽرئٽيز، هو پنهنجي هلت ۽ ڳالهائڻ ۾ بلڪل خوش ٿي ڏسڻ ۾ آيو، ۽ هو بلڪل بي ڊپائي سان شاندار انداز ۾ موت سان ملاقاتي ٿيو. مون ائين ٿي سمجهيو ته جيئن هو ٻيءَ دنيا جو سفر شروع ڪندو، تيئن خدا هن جا نگهبان رهندا، ۽ جڏهن هو اُتي وڃي پهچندو، تڏهن خدا هن جي چڱي مرحبا ڪندا. تنهن ڪري اهڙي دردناڪ لمحي تي مون کي ڪنهن به قسم جو افسوس نه ٿيو. نڪا وري ڪا مونکي انهيءَ وقت اهڙي خوشي هئي جا آءُ سدائين هن جي ڏاهپ ڀرين ڳالهين مان حاصل ڪندو هوس. اسانجون ڳالهيون سدائين فيلسوفي نسبت ٿينديون هيون. منهنجي عجيب حالت هئي، منهنجي دل ۾ خوشي ۽ ڏک ٻئي گڏجي پيا هئا ڇو ته مون ڄاتو ٿي ته هو سگهوئي موڪلائي ويندو. اسان سڀني جو ساڳيوئي حال هو، ڪڏهين کلياسين ٿي، ڪڏهن رناسي ٿي. خاص ڪري اپالو ڊورس جو اهو حال هو. آءُ ڀانيان ٿو ته تون هن کي سڃاڻين ته سندس روش ڪهڙي آهي.

ايڪيڪٽرئٽيز: هائو، آءُ هن کان ڪافي واقف آهيان.

فيڊو: هن کي پاڻ تي ذري برابر به ضابطو ڪونه هو. آءُ ۽ ٻيا به بلڪل غم ۾ غلطان هئاسون.

ايڪيڪٽرئٽيز: فيڊو، اُتي ٻيا ڪهڙا ڪهڙا حاضر هئا؟

فيڊو: شهري اٿينين منجهان اهو اپالو ڊورس، ڪريٽو بيولس ۽ سندس پيءُ ڪريٽو، هر موجينيز، ايپيجينيز، ايسڪائنيز ۽ ائنٽسٿنيز حاض هئا. ٽيسيپس پينيان وارو مينيگزينس، ۽ ڪي ٻيا ماڻهو به اُتي موجود هئا. مان ڀانيان ٿو ته، افلاطون بيمار هو.

ايڪيڪٽرئٽيز: ڪي ڌاريا ماڻهو به حاضر هئا؟

فيڊو: هائو، ٿيبس وارو سمئس، ڪيبيز، فيڊنڊيز، يوڪلائوڊيز ۽ ٽرپسئن، ميگارا وارا به موجود هئا.

ايڪيڪٽرئٽيز: ائرسٽيپس ۽ ڪليومبروٽس اتي حاضر هئا؟

فيڊو: نه اهي ڪين هئا، اهي ايجنا ڏانهن ويل هئا.

ايڪيڪٽرئٽيز: ٻيو به ڪو هو؟

فيڊو: نه مان ڀانيان ٿو ته اهي ئي ماڻهو موجود هئا.

ايڪيڪٽرئٽيز: تڏهن ڀلا ٻڌاءِ پيرائتي ڳالهه.

 

3

فيڊو: اءُ ڪوشش ڪري منڍ کان پيرائتي ڳالهه ڪري ٻڌائيندس.

اڳئين ڏينهن تي آءُ ۽ ٻيا صبح جو ڪيس هلڻ واري ڪورٽ وٽ گڏ ٿيندا هئاسون، جا ترنگ (قيد خاني) جي ويجهو آيه، ۽ پوءِ اسين سقراط وٽ ويندا هئاسون. جيسين ترنگ کلندو هو تيسين اسين بيهي ڳالهيون ڪندا هئاسون. جڏهين هو کندو هو تڏهين اسين سقراط وٽ ويندا هئاسون ۽ سارو ڏينهن هن وٽ گذاريندا هئاسون. پر انهيءَ ڏينهن اسين هميشه کان سويل آيا هئاسون، جو اڳئين ڏينهن شام جو جيل کان موٽڻ وقت اسان ٻڌو هو ته ڊيلاس ڏي ويل جهاز موٽي آيو آهي. انهيءَ ڪري سان سويل اچڻ جو فيصلو ڪيو هو. جڏهن اسين جيل وٽ پهتاسون تڏهن بوانب اسان کي چيو ته ڪجهه ترسو جو يارهن سرڪاري عملدار سقراط جا زنجير لاهي رهيا آهن ۽ اڄ هنن جي موت لاءِ وقت مقرر پيا ڪن. سگهوئي وري دربان اسان وٽ آيو ۽ اسان کي اندر هلڻ لاءِ چيائين. اسين ادنر وياسون ۽ ڏٺوسون ته سقراط جا زنجير لٿل هئا ۽ سندس زال، ”زنٿيپي“، ٻار کنيو وٽس ويٺي هئي. جڏهن ”زنٿيپي“ اسان کي ڏٺو تڏهن زناني فطرت موجب زار زار روئڻ لڳي ۽ چوڻ لڳي ته، ”سقراط، توکي پنهنجن دوستن سان ۽ هنن کي توسان ڳالهائڻ لاءِ اڄ آخري ڏينهن آهي.“ انهيءَ تي سقراط ڪريٽو ڏانهن نهاريو ۽ چيائين ته، ”ڪريٽو، هن کي گهر اماڻ“ پوءِ ڪريٽو جا ڪي نوڪر هن کي دلاسا ڏيندا اُتان وٺي ويا ۽ هوءَ زار زار روئندي ۽ ڇاتي ڪٽيندي هلي ويئي. سقراط هنڌ تي اُٿي ويٺو ۽ ٽنگ ڊگهي ڪري انهيءَ کي مهٽڻ لڳو ۽ چوڻ لڳو ته اها ڪهڙي نه عجيب شيءِ آيه، جنهن کي ماڻهو خوشي ٿا سڏين! درد سان انهيءَ جو ڪهڙو نه عجيب لاڳاپو آهي جو ڏسڻ ۾ انهيءَ جي ابتڙ آهي! هو ٻئي ڪنهن وٽ به گڏ نٿا اچن، پر جيڪڏهن ڪو انهن مان هڪ جي پٺيان پوي ٿو ۽ انهيءَ کي هٿ ڪري ٿو ته ٻيو به هن وٽ پاڻ اچي ڪڙڪي ٿو، ڄڻ ته ٻه نراليون شيون هڪ نوڪ تي پاڻ ۾ مليل آهن. ۽ هن چيو ته جيڪڏهن ايسپ هنن ڏانهن ڌيان ڏئي ها ته جيڪر هڪڙي آکاڻي ٺاهي وٺي ها ته: جڏهن خدا هنن جو جهيڙو ڏٺو، تڏهن هنن جي ٺاهڻ جو خيال ڪيائين، پر جڏهن سمجهيائين ته ٺهراءِ جو امڪان ڪونهي، تڏهن ٻنهي جون نوڪون کڻي ڳنڍيائين، ۽ انهيءَ ڪري جڏهن انهن مان هڪ ڪنهن وٽ اچي ٿي ته ٻي اڻ پڇيو انهيءَ جي پويان اچي ان وٽ حاضر ٿئي ٿي- مون سان به اهوئي حال آهي. زنجيرن جي ڪري منهنجي  ڄنگهه ۾ عذاب ٿي پيو هو، هاڻي ڏسجي ٿو ته عذاب پٺيان فرحت اچي پهتي آهي.

 


 

4

اتي ڪيبيز ڪڇيو ته چيائين ته، سقراط، چڱو جو تو مونکي يادگيري ڏياري. ڪيترا ماڻهو تنهنجي بيتن، ۽ تنهنجي اپالو خدا جي ثنا واري قصيدي، ۽ تو جيڪي ايسپ جون آکاڻيون نظم ۾ آنديون آهن، تن سڀني بابت پڇا پيا ڪن. رڳو ڏينهن ٻه مس ٿيندو ته مون کان ايوينس پڇيو ته، سقراط کي زندان ۾ داخل ٿيڻ کان پوءِ ڪهڙو سبب اڳيان آيو جو هن شعر لکڻ شروعڳ ڪيو، اڳي ته ڪڏهن سٽ به ڪانه لکي هئائين. تنهنڪري جيڪڏهن تنهنجي مرضي هجي ته مونکي ٻڌاءِ ته آءُ هن کي ڇا چوان.

هن چيو ته، ڪيبيز، هن کي سچ ٻڌائجانءِ، چئجانس ته مون توسان يا تنهنجي شعر سان رقابت ڪرڻ جي خيال سان ائين ڪين ڪيو آهي. مونکي معلوم ٿيو آهي ته هن سان چٽاڀيٽي کائڻ سولي ڳالهه ڪانهي. فقط ڪن خوابن جي معنيَ جاچڻ لاءِ ۽ پنهنجي قلب کي راضي رکڻ لاءِ مون ائين ڪيو آهي.

ڳالهه هينءَ آهي: پنهنجي گذريل حياتي ۾ اءُ ڪيترائي ڀيرا ساڳيو خواب لهندو هوس، جو جدا جدا وقتن تي مختلف نمومنن ۾ نظر ايندو هو، ۽ خواب ۾ آءُ هميشه ساڳيائي لفظ ٻڌندو هوس ته، ”سقراط شاعريءَ جو ڪم هٿ ۾ کڻ ۽ نظم لک.“ اڳي آءُ ائين ڀائيندو هوس ته خواب مونکي همٿائي ٿو ۽ تسلي ٿو ڏياري ته آءُ پنهنجي حياتي جو ڪم ڪندو رهان، جيئن راندين وقت تماشبين ڊوڙ پڄائيندڙن کي همتائيندا آهن. مون ڀانيو ته خواب مون کي انهيءَ شاعريءَ لاءِ تسلي ٿو ڏياري ۽ همتائي ٿو، جنهن ۾ آءُ اڳي ئي مشغول هيس. مون سمجهو ته سڀ کان اعليَ سرود فيلسوفي آهي ۽ منهنجي حياتي به فيلسوفي ۾ صرف ٿي آهي؛ پر ڪيس پوري ٿئي کان پوءِ، جڏهن خدا جي جشن جي ڪري منهجي موت ۾ دير ٿي، تڏهن مونکي خيال آيو ته متان خواب جو مطلب هجي ته، آءُ رواجي نموني ۾ نظم جوڙيان، تنهنڪري مون اهڙيءَ طرح به پاڻ تي حڪم مڃڻ لازم سمجهيو، ۽پنهنجي دل جي سڪون لاءِ مرڻ کان اڳ شعر ٺاهيم. مون پهريائين جنهن خدا جو جشن هو تنهنجي تعريف ۾ قصيدو ٺاهيو، ۽ پوءِ مون ايسپ جي آکاڻين ڏانهن ڌيان ڌريو، ۽ جيئن اهي مون کي دل تي اينديون ويون، تيئن آءُ انهن کي نظم ۾ آڻيندو ويس، ڇو ته مون خيال ڪيو ته، شاعر کي پنهنجي ڪم لاءِ ضرور ڪنهن افساني جي گهر ٿي ٿئي ۽  نه حقيقت جي، ۽ افساني کي جنم ڏيڻ جو ڪم مون کان ٿي نٿي سگهيو.

 

5

ڪيبيز، منهنجي طرفان ايوينس کي ائين چئجانءِ ۽ الوداع به ڪجانس، ۽ وڌيڪ چئجانس ته جيڪڏهن سياڻو هجين ته جلد منهنجي پٺيان هليو اچجانءِ. آءُ ته اڄ روانو يٿندس جو اٿينس وارن جي به اهائي راءِ آهي.

سمئس چيو ته، سقراط، ايوينس کي هيءَ ڪهڙي عجيب صلاح ٿو ڏين. آءُ هن سان گهڻائي ڀيرا مليو آهيان، ۽ مون کي جيئن هو ڏسڻ ۾ آيو آهي، تنهن جي آڌار تي آءُ چئي سگهان ٿو ته، هن کان جيتري قدر ٿي سگهندو، هو ان صلاح کان پري ڀڄندو.

هن چيو ته، هان! ايوينس فيلسوف نه آهي ڇا؟

سمئس جواب ڏنو ته، هائو، آءُ ڀانيان ٿو ته هو فيلسوف آهي.

هن چيو ته، تڏهن ايوينس مرڻ جي خواهش رکندو ۽ ٻيو به هر اهو ماڻهو انهيءَ لاءِ شوق رکندو جو انهيءَ علم ۾ بهرو وٺڻ جو لائق آهي. پر هو پاڻ کي پاڻهي ڪين ماريندو، ڇو ته چون ٿا ته ائين ڪرڻ گناهه آهي. هن جيئن اها ڳالهه ڪئي، تيئن پنهنجا پير هنڌ کان هيٺ ڪيائين ۽ پوءِ گفتگو وارو سمورو وقت ائين پير لڙڪايو ويٺو رهيو.

پوءِ ڪيبيز هن کان پڇيو ته، ان مان تنهنجي معنيَ ڇا آهي، جڏهن تون چوين ٿو ته پاڻ کي پاڻهي مارڻ گناهه آهي، ليڪن فيلسوف مرندڙ ماڻهوءَ جي پٺيان وڃڻ جي خواهش ڪندو.

ڇا، ڪيبيز؟ تون ۽ سمئس، فلولاس جي صحبت ۾ آيا آهيو ۽ هي ڳالهيون نه ٻڌيون اٿوَ؟

سقراط، پوريءَ طرح نه ٻڌيون اٿئون.

ٺهيو، مون به اهي ڳالهيون ٻين جي واتان ٻڌيون آهن، پر انهيءَ ۾ ڪا خرابي ڪانهي، جيڪڏهين آءُ توکي اهي سربستيون ٻڌايان، سچ ته، جيئن آءُ ٻيءَ دنيا جي سفر تي وڃان ٿو، تيئن مون لاءِ هن کان وڌيڪ ٻي ڪا سهڻي ڳالهه ڪانه ٿيندي ته آءُ اوهان سان پنهنجي سفر بابت ذڪر ڪريان ۽ هن جي چڱاين کي ڌيان ۾ رکان. هينئر کان وٺي شام تائين پاڻ وٽ جو وقت آهي، سو ڀلا ٻيءَ ڪهڙيءَ بهتر مشغوليءَ ۾ صرف ڪري سگهبو؟

 

6

سقراط، تڏهن ڀلا ڪهڙو سبب آهي انهيءَ چوڻيءَ جو ته ”پاڻ“ کي پاڻهي مارڻ گناهه آهي؟ ائين برابر آهي ته جڏهن فلولاس ٿيبس ۾ رهندو هو، تڏهن مون هن کان ٻڌو هو ته ائين ڪرڻ روا نه آهي. مون اها ساڳي ڳالهه ٻين جي واتان به ٻڌي آهي، پر مون هن مسئلي نسبت ڪا پوري خاطريءَ جهڙي خبر هنن وٽان ڪانه ٻڌي آهي.

هن چيو ته، تون دلجاءِ ڪر، شايد ڪنهن ڏينهن تون اهي ڳالهيون ٻڌندين، پر توکي البت انهيءَ تي عجب لڳندو ته هي قاعدو ٻين انهن قاعدن وانگر نه آهي، جيڪي انسانن سان لاڳاپو رکن ٿا، ڇو ته هي بنا شرط قطعي سچو آهي، ۽ ائين نه آهي ته ڪو موت فقط ڪن ماڻهن لاءِ ۽ ڪن وقتن تي حياتي کان چڱو آهي. شايد توکي حيرت لڳندي جيڪڏهن آءُ توکي چوندس ته اهي ماڻهو به جن لاءِ مرڻ سڀ کان چڱو ٿيندو تن کي پڻ پنهنجي پاڻ ائين ڪرڻ نه کپي، پر کين ترسڻ کپي جيسين ڪو ٻاهران اهڙو نيڪوڪار اچي سندن لاءِ اهم ڪم سرانجام ڏئي.

ڪيبيز کلي آهستگي سان پنهنجي ملڪي زبان ۾ چيو ته، واهه.

سقراط چيو ته، هائو، هيءَ ڳالهه اهڙي طرح پيش ڪرڻ سان عجيب لڳندي، پر هن لاءِ سبب ڏئي سگهبو. جيڪو سبب مخفي علم هن ڳالهه لاءِ ڏئي ٿو، ته انسان هڪڙي قسم جي قيد ۾ آهي، پر کيس پاڻ کي پاڻ آزاد ڪرڻ يا ڀڄي وڃڻ نه کپي، سو منهنجي نظر ۾ ذرا عميق آهي ۽ انهيءَ جو تهه ڳولڻ سڀ ڪنهن لاءِ سولو نه آهي. ڪيبيز، پر مون کي پڪ آهي ته اها ڳالهه سچي آهي ته خدا اسان جا نگهبان آهن ۽ اسين انسان هنن جي ملڪيت آهيون. تون نه ٿو ڀائين ته اها ڳالهه سچي آهي؟

ڪيبيز چيو ته، هائو، منهنجو انهيءَ ڳالهه تي پختو اعتبار آهي.

هن چيو ته، چڱو، جيڪڏهن تنهنجي مال (جانورن) مان ڪو تنهنجي رضامندي کانسواءِ گهڻو چارو چري يا ڪنهن ٻئي سبب سان پاڻ کي ماري وجهي، ته جيڪر تون خفا ٿين؟ جيڪڏهن ائين ڪرڻ ممڪن هجي ته تون جيڪر انهيءَ کي سزا ڏين.

هن جواب ڏنو ته، ضرور.

تڏهين هن ريت ائين سمجهڻ شايد غير واجبي نه ٿيندو ته ڪنهن به ماڻهوءِ کي پنهنجي پاڻ حياتي وٺڻ جو حق ڪونهي، پر سڀ ڪنهن کي ترسڻ گهرجي جيسين خدا هن تي اها ضرورت موڪلي، جيئن اها هنيئر مون ڏي موڪلي وئي آهي.

 

7

ڪيبيز چيو ته، هائو، اها ڳالهه فطرت موجب صحيح آهي. پر تو هينئر چيو ته فيلسوف مرڻ جي خواهش رکندو. سقراط، اها هڪ مونجهاري جهڙي ڳالهه ڪين آهي ته خدا اسان جو نگهبان آهي ۽ اسين هن جي ملڪيت آهيون. ائين چوڻ واجب ڪين ٿيندو ته ڪو سياڻو ماڻهو انهيءَ نوڪري ڇڏڻ جي خواهش رکندو جا خدائن، جي سڀني کان وڌيڪ چڱا حاڪم آهن، هن تي مقرر ڪئي آهي. هو اهو ڪڏهن به  ڪين ڀائيندو ته جڏهن آءُ آزاد ٿيندس تڏهن آءُ پنهنجي سنڀال خدائن کان وڌيڪ بهتر ڪري سگهندس. ڪو بيوقوف شايدائين ڀائين ته پنهنجي مالڪ وٽان ڀڄي وڃڻ چڱو ٿيندو. هو شايد اهو خيال ڪين ڪندو ته ڪنهن چڱي مالڪ وٽان ڀڄي وڃڻ درست نه آهي، پر جيسين ٿي سگهي تيسين هن سان گڏ رهڻ جڳائي، ۽ اهڙيءَ طرح پنهنجي بيوقوفي جي ڪري شايد ڀڄي وڃي؛ پر سياڻو ماڻهو ضرور خواهش رکندو ته سدائين انهيءَ سان گڏ هجان جو پاڻ کان بهتر نگهبان آهي. پر سقراط، جيڪڏهن هيءَ ڳالهه سچي آهي ته ائين جيڪي تو چيو آهي، تنهن جي ابتڙ ٿيڻ گهرجي. سياڻي ماڻهوءَ کي مرڻ تي افسوس ٿيڻ کپي ۽ بيوقوف کي انهيءَ تي خوش ٿيڻ کپي.

مون ڏٺو ته ڪيبيز جي حجت تي سقراط خوش ٿيو. هن اسان ڏانهن نهاريو ۽ چيائين ته ڪيبيز هميشه مباحثي ۾ هر پهلوءَ تي چڱي نموني بحث ڪري ٿو ۽ ڪنهن جي به ڳالهه تي يڪدم اعتبار نٿو ڪري.

سمئس چيو ته، هائو، سقراط، پر آءُ ڀانيان ٿو ته جيڪي ڪيبيز چوي ٿو تنهن ۾ ڪجهه معنيَ آهي. عاقل انسان پنهنجن مالڪن وٽان ڇو ڀڄي وڃن، جي کانئن بهتر آهن، ۽ ڇو هو پنهنجي نوڪري تڪڙ سان ڇڏي وڃن؟ آءُ ڀانيان ٿو ته ڪيبيز جي حجت توڏانهن لاڳاپو رکي ٿو، جو تون اسان کي ۽ خدائن کي ڇڏي وڃڻ لاءِ ايترو تڪڙو تيار آهين، جيتوڻيڪ تون پاڻ قبول ڪرين ٿو ته خدا چڱا حاڪم آهن.

هن چيو ته واجبي ٿو چوين. آءُ ڀانيان ٿو ته تنهنجو مطلب آهي ته، آءُ هن تهمت لاءِ بچاءُ پيش ڪريان، ڄڻ ته قاعدي جي ڪورٽ ۾ آهيان.

سمئس چيو ته، اسان جي معنيَ اهائي آهي.

 

8

هن ورندي ڏني ته، چڱو آءُ ڪوشش ڪندس ته منهنجو بچاءُ اوهان وٽ وڌيڪ سوڀارو ٿئي، انهيءَ بچاءَ کان جيڪو مون ڪيس وقت منصفن جي روبرو پيش ڪيو هو.

هن چيو ته، ڪيبيز ۽ سمئس، جيڪڏهن مون کي خيال نه هجي ته آءُ ٻين انهن خدائن وٽ رهندس، جي وڌيڪ چڱا ۽ سياڻا آهن، ۽ ٻين اهڙن فوت ٿيل ماڻهن وٽ وڃي پهچندس، جي هن دنيا جي ماڻهن کان گهڻو بهتر آهن ته، پوءِ موت تي افسوس نه ڪرڻ منهنجي وڏي غلطي ليکجي؛ پر اوهان کي سمجهڻ گهرجي ته مون کي اميد آهي ته آءُ چڱن ماڻهن سان وڃي رهندس، جيتوڻيڪ مون کي انهيءَ لاءِ پڪي خاطري نه آهي؛ ليڪن مون کي انهيءَ لاءِ بلڪل خاطري آهي ته آءُء اهڙن خدائن وٽ وڃي رهندس، جي بلڪل چڱا ۽ سياڻا آهن. تنهن ڪري مون کي موت تي ايترو افسوس نٿو ٿئي. مونکي يقين آهي ته فوت ٿيلن کي به هڪ قسم جي هستي ٿئي ٿي، ۽ جيئن قديم چوڻي آهي ته، ”اها هستي نيڪو ڪارن لاءِ بدڪارن کان گهڻو بهتر آهي.“

سمئس چيو ته، چڱو، سقراط اهو اعتقاد تون رڳو پاڻ وٽ ئي رکندين ۽ هليو ويندين، يا اسان کي به انهيءَ مان ڪو حصو ڏيندين؟ ڇو ته اسان جو هن فائدي ۾ واسطو آهي. جيڪڏهن هن ڳالهه جو تون اسان کي اعتبار ڏياري وٺين ته، ڄڻ تون پنهنجو بچاءُ پيش ڪري چڪين.

هن جواب ڏنو ته، آءُ ڪوشش ڪندس. پر آءُ ڀانيان ٿو ته ڪريٽو کي مون سان ڳالهائڻو آهي. اچو ته پهريائين ٻڌون ته هن کي ڇا چوڻو آهي.

ڪرٽيو چيو ته، سقراط، فقط ايترو ته، جيڪو ماڻهو توکي زهر ڏيندو، سو چوي ٿو ته، توکي گهڻو ڳالهائڻ نه کپي. هو چوي ٿو ته ڳالهائڻ ماڻهوءَ کي گرم رکي ٿو ۽ گرمي زهر جي اثر کي آڏو اچي ٿي. جيڪي پاڻ کي جوش ۾ آڻيندا آهن، تن کي ٻه يا ٽي دفعا به زهر پيڻو پوندو آهي.

سقراط چيو ته، ڀلي ائين ٿئي، هن کي پنهنجي ڪم تي ڌيان ڌرڻ کپي، ۽ جي ضرورت ٿئي ته هو ڀلي مون کي ٻه يا ٽي ڀيرا زهر جو پيالو پيش ڪري، آءُ هن سان سراسر سهڪاري رهندس.

ڪرٽيو چيو ته، مون کي معلوم هو ته تون اهوئي جواب ڏيندين، پر هن ماڻهوءَ مون کي گهڻو تاڪيد ڪندي چيو آهي.

سقراط جواب ڏنو ته، هن جو خيال نه ڪر، پر هاڻي منهنجا منصفو مون کي اوهان کي سمجهائڻو آهي ته، آءُ ائين ڇو ٿو سمجهان ته جنهن ماڻهوءَ ساري عمر فيلسوفي ۾ گذاري آيه، تنهن کي مرڻ وقت خوش ٿيڻ جو سبب آهي، ۽ هو مرڻ بعد ٻيءَ دنيا ۾ سڀ کان اعليَ فائدي جي اميد رکي سگهي ٿو. سمئس ۽ ڪيبيز، آءُ اوهان کي سمجهائڻ جي ڪوشش ڪندس ته هيءَ ڳالهه ڪيئن آهي.

 

9

دنيا شايد ڏسي نٿي سگهي ته جيڪي سچيءَ طرح فيلسوفيءَ ۾ مشغول ٿين ٿا، سي سڀ وقت موت جو اڀياس پيا ٿا ڪن. ۽ جيڪڏهن پڪ سان ائين آهي ته عجب جي ڳالهه ٿيندي ته ڪو ماڻهو ساري عمر فقط موت لاءِ خواهش رکي، ۽ جڏهن موت وٽس اچي، تڏهن انهيءَ تي خفا ٿئي، جيتوڻيڪ هيترو وقت انهيءَ کي پرکيو/ پروڙيو اٿس ۽ هن لاءِ آرزو به رکي اٿس.

سمئس کلي ڏنو ۽ چيائين ته، پڪ سان، سقراط، تون ته مون کي کلائين ٿو، جيتوڻيڪ هن وقت آءُ کلڻ جي خو ۾ ناهيان. جيڪڏهن عام خلق هيءَ ڳالهه ٻڌي ته، آءُ ڀانيان ٿو ته، هو قبول ڪندا ته جيڪي تون فيلسوفن نسبت چوين ٿو، سو بلڪل سچ آهي، ۽ منهنجا ڳوٺائي به توسان بلڪل شامل راءِ ٿيندا ته بيشڪ فقط فيلسوف مرڻ لاءِ مشتاق رهن ٿا، ۽ هو چوندا ته، کين پوري خبر آهي ته فيلسوف قتل ڪرڻ لائق آهن.

سمئس، هنن جي ڳالهه صحيح آهي، پر هو غلط چون ٿا، جڏهن چون ٿا ته هنن کي انهيءَ جي سڌ آهي. هنن کي پروڙ ڪانهي ته ڪهڙي طرح هڪ ڏاهو يا فيلسوف مرڻ لاءِ مشتاق آهي، يا ڪهڙي قسم جي موت جو هو لائق آهي. هاڻي انهن کي دل تان لاهي وٺ ته پاڻ ۾ گفتگو ڪريون.

آهي اسان کي اعتبار ته موت به ڪا شيءِ آهي؟

سمئس ورندي ڏني ته، هائو، اسان کي اهڙو ويساهه آهي.

اسين ائين ڪين ٿا ڀانيون ته موت، روح ۽ جسم جو وڇوڙو آهي؟ موت جي معنيَ آهي ته جسم، روح کان جدا ٿي وڃي ۽ روح، جسم کان الڳ ٿي پاڻ مرادو گذاري؟ موت انهيءَ کي نه چئجي تڏهن ڇا کي چئجي؟

هن چيو ته، هائو، انهيءَ کي چئجي.

پيارا دوست، هاڻي ويچار ڪر ۽ ڏس ته اسين هڪڙيءَ ٻيءَ ڳالهه تي شامل راءِ ٿيون ٿا يا نه، اها اسان کي هن سوال کي سمجهڻ ۾ مدد ڪندي.

تون ڀائين ٿو ته، ڪو فيلسوف انهن ڳالهين جي پرواهه رکندو، جن کي لذتون سڏبو آهي، جيئن ته پيئڻ ۽ کائڻ؟

سمئس چيو ته، سقراط، بلڪل نه.

يا هو نفس جي لذتن جو خيال رکندو؟

هرگز نه.

۽ تون ڀائين ٿو ته بدن جي ٻين گهرجن لاءِ هن کي ڪا عزت هوندي؟ هن کي ڪو سٺن ڪپڙن يا جتين يا جسم جي آرائش جي يا ڪنهن ٻيءَ شيءِ جي ڪا غرض هوندي، يا هو انهن سڀني شين کي ڌڪاريندو ۽ فقط لاچار انهن مان ڪن ضروري شين سان واسطو رکندو؟

هن جواب ڏنو ته، فيلسوف انهن سڀني شين کي حقارت جي نظر سان ڏسندو. هن چيو ته، نيٺ تون ڀانئين ٿو ته هن جو سمورو اڀياس بدن سان لاڳاپو نه رکندو؟ هن کان جيترو ٿي سگهي ٿو، هو جسم کان پري رهي ٿو، ۽ روح ڏي ميل رکي ٿو؟

هائو، آءُ ائين ڀانيان ٿو.

چڱو تڏهن، هنن ڳالهين ۾ پهريائين صاف آهي ته فيلسوف کان جيترو ٿي سگهي ٿو، هو تيترو ٻين ماڻهن کان وڌيڪ، پنهنجي روح کي جسم جي رفاقت کان رها ڪري ٿو؟

هائو، ائين آهي.

۽ سمئس، دنيا ائين ڪين ٿي سمجهي ته، جيڪڏهن ڪنهن ماڻهوءَ کي اهڙي ڳالهين ۾ لذت ٿي اچي ۽ هو انهن مان پنهنجو حصو نٿو وٺي ته ڀلا هن جي جيئڻ جو ڪهڙو ضرور؟ هو ائين نٿا ليکين ته، جنهن ماڻهوءَ کي جسماني فرحتن جو خيال ڪونهي سو ڄڻڪ مئن مثل آهي؟

تحقيق، تون سچ ٿو چوين.

 


 

10

پر حڪمت حاصل ڪيئن ٿي ٿئي؟ حڪمت حاصل ڪرڻ لاءِ بدن جي رفاقت نقصانڪار آهي يا نه؟ مثلا اکين ۽ ڪنن جي وسيلي ماڻهن کي ڪا پوري پروڙ پوي ٿي؟ خود شاعر هميشه ڪين چوندا رهيا آهن ته اسين جيڪي ٻڌون ۽ ڏسون ٿا سو برابر يا ٺيڪ نه آهي؟ پر جيڪڏهين بدن جا اهي حواس صاف ۽ مڪمل نه آهن ته پوءِ ٻيا ته هرگز درست نه هوندا، ڇو ته ٻيا انهن کان گهٽ سالم آهن، ائين آهي يا نه؟

هن چيو ته، هائو، آءُ ڀانيان ٿو ته ائين برابر آهي.

هن پڇيو ته، تڏهن روح حق کي ڪڏهن حاصل ڪري ٿو؟ اسين ڏسون ٿا ته جڏهين به هو بدن جي رفاقت ۾ ڪا ڳولا ڪري ٿو ته بدن کيس گمراهه ڪري ٿو.

تحقيق.

ائين ڪين آهي ته جيڪڏهن ڪا پوري حقيقي ڳالهه روح اڳيان اَشڪار ٿئي ٿي ته اها ضمير جي وسيلي ائين ٿئي ٿي؟

برابر.

۽ آءُ ڀانيان ٿو ته، روح تڏهن حق جو هو ڪو ڏئي سگهي ٿو جڏهن ڪوبه حواس، ٻڌڻ جو يا ڏسڻ جو، يا درد توڙي خوشي، هن کي نٿي آزاري، جڏهن هو بدن کي دفع ڪري ٿو، ۽ هن رفاقت يا ڳانڍاپي کان رهائي حاصل ڪري ٿو، ۽ فقط پنهنجي پاڻ سان صحبت رکي ٿو، تڏهين هو پوري حق لاءِ جاکوڙي ٿو.

برابر ائين آهي.

اهڙيءَ طرح فيلسوف جو روح بدن کي بلڪل ڌڪاري ٿو، ۽ هن کان پري ڀڄي ٿو، ۽ پاڻ سان تنها رهڻ چاهي ٿو، ائين آهي يا نه؟

برابر.

سمئس، هاڻي ٻئي نقطي بابت تون ڇا ٿو چوين؟ اسين چوندا آهيون ته ڪا شيءِ آهي، جنهن کي ڪامل انصاف چئجي، برابر؟

تحقيق، ائين چوندا آهيون.

۽ ڪامل حسن ۽ ڪامل زهد به آهن؟

هائو.

تو انهن مان ڪنهن کي پنهنجن اکين سان ڏٺو آهي؟

هن جواب ڏنو ته، نه، مون انهن کي ڪڏهن اکين ڪونه ڏٺو آهي.

تو انهن مان ڪنهن کي ڪڏهن ڪنهن جسماني حواس سان معلوم ڪيو آهي؟ آءُ سڀني ڪامل شين بابت ڳالهه ڪريان ٿو، کڻي اها مقدار هجي، يا صحبت هجي، يا سگهه هجي، مطلب ته سڀ ڪنهن شيءِ جي سچي هستي يا جوهر بابت ڳالهه ڪريان ٿو. شين جي سچي روح جي ڪا جسم کي پروڙ پوندي؟ ائين ڪين آهي ته جو ماڻهو شين جي سچي جوهر کي پنهنجي ضمير سان معلوم ڪرڻ لاءِ پاڻ کي؛ تيار رکي ٿو، سوئي انهن جي پوري پروڙ کي اوڏو اچي ٿو؟

ائين نه آهي ته اهو ماڻهو انهيءَ صاف تصور کي پوري طرح حاصل ڪندو، جو سڀ ڪنهن شيءِ وٽ جيترو ٿي سگهندو تيترو فقط تميز سان اوڏو ايندو، ۽ تصور جي گذارش ۾ پاڻ سان ڪوبه حواس، ڏسڻ جو يا ڪو ٻيو، نه کڻندو؟ هر هڪ حالت ۾ خالص ۽ ڪامل هستيءَ کي معلوم ڪرڻ لاءِ هو فقط خالص تميز ئي ڪم آڻيندو. جيتري قدر ممڪن آهي تيتري قدر هو اک، ڪن ۽ ساري بدن کان رهائي حاصل ڪندو، ڇو ته بدن جو لاڳاپو روح کي روڳ رسائي ٿو، هن کي حقيقت توڙي حڪمت هٿ ڪرڻ کان روڪي ٿو. جيڪڏهن ڪو ماڻهو آهي ته اهو اهوئي آهي جو سچي هستي جو علم حاصل ڪندو. برابر؟

سمئس چيو ته، سقراط، تنهنجا لفظ بلڪل سهڻا ۽ صحيح آهن.

 

11
هن چيو ته، انهيءَ ڪري سڀ سچا ڏاها اهڙو خيال ڪين ڪندا ۽ پاڻ ۾ اهو ڪين چوندا ته جتي اسان جي مسافريءَ کٽي ٿي اتان هڪڙو سوڙهو پيچرو شروع ٿئي ٿو، جتان تميز ئي اسان جو رهنما ٿي سگهي ٿي؟ جيسين اسان سان هي جسم ساڻ آهي، ۽ هن قسم جي بڇڙائي اسان جي روح سان رليل آهي، تيسين اسين جيڪي چاهيون ٿا، يعني حقيقت، سا اسان کي هرگز حاصل نه ٿيندي. بدن اسان جو ڪيترو نه قيمتي وقت ڳڙڪائي ٿو وڃي، ڇو ته هن جي گهرجن ڏي ڌيان ڏيڻو ٿو پوي، ۽ تنهن کان سواءِ جڏهين بيماري هن کي پڪڙي ٿي، تڏهن سچي هستي جي ڳولا ۾ اسان کي رنڊڪ اڳيان اچي ٿي. بدن اسان کي نفساني خواهشن، خوفن ۽ هر قسم جي اجاين خيالن ۽ گهڻيءَ بيوقوفيءَ سان ڀري ڇڏي ٿو؛ ۽ انهيءَ ڪري چوندا آهن ته بدن هوندي تصور ڪرڻ محال آهي. انيهءَ ڪري ۽ انهيءَ جي ئي غرضن ڪري لڙايون لڳن ٿيون ۽ نقاق پون ٿا، ڇو ته سڀني جهڳڙن جي جڙ آهي دولت پٺيان ڊوڙڻ، ۽ اسين دولت پٺيان انهيءَ ڪري ڊوڙون ٿا جو اسين سدائين جسم جي گهرجن ۾ گرفتار آهيون. ۽ انهن سڀني سببن ڪري اسان کي فيلسوفيءَ لاءِ فرصت ڪانه ٿي ملي. آخر جڏهن ڪنهن وقت اسين بدن کان پاڻ بچايون ٿا ۽ ڪنهن ڳالهه جي ڳولا ڪريون ٿا، ته هو ڳولا جي هر ڏاڪي تي اسان جي آڏو اچي ٿو ۽ پريشاني ۽ آزار ۽ هراس پيدا ڪري ٿو، جنهن جي ڪري اسين حقيقت ڏسي نٿا سگهون. سچ اسان کي سيکاريو اهي ته جيڪڏهن اسان کي ڪو خالص علم حاصل ڪرڻو آهي ته اسان کي جسم کان اجو ٿيڻ کپي؛ روح سان ئي شيون ڏسڻ کپن، جيئن هو آهن. اسان جو مباحثو ڏيکاري ٿو ته جڏهن اسين مري وينداسون، تڏهن اسين حڪمت حاصل ڪنداسون، جنهن جي خواهش رکون ٿا، ۽ نه جيسين جيئرا آهيون. ڇو ته جيسين بدن اسان سان ساڻ آهي تيسين خالص علم حاصل ڪرڻ ناممڪن آهي، ته هنن ٻن ڳالهين مان هڪ ضرور سچي هوندي، يا ته خالص علم حاصل ڪرڻ اسان لاءِ بلڪل ناممڪن آهي، يا ته اهو اسين مرڻ پڄاڻان ئي هٿ ڪري سگهنداسون. ڇو ته فقط تڏهن ۽ نه اڳ ۾ روح جسم کان پاڻمرادو ڌار رهي سگهي ٿو. ۽ جيئري اسين تڏهن خالص علم جي اوڏو اچي سگهنداسون، جڏهن اسين سواءِ بلڪل ضروري حالتن جي بدن سان ڪوبه واسطو ۽ وهنوار نه رکنداسون، ث۽ نڪي پاڻ کي هن جي محبت ۾ ميرو ڪرڻ ڏينداسون. اسان کي بدن کان بلڪل پاڪ رهڻ کپي، جيستائين خدا پاڻ اسان کي هن کان آجو ڪري ۽ جڏهن اسين بدن جي بيوقوفين کان آجا ٿي پاڪ ٿينداسون، تڏهن، آءُ ڀانيان ٿو ته، اسين ٻين پاڻ جهڙن نيڪ ماڻهن سان گڏ گذارينداسون، ۽ جيڪي پاڪ آهي تنهن کي پاڻهي پروڙينداسون، ۽ حقيقت به اهائي هوندي. ڇو ته آءُ سمجهان ٿو ته ناپاڪ شيءِ، پاڪ شيءِ جي اوڏو اچي ڪين سگهندي. سمئس، آءُ ڀانيان ٿو ته، خالص علم جي سچن شائقن کي اهڙي ئي ٻولي ۽ اهڙائي خيال جڳائيندا. آهين تون مون سان شامل راءِ يا نه؟

سقراط، آءُ توسان بلڪل متفق آهيان.

 

12

سقراط چيو ته، منهنجا دوست، جيڪڏهن هيءَ ڳالهه سچي آهي ته مون کي اميد آهي ته جڏهن آءُ انهيءَ مڪان تي پهچندس، جيڏانهن وڃان پيو، تڏهن آءُ اتي، ۽ نه ڪنهن ٻئي هنڌ، اهو علم حاصل ڪندس، جنهن لاءِ گذريل وقت ۾ مشتاق رهيو آهيان. آءُ انهيءَ مسافريءَ تي خوشيءَ سان ويندس، جيڪا مون لاءِ اڄ مقرر ٿيل آهي، ۽ ٻيو به سڀڪو ماڻهو انهيءَ لاءِ خوش ٿيندو، جنهن جي دل صاف ۽ شفاف آهي.

سمئس چيو: اها ڳالهه برابر آهي.

۽ پاڪيزگي جي معنيَ هيءَ نه آهي، جيئن اسان اڳ ۾ چيو آهي، ته جيئن ۽ جيترو ممڪن آهي ائين ۽ ايترو روح کي بدن کان الڳ ٿيڻ کپي، ۽ هر طرح جسم کان پاسي/ الڳ ٿيڻ گهرجيس، ۽ جسم جي غلامي کان آجو ٿي، الڳ ٿلڳ پنهنجو پاڻ ۾ گذارڻ جڳائيس؟

هن چيو ته، برابر ائين آهي.

موت جي معنيَ روح جو بدن کان ڌار ٿيڻ ۽ رهائي حاصل ڪرڻ نه آهي؟

هن جواب ڏنو ته، بيشڪ ائين آهي.

۽ اسين قبول ٿا ڪريون ته سچو فيلسوف اهو آهي جيڪو هميشه پنهنجي روح کي آزاد ڪرڻ جي خواهش رکي؟ ڇا ائين نه آهي ته هو هر وقت پنهنجي روح کي بدن کان ڌار ڪرڻ ۽ هن کي جسم کان آجو ڪرڻ جي خيال ۾ محو رهي ٿو.

برابر.

تڏهن اها ڪهڙي نه اجائي ڳالهه ٿيندي، جيئن مون شروع ۾ چيو، ته ڪو ماڻهو موت کي ايندو ڏسي دانهن ڪري، جڏهن ته هو ساري حياتي موت جي حالت ۾ گذارڻ جي ڪوشش ڪندو رهيو آهي؟ اها اجائي ڳالهه ڪين ٿيندي؟

هائو، برابر.

هن چيو ته، سمئس، تڏهن سچ ڪري ته سچو فيلسوف سدائين موت جو اڀياس ٿو ڪري، ۽ هن کي موت جو ذرو به خوف نه ٿو رهي ۽ هاڻي ڳالهه کي هن طرح جاچ ته، سچو فيلسوف هر طرح بدن جي مخالفت ڪري ٿو، ۽ فقط روح سان رهڻ چاهي ٿو، تڏهن اها بلڪل اجائي ڳالهه ڪين ٿيندي ته جڏهن هن جي اها خواهش پاڻو پوري ٿئي، تڏهن پنهنجي مخالف (جسم) جي قيد مان رهائي حاصل ڪرڻ تي خوش ٿيڻ بدران هو ڊجھي يا هٻڪي ۽ هاءِ گهوڙا ڪري؟ گهڻا ئي ماڻهو خوشيءَ سان ٻيءَ دنيا ڏانهن ويا آهن جڏهن ڪو پنهنجو پيارو، زال يا پٽ، مري ويو اٿن، انهيءَ اميد ۾ ته جن سان محبت اٿن، تن سان تڪڙو وڃي ملن. ڪوبه ماڻهو جنهن کي حڪمت لاءِ سچي محبت آهي، ۽ جنهن کي پڪو ڀروسو آهي ته هو اها فقط ٻيءَ دنيا ۾ ۽ نه ڪنهن ٻئي هنڌ حاصل ٿي سگهندي، سو مرڻ تي خوش يٿندو يا رنج؟ دوست، سچي فيلسوف لاءِ اهڙو انديشو رکڻ نه کپي. هن کي پڪو خيال رهندو ته اتي ۽ نه ڪنهن ٻئي هنڌ هو خالص حڪمت سان ملندو. ۽ جيڪڏهن ائين آهي ته، آءُ وري به چوان ٿو ته، اهڙي ماڻهوءَ لاءِ موت کان خوف کائڻ يا موت کان منهن موڙڻ، بلڪل اجائي ڳالهه ڪين ٿيندي؟

هن جواب ڏنو ته، برابر ائين آهي.

 

13

هن چيو ته، هن مان ثابت ڪين آهي ته جو ماڻهو موت اچڻ تي ڏک ٿو ڪري سو حڪمت جو شائق نه آهي، پر بدن جو عاشق آهي؟ هو گهڻو ڪري دولت، يا عزت، يا ٻنهي جو چاهڪ آهي.

هن چيو ته، هائو، ائين ئي آهي.

سقراط چيو ته، چڱو، سمئس، ائين نه آهي ته جنهن شيءِ کي دليري چئجي سا خاص ڪري فيلسوفن وٽ هجي ٿي؟

هن جواب ڏنو ته، آءُ ڀانيان ٿو ته ائين برابر آهي.

۽ اها خصلت جنهن کي پرهيزگاري سڏين ٿا، ۽ جنهن جي معنيَ آهي نفساني خواهشن کي ڌڪارڻ ۽ هنن کي ضابطي ۽ حڪم هيٺ رکڻ، سا انهن وٽ ڪين ٿي رهي، جيڪي جسم کي ڌڪاري پنهنجي حياتي فيلسوفيءَ ۾ گذارين ٿا؟

هن جواب ڏنو ته، ضرور ائين آهي.

ڇو ته جيڪڏهن تون ٻين ماڻهن جي دليري ۽ پرهيزگاري تي ڌيان ڏيندين ته توکي خبر پوندي ته اُهي بلڪل نراليون وٿون آهن.

ائين ڪيئن، سقراط؟

سقراط جواب ڏنو ته، توکي معلوم آهي ته ٻيا سڀ ماڻهو، موت کي انسانن لاءِ هڪ وڏي مصيبت ڪري ليکيندا آهن؟

هن چيو ته، هو برابر ائين ليکيندا آهن.

۽ جڏهن انهن مان ڪي بهادر ماڻهو موت قبوليند آهن، تڏهن هو ائين ڪن وڌيڪ مصيبتن جي خوف کان ڪيِنَ ڪندا آهن.

هائو.

تڏهن چئبو ته فيلسوفو کان سواءِ سڀ ماڻهو بهادري فقط خوف ۽ ڊڄ وچان ڏيکاريندا آهن. پر اها عجب جهڙي ڳالهه آهي ته ڪو ماڻهو خوف ۽ بزدليءَ سببان بهادر ٿئي.

تحقيق ائين آهي.

۽ انهن مان پرهيز وارا ماڻهو ساڳي حالت ۾ ڪين آهن؟ هنن جي پرهيز هڪڙي قسم جي بي پرهيزي تي بيٺل ڪين آهي؟ اسين چونداسون ته ائين ٿي ڪين سگهندوم، پر انهن ماڻهن جي بيوقوفيءَ جهڙي پرهيز اهڙي ئي آهي. هو ڪي لذتون چاهيندا آهن ۽ انهن جي وڃائڻ جو خوف هوندو اٿن، تنهن ڪري هو ٻين لذتن کان پرهيز ڪندا آهن، ۽ انهن ۾ ڦاٿا پيا هوندا آهن. ٻي پرهيزي جي معنيَ آهي لذت جي دام ۾ ڦاسڻ. هو ڪن لذتن کان پاسو ڪندا آهن، ڇو ته ٻين ۾ ڦاٿل هوندا آهن. هيءَ ڳالهه ائين آهي جيئن مون چيو ته، هنن جي پرهيز، بي پرهيزي تي بيٺل آهي.

ائين ٿو ڏسجي.

پيارا سمئس، آءُ نٿو ڀانيان ته زهد هن طرح هٿ ڪري سگهبو، هڪ لذت لاءِ ٻي لذت ڦٽي ڪرڻ سان، ۽ هڪ اهنج کي دور ڪرڻ لاءِ ٻئي اهنج کي سر تي کڻڻ سان، ۽ هڪ خوف کان بچڻ لاءِ ٻئي خوف ۾ پوڻ سان، ۽ سڪن وانگر گهٽ وڌ جي پوڪ رکڻ سان. فقط هڪڙو ئي سچو سڪو آهي، جنهن جي عيوض اِهي سڀ شيون ڏئي ڇڏڻ گهرجن، يعني حڪمت. جيڪي به هن لاءِ ۽ هن سان خريد ڪري ويا وڪڻي سگهجي ٿو، پوءِ اها دليري يا پرهيزگاري هجي، يا کڻي انصاف هجي، اهوئي آهي سچو سودو. هڪ جملي ۾ چئي سگهجي ٿو ته، سچو زهد حڪمت کان خالي ٿي نه سگهندو، ۽ ڪابه حرڪت نه آهي ته انهيءَ ۾ لذت، خوف، ڪي ٻيون اهڙيون شيون موجود آهن به يا نه. پر آءُ ڀانيان ٿو ته جيڪو زهد لذتن ۽ خوفن جي ڏي وٺ سان جڙيل آهي ۽ حڪمت کان جدا ٿيل آهي، سو سچي زهد جو فقط پاڇو آهي. سچو زهد انهن شين کان صاف ٿيڻ جو هڪڙو قسم آهي، ۽ پرهيزگاري، انصاف، دليري ۽ خود حڪمت اهي ئي آهن بلڪل برابري. آءُ ڀانيان ٿو جن ماڻهن اسان جا مذهبي راز ٺاهيا هئا، تن هنن ۾ وڏي معنيَ رکي هئي. هو هر وقت اسان کي ڳجهارتن ۾ چوندا رهيا آهن ته، جيڪو به ماڻهو بي دين ۽ ناپاڪ ٿي ٻيءَ دنيا ڏي اچي ٿو سو گپ ۽ چڪڻ ۾ ڦاسي پوي ٿو، ۽ جيڪو صاف ٿي ۽ دين ۾ داخل ٿي اچي ٿو سو خدائن سان گڏ رهي ٿو. رازن ۾ چيل آهي: ”لذتن جا ڪوڏيا گهڻا آهن، پر صاف دل ۽ پرهيزگار ٿورا آهن.“ آءُ ڀانيان ٿو ته اهي پويان فقط سچا فيلسوف آهن. آءُ پنهنجي حياتيءَ ۾ سموريءَ طاقت سان ڪوشش ڪندو رهيو آهيان ۽ پنهنجي وسان ڪين گهٽايو ام ته اهڙو ٿيان. تنهن لاءِ آءُ برابر ڪوشش ڪندو رهيو آهيان، ۽ فتح حاصل ڪئي اٿم. آءُ ڀانيان ٿو ته، جي خدا جي مرضي هوندي ته، گهڙيءَ کن ۾ خبر پئجي ويندي، جڏهين آءُ ٻيءَ دنيا ۾ پهچندس.

سمئس ۽ ڪيبيز، اهو آهي منهنجو بچاءُ، جنهن مان ثابت آهي ته، توهان کان ا۽ هنن پنهنجن آقائن کان جدا ٿيڻ تي افسوس نه ڪرڻ ۽ خفا نه ٿيڻ لاءِ مون وٽ سبب آهي. مون کي ڀروسو آهي ته جهڙو هن دنيا ۾ تهڙو ٻيءَ دنيا ۾ پڻ آءُ چڱن ماڻهن ۽ دوستن سان وڃي ملندس. جيڪڏهن آءُ ڪين جهڙن منصفن وٽ فتحياب نه ٿيس ته حرڪت ڪانهي، ۽ جي اوهان اڳيان پنهنجي بچاءَ پيش ڪرڻ ۾ آءُ سوڀارو ٿيو آهيان ته مون لاءِ اهو ڪافي آهي.

 

14

جڏهن سقراط هي چئي بس ڪيو تڏهن ڪيبيز هن کي جواب ۾ چيو ته، سقراط، تو جيڪي چيو آهي تنهنجو گهڻو حصو صحيح آهي، پر تو جيڪي روح نسبت چيو آهي تنهن ۾ گهڻو ڪري ماڻهن کي اعتبار ڪونهي. هنن کي خوف ٿو رهي ته، جڏهن روح جسم کان جدا ٿئي ٿو ته، تڏهنهو ڪٿي به وڌيڪ وقت حيات رهي نٿو سگهي پر جسم جي موت واري ڏينهن ئي نابود ۽ ناس ٿي ٿو وڃي. هو ڀائين ٿا ته جنهن گهڙيءَ بدن کان روح رهائي حاصل ڪري ٿو، تنهن ويل ئي هو هوا يا دونهي وانگر گم ٿي وڃي ٿو، ۽ انهيءَ وقت کان ئي زنده رهڻ کان بلڪل بس ٿي وڃي ٿو. جيڪي تڪليفون تو ٻڌايون آهن تن کان ڇوٽڪارو حاصل ڪري، روح ڪٿي وڃي سڄوئي حيات رهي، ته جيڪر، سقراط، تو جيڪي ڪجهه چيو آهي تنهن ۾ اميد رکڻ جو اسان لاءِ چڱو سبب ٿي پوي- پر اهو ثابت ڪري ڏيکارڻ ته موت بعد روح حيات ٿو رهي ۽ حڪمت ۽ ٻيون طاقتون وٽس موجود ٿيون رهن، تنهن لاءِ پڪا پختا دليل کپن.

سقراط چيو ته، تحقيق، ڪيبيز، پر هاڻي ڇا ڪريون؟ ڀلا تنهنجي مرضي آهي ته انهن مسئلن بابت ڳالهيون ڪريون ۽ ڏسون ته جيڪي آءُ چوان ٿو سو ممڪن آهي يا نه؟

ڪيبيز چيو ته. آءُ ته گهڻو خوش ٿيندس، جيڪڏهن تون انهن مسئلن نسبت پنهنجا رايا ٻڌائيندين.

سقراط چيو ته، مون جيڪي هينئر چيو آهي تنهن لاءِ ڪوبه، اهو ڀل ڪو مزاحيه شاعر ئي ڇو نه هجي، ڪونه چوندو ته آءٌ اجايون ۽ خيالي ڳالهيون ڪري رهيو آهيان. تنهنڪري جي تنهنجي مرضي آهي ته، پوءِ اچو ته هن مسئلي نسبت ڳالهين جي ڏي وٺ ڪريون.

 

15

هاڻي اچو ته هن ڳالهه کي جاچيون ته موت بعد ٻيءَ دنيا ۾ ماڻهن جا روح حيات رهن ٿا يا نه. اسان کي ياد آهي ته هڪڙو پختو اعتقاد آهي ته هن دنيا ڇڏڻ بعد روح وڃي ٻيءَ دنيا ۾ رهن ٿا، ۽ وري هو هيڏانهن اچن ٿا ۽ وري مئلن مان پيدا ٿين ٿا؛ پر جيڪڏهن ائين برابر آهي ته زنده شيون مئلن مان پيدا ٿين ٿيون، تڏهين ته ضرور اسان جا روح ٻيءَ دنيا ۾ حيات رهندا هوندا، جي ائين نه هجي ته جيڪر هو وري ڪين ڄمن. هن ڳالهه لاءِ جيڪر هيءَ ثابتي ئي ڪافي ٿئي، جيڪڏهين اسين سچ پچ اهو ثابت ڪري ڏيکاريون ته زنده شيون فقط مئلن مان جنم وٺن ٿيون. پر جي ائين نه آهي، ته ضرور اسان کي ڪو ٻيو دليل هٿ ڪرڻ کپي.

ڪيبيز چيو ته، برابر.

هن چيو ته، هن سوال جو جواب سولائي سان تڏهن ڏئي سگهبو، جڏهن هن کي نه رڳو ماڻهن نسبت جاچبو، پر جانورن ۽ ٻوٽن توڙي ٻين سڀني ڄمندڙ شين نسبت پڻ جاچبو ته ائين آهي ڇا ته سڀڪا شيءِ جنهن جي خلاف ڪا شيءِ آهي سا پنهنجي مخالف مان جنم وٺي ٿي. مخالف شيون انهن کي چئجي ٿو، جيئن معتبر ۽ ڪميڻو، عادل ۽ ظالم، ۽ ٻيا اهڙا هزارين مثال. هاڻي خيال ڪرڻ کپي ته سڀڪا شيءِ جنهن کي ڪا مخالف شيءِ آهي، سا ضرور فقط پنهنجي مخالف شيءِ مان پيدا ٿي ٿئي؟ مثلا جڏهن ڪا شيءِ وڏي ٿي ٿئي تڏهن، آءُ ڄاڻان ٿو ته، اها پهريائين ننڍي هوندي ۽ پوءِ وڏي ٿي ٿئي. برابر؟

برابر.

۽ جڏهن ڪا شيءِ ننڍي ٿي ٿئي تڏهن اها پهريائين وڏي هوندي ۽ پوءِ ننڍي ٿي ٿئي. برابر؟

هن چيو ته، ائين ئي آهي.

۽ ضعيف شيءِ مضبوط مان پيدا ٿي ٿئي، ۽ ڍري شيءِ تکيءَ مان ئي پيدا ٿي ٿئي.

صحيح.

تڏهن صاف ثابت آهي ته سڀ شيون انهيءَ ئي دستور موجب پيدا ٿيون ٿين، يعني مخالف شيون، مخالف شين مان؟

تحقيق.

۽ ائين نه آهي ته سڀني مخالف شين جي ٻڌيءَ وچ ۾ ٻه طبقا آهن، هڪڙي کان ٻئي ڏانهن، ۽ وري انهيءَ کان ساڳئي ڏانهن؟ ائين نه آهي ته ننڍي ۽ وڏي جي وچ ۾ وڌڻ ۽ گهٽجڻ آهن، ۽ اسين ڪين چوندا آهيون ته جيئن هڪ پاسو وڌي ٿو، تيئن ٻيو پاسو گهٽجي ٿو؟

هن چيو ته، هائو.

۽ وري تقسيم ۽ ترڪيب، ۽ ٿڌو ۽ ڪوسو، ۽ ٻيا اهڙا مثال به آهن. تحقيق اهو مروج قاعدو ڪين آهي، جيتوڻيڪ اسين انهيءَ کي ايترن لفظن ۾ کولي ظاهر ڪين ڪندا آهيون، ته مخالف شيون هميشه هڪ ٻئي مان پيدا ٿينديون آهن، ۽ هڪ ٻئي مان پيدا ٿيڻ جي روش هميشه کان هلندڙ آهي؟

هن جواب ڏنو ته، ائين آهي.

 

16

هن چيو ته، تڏهين جيئن جاڳڻ جي ابتڙ ننڊ آهي تيئن ساڳئي دستور حياتيءَ جي ابتڙ به ڪجهه هوندو؟

هن ورندي ڏني ته، ضرور.

تڏهن جيڪڏهن حياتي ۽ موت هڪ ٻئي جي ابتڙ آهن ته هو ضرور هڪ ٻئي مان پيدا ٿيا هوندا، ۽ جنهن صورت ۾ هو ٻه آهن تنهن صورت ۾ هنن جي وچ ۾ ٻه طبقا هوندا. ائين ڪين آهي؟

برابر.

سقراط چيو ته، هاڻي جن مخالف شين جو ذڪر ڪيو اٿئون تن مان هڪ جي معنيَ ۽ انهيءَ جا طبقا آءُ توکي سمجهائيندس، ۽ ٻئي جي معنيَ تون مون کي سمجهائج. ننڊ آهي ابتڙ جاڳ جي. ننڊ مان پيدا ٿئي ٿي جاڳڻ جي حالت، ۽ جاڳڻ جي حالت مان پيدا ٿئي ٿي ننڊ هنن جا مرحلا آهن پهريائين ننڊ ۾ پوڻ، پوءِ جاڳڻ. هن پڇيو ته، ڪيئن، هيءَ ڳالهه صاف آهي؟

هائو، بلڪل.

هن چيو ته، چڱو تڏهن، حياتي ۽ موت بابت تون مون کي سمجهاءِ. موت، حياتي جي ابتڙ آهي، برابر؟

هائو.

۽ هو هڪ ٻئي مان پيدا ٿين ٿا؟

هائو.

تڏهن جيئرن شين مان ڇا ٿو پيدا ٿئي؟

هن جواب ڏنو ته، مئل شيون.

۽ مئل شين مان ڇا ٿو پيدا ٿئي؟

مون کي قبول ڪرڻو پوي ته جيئريون شيون.

ڪيبيز، تڏهن چئبو ته، جيئريون شيون ۽ جيئندڙ انسان مئلن مان پيدا ٿين ٿا؟

هن چيو ته، ائين ظاهر آهي.

هن چيو ته، تڏهن اسان جا روح ٻيءَ دنيا ۾ حيات رهن ٿا؟

ائين ٿو ڀائنجي.

هاڻي انهن ٻن مرحلن مان هڪ جي ثابتي آهي؟ آءُ ڀانيان ٿو ته موت جي پڪي ثابتي آهي، ائين آهي يا نه؟

هن جواب ڏنو ته، هائو، برابر.

هن چيو ته، هاڻي ڇا ڪرڻ کپي؟ اسان کي هنن مان هر هڪ کي مخالف طبقو ڏيڻ گهرجي يا نه؟ يا هتي طبعي قاعدو غلط آهي؟ مرڻ کي به مخالف طبقو ڏيڻ گهرجي يا نه؟

هن چيو ته، آءُ ڀانيان ته ضرور ڏيڻ کپي.

۽ اهو ڇا هوندو؟

وري حيات ٿيڻ.

هن چيو ته، جيڪڏهن وري حيات ٿيڻ جهڙي ڳالهه آهي ته، اها هوندي مري وڃڻ مان حيات ٿيڻ جو مرحلو، برابر؟

بلڪل برابر.

تڏهن اسين هن نقطي تي متفق راءِ آهيون ته، جيئرا هميشه مئلن مان پيدا ٿين ٿا ۽ مئل جيئرن مان. پر اسين قبول ڪري چڪا آهيون ته جيڪڏهن ائين آهي ته اها پوري ثابتي آهي، انهيءَ لاءِ ته، مئن جا روح ضرور ڪنهن هنڌ وڃي رهن ٿا، جتان هو وري هستيءَ ۾ اچن ٿا.

سقراط، آءُ ڀانيان ٿو ته اهو لازمي نتيجو آهي اسان جي ڪيس/ بحث جو.

 

17

۽، ڪيبيز، آءُ ڀانيان ٿو ته هي نتيجو غيرواجبي نه آهي، ڇو ته جيڪڏهن ابتڙ شيون پيدا ٿيندي، هڪ ٻئي سان مطابقت نه رکن، ۽ ڪنهن دائري ۾ ڦرندڙ نه هجن، ۽ هڪڙي مخالف هنڌ کان ٻئي مخالف هنڌ اچڻ بدران هڪ سڌي ليڪ ۾ هلندڙ هجن، توکي معلوم آهي ته جيڪر نيٺ سڀ شيون هڪ ئي صورت ۽ هڪ ئي حالت ۾ اچي وڃن ۽ پيدا ٿيڻ جي روش بلڪل بند ٿي وڃي.

هن پڇيو ته، تنهنجو مطلب ڇا آهي؟

هن جواب ڏنو ته، منهنجي معنيَ سمجهڻ ڏکي ڳالهه ڪانهي. جيڪڏهن مثلا، هڪ مخالف شيءِ، ننڊ ۾ پوڻ هجي، پر انهيءَ جي ابتڙ شيءِ، جاڳڻ، جا پهرينءَ مان پيدا ٿي ٿئي، نه هجي، ته پوءِ جيڪر ساري دنيا ۾ اينڊيمئن جي آکاڻي اجائي ٿي پوي، ۽ هن جو نالو ئي نابود ٿي وڃي، ۽ سڀڪا شيءِ هن وانگر ساڳي ننڊ ۾ اچي وڃي، ۽ جيڪڏهن سڀ شيون هڪ ٻئي سان مرڪب ٿيل هجن ۽ ڪڏهن به ڌار نه ٿين، ته جيڪر انئڪسئگورس وارو هرج مرج ظاهر ٿي پوي. ساڳئي دستور موجب، پيارا ڪيبيز، جيڪي به شيون، جن ۾ ساهه آهي، مري وڃن، ۽ مرڻ بعد انهيءِ ئي حالت ۾ رهن ۽ وري جيئريون نه ٿين، ته جيڪر ائين ضرور ڪين ٿئي ته سڀڪا شيءِ نيٺ مري وڃي، ۽ ڪجهه به جيئرو نه رهي؟ ڇو ته جيڪڏهن جيئندڙ شيون مئلن مان پيدا نه ٿين ۽ ڪنهن ٻئي هنڌان پيدا ٿين، ۽ پوءِ مرن، ته جيڪر ضرور ائين ٿئي جو نيٺ سڀ شيون موت ختم ڪري ڇڏي. ائين ٿئي يا نه؟

ڪيبيز چيو ته، سقراط، آءُ ڀانيان ٿو ته برابر ائين ٿئي. تون جيڪي چوين ٿو سو بلڪل صحيح آهي.

هن چيو ته، ڪيبيز، آءُ سمجهان ٿو ته تحقيق ائين آهي. هن نتيجي ڪڍڻ ۾ اسان غلطي ڪانه ڪئي آهي. مئا وري هستيءَ ۾ اچن ٿا، ۽ جيئرا هنن مان پيدا ٿيا آهن، ۽ مئن جا روح سلامت رهن ٿا، ۽ چڱن جي روحن جو چڱو حال ٿو ٿئي ۽ بدڪارن جي روحن جو برو حال.

 

18

ڪيبيز چيو ته، سقراط، هن کانسواءِ جيڪا تون وري وري ڳالهه ڪندو آهين ته، سکڻ فقط هڪڙي ياد ڪرڻ جي روش آهي، سا جيڪڏهن سچي آهي ته پوءِ، آءُ ڀانيان ٿو ته، جيڪي اسين هينئر ياد ڪريون ٿا، سو ضرور ڪنهن اڳئين وقت سکيا هونداسون ۽ ائين ٿيڻ تڏهن ممڪن ٿيندو جيڪڏهن اسان جا روح انساني جسم ۾ اچڻ کان اڳ ڪنهن هنڌ حيات رهيا هوندا. تنهنڪري هي ٻيو سبب آهي روح جي بقا ۾ اعتبار رکڻ لاءِ.

ڪيبيز جواب ڏنو ته، هڪ دليل ۾ سڀ کان زبردست دليل هيءُ آهي ته، جيڪڏهن ماڻهن کان ڪو سوال درست نموني پڇيو ويندو آهي ته هو انهيءَ جو جواب پاڻهي درست ڏيندا آهن. پر جيڪڏهن هنن وٽ علم ۽ پوري تميز موجود نه هجي ها ته هو ائين ڪري ڪين سگهن ها. وري، هنن کي ڪي شيون علمِ پئمائش (ماپ جي علم) سان لاڳاپي رکندڙ ڏيکاربيون ته هن مسئلي جي ثابتي پوري طرح ملي ويندي.

سقراط چيو ته، سمئس، جيڪڏهين توکي هن مان يقين نٿو اچي ته، هن ڳالهه کي هن طرح سان جاچ ۽ پوءِ ڏس ته تون اسان سان متفق راءِ ٿين ٿو يا نه. آءُ سمجهان ٿو ته توکي شڪ آهي ته ڪيئن جنهن شيءِ کي علم ٿو چئجي سان يادگيري هوندي.

سمئس جواب ڏنو ته، نه، مونکي ڪو شڪ ڪونهي. پر يادگيريءَ وارو دليل آءُ وري دل تي آڻڻ ٿو گهران. جيڪي ڪيبيز سمجهائڻ منظور ڪيو آهي، تنهن ڳالهه تنهنجي مسئلي کي ذري گهٽ منهنجي دل سان لاتو آهي ۽ مون کي خاطري ڏياري آهي؛ پر جنهن دستور موجب تون اها ڳالهه سمجهائڻ ٿو گهرين، تنهن ٻڌڻ لاءِ به آءُ گهڻو شائق آهيان.

هن ورندي ڏني ته، هن قانون موجب آءُ‏ ڀانيان ٿو ته اسين متفق راءِ آهيون ته جيڪڏهن ڪو ماڻهو ڪا ڳالهه ياد ڪري ٿو ته، اها ضرور هن ڪنهن اڳئين وقت/ جنم معلوم ڪئي هوندي.

هن چيو ته، تحقيق.

۽ اسين قبول ڪريون ٿا ته جڏهن علم هيٺين طرح حاصل ٿئي ٿو، تڏهن انهيءَ کي يادگيري چئجي؟ جڏهن ڪنهن ماڻهوءَ ڪا شيءِ ڏٺي يا ٻڌي آهي، يا انهيءَ کي ڪنهن واس سان معلوم ڪيو اٿس، ۽ پوءِ نه رڳو انهيءَ شيءِ جي خبر اٿس، پر دل ۾ ڪنهن ٻيءَ شيءِ نسبت به اثر ٿئيس، جنهن جو علم بلڪل نرالو آهي، ته پوءِ اسين ائين چوڻ ۾ صحيح ڪين ٿينداسون ته، جنهن شيءِ نسبت هن کي دل ۾ اثر ٿو ٿئي تنهن کي هو ياد ٿو ڪري؟

تنهنجو ملطب ڇا آهي؟

منهنجو مطلب هيءُ آهي: ماڻهوءَ جو علم چنگ جي علم کان ٻيءَ طرح جو ڪين آهي؟

تحقيق.

توکي خبر آهي ته جڏهين عاشق ڪو چنگ يا ڪا پوشاڪ يا ڪا ٻي چيز، جا سندن معشوق اڪثر ڪري ڪم آڻيندا آهن، ڏسندا آهن تڏهن هنن جي دل ۾ هي حس پيدا يٿندي آهي: هو چنگ کي سڃاڻندا آهن، ۽ هنن جي دل ۾ انهيءَ نينگر جو نقشو نڪري ايندو آهي جنهن جو اهڙو چنگ هوندو آهي. انهيءَ کي چئبو آهي يادگيري. مثلا جڏهن ڪنهن کي سمئس ڏسندي گهڻو ڪري ڪيبيز جي يادگيري پوي. ۽ اهڙا ڪيئن مثال آهن.

سمئس چيو ته، تحقيق آهن.

هن چيو ته هيءَ هڪ قسم جي يادگيري ڪين آهي، ۽ خاص ڪري جڏهن اهڙي حس ڪنهن ماڻهوءَ جي دل ۾ پيدا ٿي ٿئي، تڏهن هو ڪي شيون ڪجهه عرصي گذرڻ بعد ٿو ڏسي ۽ جي ڌيان نه ڏيڻ سبب هن کان وسري ويون آهن؟

هن جواب ڏنو ته، هائو برابر.

هن چيو ته، چڱو ڀلا، اهو ممڪن آهي ته ڪنهن گهوڙي يا چنگ جي مورت ڏسڻ سان ڪنهن ماڻهوءَ جي يادگيري پوي، يا ڪيبيز جي تصوير ڏسندي سمئس جي ياد پوي؟

بيشڪ.

۽ سمئس جي تصوير ڏسندي خود سمئس جي يادگيري پوڻ جو امڪان آهي؟

هن چيو ته، بيشڪ.

 

19

تڏهن هنن سڀني حالتن ۾ هڪ جهڙين ۽ پڻ مختلف شين ڏسڻ سان يادگيري پئجي سگهي ٿي؟

هائو.

پر جڏهن ڪنهن ماڻهوءَ کي هڪ جهڙين شين ڏسندي ڪا يادگيري پوي ٿي، تڏهن هن کي هڪڙي وڌيڪ حس دل ۾ ڪونه ايندي ۽ هو خيال ڪونه ڪندو ته جيڪا شبيهه هن کي جنهن شيءِ جي يادگيري ڏياري ٿي سان هن کان ڪنهن طرح گهٽ آهي يا نه؟

هن چيو ته، هائو.

هن چيو ته، هاڻي ڏس ته هي ڳالهه برابر آهي؟ اسان کي برابري جي هستيءَ ۾ اعتبار آهي، نه ڪاٺين يا پٿرن جي ٽڪرن جي برابريءَ ۾، پر انهيءَ کان به ڪنهن وڌيڪ شيءِ ۾، يعني ڪامل برابري ۾؟ اسين چئي سگهنداسون ته اهڙي شيءِ آهي؟

هن جواب ڏنو ته، بيشڪ.

اسان کي انهيءَ جي ڪل ڪيئن ۽ ڪڏهن پئي؟ جيئن اسان هينئر هڪ جيڏن ڪاٺي ۽ پٿر جي ٽڪر جي ڳالهه ٿي ڪئي، انهن کي ڏسندي اها خبر پئي ڇا؟ اسان جي دل ۾ انهن کي ڏسندي ڪيئن ڪامل برابريءَ جو تصور پيدا ٿيو، جو انهن سڀني کان نرالو آهي؟ يا تون ڀائين ٿو ته اهو نرالو نه آهي؟ سوال کي هن ريت جاچ. اسان کي ڪيئن ڪاٺيءَ ۽ پٿر جا هڪ جيڏا ٽڪر ڪڏهن هڪ جيڏا ڏسڻ ۾ ايندا آهن ۽ ڪڏهن وڏا ننڊا ڏسڻ ۾ ايندا آهن، جيتوڻيڪ هو هر وقت هڪجهڙا ئي رهندا آهن؟

هائو، برابر.

پر توکي ڪڏهن به ڪامل برابري واريون شيون ننڍيون وڏيون ڏسڻ ۾ آيون آهن، يا  ڪامل برابريءَ ۾ ڪو فرق ڏسڻ ۾ آيو آهي؟

سقراط، بلڪل نه.

هن ورندي ڏني ته، اها ڳالهه بلڪل درست آهي.

۽ اها به خبر توکي انهن مان ئي پئي ته هوءَ انهن جهڙي آهي يا نه؟

هائو.

هن چيو ته، پر انهيءَ جي ڪري ڪا حرڪت آهي، جيڪڏهين هڪ شيءِ جو ديدار ڪنهن ٻيءَ شيءِ کي دل تي ٿو آڻي ته، انهيءَ کي چئجي يادگيري، پوءِ ڀل اهي ٻه شيون هڪ جهڙيون هجن يا نه.

ائين ته آهي.

هن چيو ته، چڱو تڏهن ڪاٺيءَ جا هڪ جيڏا ٽڪر ۽ ٻيون اهڙيون هڪ جيڏيون شيون، جن بابت اسان ذڪر پئي ڪيو آهي، سي اسان تي هن طرح اثر ڪن ٿا؟ اهي اسان کي اهڙي طرح هڪ جيڏا نظر اچن جهڙيءَ طرح ڪام برابري آهي يا اهي ڪامل برابري کان گهڻو گهٽ نظر اچن ٿا يا نه؟

هن جواب ڏنو ته، تحقيق، اهي هن کان گهڻو گهٽ نظر اچن ٿا.

اسين هن ڳالهه بابت متفق راءِ آهيون؟ ڪو ماڻهو ڪا شيءِ ڏسي ٿو ۽ دل ۾ چوي ٿو ته، ”هيءَ شيءِ جيڪا آءُ ڏسان ٿو سا فلاڻي شيءِ جهڙي ٿيڻ لاءِ ڪوشش ڪري ٿي، پر هوءَ انهيءَ کان گهٽ آهي ۽ انهيءَ جهڙي ٿي نٿي سگهي، هوءَ نيچ قسم جي آهي. “ جيڪو ماڻهو اهڙيءَ طرح ويچار ٿو ڪري تنهن ضرور اها ٻي شيءِ اهڙي ڪنهن اڳئين وقت تي ڏٺي هوندي، جنهن جهڙي هو پهرينءَ شيءِ کي ڀائين ٿو ۽ چوي ٿو ته اها نيچ قسم جي آهي. برابر؟

چڱو تڏهن اسان کي هڪ جيڏين شين ۽ ڪامل برابريءَ نسبت دل ۾ اهڙو خيال اچي ٿو يا نه؟

هائو، ضرور اهڙو خيال اچي ٿو.

تڏهن هڪ جيڏين شين ڏسڻ کان اڳ ۾ اسان کي ضرور برابريءَ جي ڄاڻ هوندي، ۽ اسين تڏهين چئون ٿا ته اهي شيون برابريءَ موافق ٿيڻ جي ڪوشش ڪن ٿيون، پر اهي سڀئي برابريءَ کان گهڻو پوئتي پون ٿيون.

هائو، ائين آهي.

۽ اسين هن بابت به متفق راءِ آهيون ته برابري جو خيال اسان جي اندر ۾ نڪي آيو آهي ۽ نڪي اچي سگهي ها، پر فقط ڏسڻ يا ڇهڻ جي قوتن جي ڪري ئي يا ڪنهن ٻئي حواس جي وسيلي ئي ائين ٿيو آهي. هي ڳالهه سڀني حواسن سان لاڳو آهي.

هائو، سقراط، مباحثي لاءِ ائين قبول ڪبو.

لٿي پٿي ائين ته قبول ڪبو ته حواسن جي وسيلي ئي اسان کي معلوم ٿو ٿئي ته، سڀئي مظهر شيون ڪامل برابرين وانگر ٿيڻ جي ڪوشش ڪن ٿيون، پر هن کان پست پون ٿيون. ائين آهي يا نه؟

هائو.

تڏهن ڏسڻ يا ٻڌڻ جي قوتن يا ٻين حواسن جي پيدا ٿيڻ کان اڳ ۾ اسان کي ڪامل ۽ خالص برابريءَ جي سيرت جي ڄاڻ پئي هوندي، نه ته جيڪر اسين هڪ جيڏين مظهر شين کي ڪامل برابريءَ سان ڀيٽي ڪين سگهون ها ۽ چئي ڪين سگهون ها ته هو هن جهڙي ٿيڻ جي ڪوشش ڪن ٿيون، پر سدائين هن کان پست پون ٿيون. برابر؟

سقراط، اسين جيڪي چئي رهيا آهيون، تنهن مان ضرور هي نتيجو نڪري ٿو.

ڏسڻ يا ٻڌڻ جون قوتون ۽ ٻيا حواس اسان وٽ ڄمڻ کان وٺي موجود ڪين رهيا آهن؟

هائو، تحقيق.

تڏهن، ڏسڻ ۾ اچي ٿو ته، اسان کي اها ڄاڻ ڄمڻ کان اڳ حاصل ٿي هوندي؟

ائين ٿو ڏسجي.

 

20

پر جيڪڏهن هيءَ ڄاڻ ڄمڻ کان اڳ ۾ اسان کي حاصل ٿيل هئي، ۽ اسين انهيءَ سوڌا پيدا ٿيا هئاسون ته، چئي سگهبو ته ڄمڻ جي وقت ۽ انهيءَ کان اڳ نه رڳو اسان کي هڪ جيڏائي ۽ گهٽ وڌ جي خبر هئي، پر سڀ ڪنهن اهڙي قسم جي شيءِ جي خبر هئي. اسان جو هي مباحثو فقط برابري سان لاڳاپو نٿو رکي. انهيءَ جو ايترو ئي لاڳاپو ڪامل خوبي، ڪامل حسن، ڪامل انصاف، ۽ ڪامل پاڪيزگي سان آهي. جنهن کي اسين پنهنجي مباحثي ۾ نج جو نالو ڏيون ٿا. تنهنڪري چئبو ته سڀني سچين شين جي ڄاڻ اسان کي ڄمڻ کان اڳ ۾ پوي ٿي.

ائين ئي آهي.

۽ اسين سدائين هن علم سوڌا پيدا ٿيندا هونداسون ۽ اسين سدائين انهيءَ علم کي حياتيءَ جي عرصي ۾ پاڻ وٽ قابو رکندا هونداسون، نه ته چئبو ته انهيءَ علم کي حاصل ڪرڻ بعد هر ڀيري انهيءَ کي وساريون ٿا. ڇو ته معلوم ڪرڻ جي معنيَ آهي علم حاصل ڪرڻ ۽ انهيءَ کي قابو رکڻ ۽ انهيءَ کي نه وڃائڻ، سمئس، وسارڻ جي معنيَ علم وڃائڻ نه آهي.

هن چيو ته، سقراط، هائو ائين برابر آهي.

پر، آءُ ڀانيان ٿو ته، جيڪڏهين ائين آهي ته اسين ڄمڻ وقت اهو علم وڃايون ٿا، جيڪو اسان ڄمڻ کان اڳ حاصل ڪيو هو، ۽ پوءِ وري مظهر شين تي پنهنجن حواسن کي ڪم لائڻ سان اڳوڻو علم وري هٿ ڪريون ٿا، ته چئبو ته جنهن ڳالهه اسين سکڻ سڏيون ٿا، سو آهي اڳوڻو علم وري حاصل ڪرڻ. اسين انهيءَ کي يادگيري سڏيون ته صحيح ڪين آهي؟

تحقيق.ڇو ته اسان ڏٺو آهي ته ڏسڻ يا ٻڌڻ يا ڪنهن ٻئي حواس جي وسيلي ڪا ڳالهه معلوم ڪري سگهجي ٿي ۽ پوءِ انهيءَ تان ڪنهن ٻيءَ شيءِ جو خيال دل ۾ اچي سگهي ٿو، جا انهيءَ جهڙي هجي يا ڪنهن ٻئي قسم جي هجي، جا وسري وئي هجي؛ پر هن شيءِ سان لاڳاپو هجيس. تنهنڪري آءُ چوان ٿو ته هنن ٻن ڳالهين مان هڪ ضرور صحيح هوندي: يا ته اسين هن علم سوڌا پيدا ٿيون ٿا ۽ انهيءَ کي ساري عمر قابو رکون ٿا، يا ته ڄمڻ بعد جن بابت اسين چئون ٿا ته، سکن ٿا، سي رڳو ياد ڪن ٿا، ۽ اسان جو علم فقط يادگيري آهي.

سقراط، هائو، ائين بلڪل صحيح آهي.

 

21

تڏهن، سمئس، تون ڪهڙيءَ ڳالهه کي پسند ٿو ڪرين؟ اسين علم سوڌا پيدا ٿا ٿيون، يا انهن شين کي ياد ٿا ڪريون جن بابت ڄم کان اڳ اسان کي علم حاصل ٿيل هو؟

سقراط، هن وقت آءُ چئي نٿو سگهان.

چڱو هن سوال بابت تنهنجو ڪهڙو رايو آهي ته جو ماڻهو ڪجهه ڄاڻي ٿو سو جيڪي ڄاڻي ٿو، تنهنجو احوال ڏئي سگهي ٿو يا نه؟ هائو، سقراط، هو ضرور ڏئي سگهي ٿو.

۽ تون چئي سگهندين ته جن تصورن نسبت اسين ذڪر ڪندا رهيا آهيون، تن بابت هو هر احوال ڏئي سگهي ٿو؟

سمئس چيو ته، آءُ گهڻو چاهيان ٿو ته، جيڪر اءُ ائين چئي سگهان، پر مون کي وڏو انديشو آهي ته سڀاڻي هن وقت تائين ڪوبه اهڙو انسان حيات نه هوندو، جو اهو احوال جيئن ڏيڻ گهرجي تيئن ڏئي سگهي.

هن چيو ته، تڏهين، سمئس، تون نٿو ڀائين ته ڪو سڀني ماڻهن کي انهن ڳالهين جي خبر آهي.

بلڪل نه.

تڏهن هو ياد ڪن ٿا، جيڪي هو ڪنهن وقت سکيا هئا؟

ضرور ائين آهي.

۽ اسان جي روحن کي ڪڏهين اهو علم حاصل ٿيو؟ انسان ٿي پيدا ٿيڻ کان پوءِ ته ائين نه ٿيو هوندو.

نه، بلڪل نه.

تڏهين ائين اڳ ۾ ٿيو هوندو؟

هائو.

تڏهين، سمئس اسان جا روح اڳئي، جسمن کان جدا، حيات هئا ۽ انسانن جي صورت ۾ اچڻ کان اڳ هنن وٽ هوش موجود هو.

يا ته، سقراط، هي علم اسان کي ڄمڻ وقت ملي ٿو. اهو وقت اڃا ليکڻو آهي.

تڏهن، منهنجا دوست، ڪهڙي ٻئي وقت اسين اهوعلم وڃايون ٿا؟ اسان اڃا هينئر قبول ڪيو آهي ته اسين انهيءَ سميت نٿا ڄمون. ڇا اسين انهيءَ علم کي ان ساڳيءَ وقت وڃايون ٿا، جنهن وقت انهيءَ کي حاصل ٿا ڪريون؟ يا تون ڪو ٻيو وقت ڏئي سگهندين؟

سقراط، آءُ ائين ڪري ڪين سگهندس. مون خيال ڪونه ڪيو ته ڪو آءُ غلط پيو ڳالهايان.

 

22

هن چيو ته، سمئس، تڏهن هيءَ ڳالهه سچي ڪين آهي؟ جيڪڏهن، جيئن اسين سدائين چوندا رهيا آهيون ته، حسن، چڱائي ۽ ٻيا تصور سچ پچ زنده آهن، ۽ جيڪڏهن اسين سڀئي شيون، جيڪي حواسن سان معلوم ڪريون ٿا، انهن تصورن ڏانهن رجوع ڪريون ٿا جي اڳي اسان جا هئا، ۽ جن کي اڃان به اسين معلوم ڪريون ٿا ته اسان جا آهن، ۽ حواسن سان معلوم ٿيندڙ شين کي انهن سان ڀيٽيون ٿا، تڏهن، جيئن اهي حيات آهي تيئن اسان جا روح به اسان جي ڄمڻ کان اڳ موجود هوندا. پر جيڪڏهن اهي حيات نه آهن ته پوءِ اسان جو مباحثو اجايوٿيو. ائين اهي يا نه جيڪڏهين اهي تصور زنده آهن ته يڪدم ثابت ٿئي ٿو ته اسان جا روح به اسان جي ڄمڻ کان اڳ موجود هوندا، ۽ جيڪڏهن اهي حيات نه آهن ته پوءِ اسان جا روح به موجود نه رهيا آهن؟

سمئس چيو ته، سقراط، ڪهڙي نه سهڻي نموني هيءَ ڳالهه وڌي ٿي. آءُ سمجهان ٿو ته جهڙي ضرورت هڪ لاءِ آهي تهڙي ٻيءَ لاءِ به آهي. اسان جي ڄمڻ کان اڳ اسان جي روحن جي موجودگي ۽ انهن تصورن جي زندگي، جن بابت تو ذڪر ڪيو، انهن ٻنهي جي ثابتيءَ ۾ مباحثو هڪ سلامتي واري هنڌ تي رسيو آيه. منهنجي ليکي حسن، چڱائي ۽ ٻيا تصور جن بابت تو هينئر ذڪر ڪيو، تن کي تحقيق بلڪل سچي پچي زندگي آهي. تنهنجو دليل مون لاءِ بلڪل ڪافي آهي.

سقراط چيو، پر ڪيبيز جو به ته خيال رکڻو آهي. مون کي ڪيبيز کي به ضرور خاطري ڏيارڻي آهي.

سمئس چيو ته، آءُ ڀانيان ٿو ته هن کي به خاطري ٿي وئي آهي، جيتوڻيڪ مباحثي ۾هو سڀني ماڻهن کان وڌيڪ شڪي آهي، پر آءُ سمجهان ٿو ته هن کي بلڪل پڪ ٿي وئي آهي ته اسان جي ڄمڻ کان اڳ اسان جا روح حيات هئا.

 

23

هن وڌيڪ چيو ته، پر، سقراط، آءُ پاڻ نٿو ڀانيان ته ڪو تو ثابت ڪيو آهي ته اسان جي مري وڃڻ کان پوءِ روح حيات رهندو. عام خطرو جنهن بابت ڪيبيز ذڪر ڪيو ته مرڻ وقت شايد روح برباد ٿي وڃي ٿو ۽ موت شايد هن جي حياتي پڄاڻي آهي، اهو مسئلو اڃا درپيش آهي. کڻي قبول ڪجي ته روح ڪن ٻين عنصرن مان ٺهيل يا پيدا ٿيل آهي، ۽ انسان جسم ۾ پوڻ کان اڳ حيات رهيو آهي، تنهن هوندي به بدن ۾ پوڻ بعد جڏهن هن کي ان هنڌان رهائي ملي ٿي، تڏهن ڇو نه هن جي پڄاڻي ٿيڻ کپي ۽ ڇو نه هو نابود ٿيڻ گهرجي؟

ڪيبيز چيو ته، سمئس، تون صحيح آهين. آءُ ڀانيان ٿو ته گهربل دليل جو فقط اڌ ملي رهيو آهي. ڏيکاريو ويو آهي ته اسان جي ڄمڻ کان اڳ اسان جا روح حيات هئا، پر جيڪڏهين دليل پورو ڏيڻو آهي ته، ضرور ظاهر ڪرڻ کپي ته اسان جي مرڻ پڄاڻان به اسان جا روح ائين حيات رهندا، جيئن هو اسان جي ڄمڻ کان اڳ حيات هئا.

سقراط چيو ته، سمئس ۽ ڪيبيز، اهو ته اڳيئي ڏيکاريو ويو آهي، جيڪڏهن اوهين هن مباحثي کي پنهنجي اڳينءَ آخري ڳالهه سان ملائيندو، ته هر حياتي موت مان پيدا ٿي آهي. ڇو ته جيڪڏهين روح اڳ ڪنهن به نموني ۾ حيات آهي، ۽ جيڪڏهن جڏهن هو جسماني حياتي ۾ اچي ٿو ۽ ڄمي ٿو، ته ضرور هو موت مان پيدا ٿيو هوندو، ته پوءِ موت جي حالت ۾ پڻ موت کان پوءِ به ڇو نه حيات رهي، جنهن صورت ۾ هن کي وري پيدا ٿيڻو آهي؟ تنهن ڪري جنهن نقطي بابت تون چوين ٿو سو اڳيئي ثابت ڪيو ويو آهي.

 

24

تنهن هوندي به آءُ ڀانيان ٿو ته تون ۽ سمئس خوش ٿيندوء ته هن سوال تي بحث ڪجي. ٻارن وانگر اوهان کي ڊپ ٿو ٿئي ته جڏهين روح جسم کي ڇڏيندو، تڏهن هوا هن کي اڏائي انتشار ڪري ڇڏيندي، خاص ڪري جيڪڏهن ڪو ماڻهو طوفان ۾ مرندو ۽ نه سانت ۾.

ڪيبيز کلي ڏنو ۽ چيائين ته، سقراط، ڪوشش ڪري اسان کي پڪ ڏيار ڄڻ ته اسان کي خطرو آهي. بهتر ائين ٿيندو ته تون اهو نه ڄاڻ ته ڪو اسين پاڻ ٿا ڊڄون؛ پر شايد اسان جي اندر ۾ ڪو ٻار ويٺو آهي، جنهن کي اهي خطرا لاحق آهن. اچ ته ڪوشش ڪري هن کي انهيءَ ڳالهه تي آڻيون ته موت لاءِ خوف رکڻ نه کپي ۽ نه اهو سمجهڻ گهرجي ته موت هيبناڪ شيءِ آهي.

سقراط چيو ته، اوهان کي انهيءَ ٻار تي هر روز جادوءَ ٽوڻو ڪرڻو پوندو، ايستائين جيستائين ان ٻار کي ريهي ريبي من مان ڪڍي ڇڏيو.

هن چيو ته، سقراط، هاڻي جڏهين تون اسان کي ڇڏي ٿو وڃين ته، پوءِ اسين اهڙو جادوگر ڪٿان آڻينداسون.

هن جواب ڏنو ته، ڪيبيز، يونان وڏو ملڪ آهي ۽ هن ۾ اوهان کي ڪي چڱا ماڻهو ضرور لڀي پوندا، بلڪ اجنبي ماڻهن جون به ڪيتريون ئي قومون آهن. اوهان کي کپي ته خرچ ۽ تڪليف جو سانگو نه ڪريو ۽ انهن سڀني ۾ اهڙي جادوگر جي تلاش ڪريو، ڇو ته اهڙي ٻي ڪابه شيءِ نه آهي جنهن تي خرچ سجايو ٿيندو. اوهين پاڻ ۾ پڻ هن لاءِ ڳولا ڪريو، ڇو ته اوهان کي پاڻ کان وڌيڪ ڪو ٻيو جادوگر ملي نه سگهندو.

ڪيبيز چيو ته، اسين ائين ڪنداسون. پر هاڻي، جيڪڏهن تنهنجي مرضي هجي ته ڳالهه کي اتان کان اڳتي کڻون جنهن جاءِ تي انهيءَ کي ڇڏيو اٿئون.

هائو، منهنجي بلڪل اها ئي مرضي آهي؟

ڪيبيز ورندي ڏني، پوءِ ڏاڍو چڱو.

 

25

سقراط چيو ته، چڱو، اسان کي هي سوال پاڻ کان به ڇو نه پڇڻ کپي ته، ڪهڙي شيءِ انتشار ٿيڻ جهڙي آهي ۽ ڪهڙي قسم جي شيءِ لاءِ انتشار ٿيڻ جو خطرو رکڻ کپي؟ پوءِ اسان کي ڏسڻ کپي ته روح اهڙي قسم جي شيءِ آهي به يا نه، ۽ انهيءَ موجب اسان کي پنهجن روحن لاءِ دلجاءِ ڪرڻ گهرجي يا ڪو خوف ۽ وسوسو رکڻ کپي.

هن جواب ڏنو ته، ائين برابر آهي.

هاڻي ائين ڪين آهي ته گڏيل ۽ مرڪب شيءِ ضرور ائين انتشار ٿيندي، جهڙيءَ طرح هن جنم ورتو هوندو؟ ۽ ائين نه آهي ته جيڪڏهن ڪا شيءِ انتشار نه ٿيندي ته اها ضرور اها هوندي جيڪا مرڪب نه هوندي؟

ڪيبيز چيو ته، آءُ ڀانيان ٿو ته ڳالهه ائين ئي آهي.

۽ ائين نه آهي ته، جيڪا شيءِ سدائين ساڳي حالت ۾ رهي ٿي ۽ ڦري گهري نٿي سائي گهڻو ڪري مرڪب نه هوندي، ۽ جيڪا سدائين ڦري گهري ٿي ۽ ڪڏهين به ساڳي حالت ۾ نٿي رهي، سا ئي مرڪب هوندي؟

هائو، آءُ ائين ٿو ڀانيان.

هن چيو ته، هاڻي اچ ته وري انهيءَ ڳالهه کي وٺون، جنهن جو اڳ مباحثي ۾ ذڪر ڪيوسون پئي. اها شيءِ، جنهن کي اسين ٻولي ۾ مطلق هستي سڏيون ٿا، سا سدائين بلڪل ساڳي حالت ۾ رهي ٿي، يا ڦري گهري ٿي؟ مطلق برابري، مطلق سونهن ۽ ٻيءَ سڀ ڪنهن مطلق هستيءَ ۾ ڦير گهير ٿي سگهي ٿي؟ يا مطلق هستي سڀ ڪنهن حالت ۾، پنهنجي جوهر موجب متفق هئڻ سبب، سدائين ساڳي ۽ اڻ مٽ رهي ٿي، ۽ هرگز ڪنهن به حالت ۾ هن ۾ ڪهڙي به قسم جي تبديلي ٿي نٿي سگهي؟

ڪيبيز چيو ته، سقراط، هوءَ ضرور ساڳي ۽ اڻ مٽ رهندي.

۽ هيتريون سهڻيون شيون، جيئن ته انسان، گهوڙا، پوشاڪون، ۽ ٻيون اهڙيون شيون، ۽ اهي سڀئي جي خيالي نالن سان سڏجن ٿيون، جيئن ته حسن، يا ٻيون شيون، انهن کي ڇا ٿو سمجهين؟ اهي ساڳي حالت ۾ رهن ٿيون، يا انهن جو حال انهيءَ جي بلڪل ابتڙ آهي؟ مطلب ته اهي ڪڏهن به پنهنجي پاڻ ۾ يا پنهنجن لاڳاپن ۾ ساڳي حالت ۾ نٿيون رهن ڇا؟

ڪيبيز چيو ته، اهي شيون ڪڏهن به ساڳي حالت ۾ نٿيون رهن.

انهن شين کي اوهين ڇهي سگهو ٿا، ڏسي سگهو ٿا ۽ ٻين حواسن سان جانچي سگهو ٿا، پر اڻ مٽ يا تاحيات شين کي اوهين فقط ضمير جي دليلن سان سمجهي سگهو ٿا. اهي پويون شيون ڳجهه آهن ۽ ڏسڻ ۾ نٿيون اچن.

ائين ڪين آهي؟

هن چيو ته، ائين برابر آهي.

 

26

هن چيو ته، هاڻي جي تنهنجي راءِ هجي ته کڻي اهو سمجهون ته هستيءَ جا ٻه قسم آهن، هڪ ظاهر ۽ ٻيو باطن يا ڳجهه.

هن چيو ته، هائو.

۽ ڳجهه اڻ مٽ آهي، ۽ ظاهر سدائين ڦرندڙ گهرندڙ آهي.

هن وري به چيو ته، هائو.

۽ اسين انسان، جسم ۽ روح جا ٺهيل آهيون؟

هن جواب ڏنو ته، بلڪل ائين آهي.

۽ جسم، هستيءَ جي ٻنهي قسمن مان ڪهڙي قسم سان مشابهت ۽ لاڳاپو ٿو رکي؟

هن جواب ڏنو ته، بلڪل صاف آهي ته ظاهر سان.

۽ روح، اهو ظاهر آهي يا ڳجهه؟

هن چيو ته،  سقراط، روح ماڻهوءَ لاءِ ڳجهه آهي.

پر ظاهر ۽ ڳجهه جي معنيَ آهي، ظاهر ۽ ڳجهه فقط ماڻهوءَ لاءِ. ائين آهي يا نه؟

هائو، اها ئي معنيَ آهي.

تڏهن ڀلا اسين روح کي ڇا ڪري ٿا ليکيون؟ ڇا اهو ظاهر آهي؟

اهو ظاهر نه آهي.

تڏهن اهو ڳجهه آهي؟

هائو.

تڏهن روح ڳجهه جهڙو آهي، ۽ بدن ظاهر جهڙو آهي.

ضرور ائين ئي آهي. سقراط.

 

27

اسان ائين به ڪين چيو آهي ته، جڏهين روح، جسم کي ڪنهن به ڳولا/ جانچ ۾ ڪتب آڻي ٿو، ۽ ڏسڻ جي قوت کي، يا ٻڌڻ جي قوت کي، يا ڪنهن ٻئي حواس کي ڪم آڻي ٿو، ڇو ته جسم جي وسيلي جانچ جي معنيَ آهي حواسن جي واهر سان جانچ. تڏهن روح، جسم جي ڪري گهلجي اهڙين شين ڏانهن وڃي ٿو جي ڪهن به ساڳيون نٿيون رهن، ۽ هو انڌن وانگر ڀٽڪندو وتي ٿو، ۽ اهڙين شين سان رغبت ۾ اچڻ ڪري جي سدائين پيون ڦرن گهرن، هو شرابين وانگر منجهيل ۽ موڳو ٿي پوي ٿو؟

تحقيق.

پر جڏهن هو ڪنهن به سوال جي پنهنجي سر جانچ ڪري ٿو، تڏهن هو سڌو پاڪ، ۽ سدا حيات، ۽ اڻ مٽ شين ڏانهن وڃي ٿو، جنهن سان هو مشابهت رکي ٿو، ۽ اهڙي طرح سان جڏهن به هو اڪيلو ٿئي ٿو ۽ ائين ٿي سگهي ٿو، تڏهن هو انهن سان گڏ رهي ٿو جي اڻ مٽ آهن. پوءِ هو ڀٽڪڻ کان آجو ٿئي ٿو ۽ بنان ڦيرگهير جي هن سان گڏ رهي ٿو، ڇو ته هن جو واهپو انهيءَ سان ٿئي ٿو جو اڻ مٽ آهي ائين آهي يا نه؟ ڇا روح جي هن حالت کي اسان معرفت ڪين سڏيندا آهيون؟

هن ورندي ڏني ته، تحقيق، سقراط، تون سچ ۽ سهڻو ٿو ٻولين.

اسان جي اڳئين ۽ هاڻوڪي بحث کان پوءِ تون ڇا ٿو سمجهين ته، هستيءَ جي ڪهڙي قسم سان روح وڌيڪ مشابهت ۽ لاڳاپو رکي ٿو؟

هن جواب ڏنو ته، سقراط، آءُ ڀانيان ٿو ته، هن تشريح کان پوءِ سخت احمق به قبول ڪندو ته روح ڦرندڙ گهرندڙ بجاءِ اڻ مٽ مشابهت ٿو رکي، يعني جيڪو تبديل نٿو ٿئي يا ختم نٿو ٿئي.

۽ جسم؟

اهو آهي ڦرندڙ گهرندڙ وانگر.

 

28

هن ڳالهه تي اڃا به ٻيءَ طرح تصور ڪر. جڏهن روح ۽ بدن ملايا وڃن ٿا، تڏهن قدر اهڙو سٽاءُ سٽي ٿي ته هڪڙو غلام ٿئي ۽ مٿس حڪم هلايو وڃي، ۽ ٻيو مالڪ ٿئي ۽ حڪم هلائي. مونکي هڪڙو ڀيرو وري ٻڌاءِ ته تون ڪهڙي کي مقدس وانگر ليکين ٿو، ۽ ڪهڙي کي فانيءَ وانگر؟ ڇا تون ائين نٿو ڀائين ته مقدس پنهنجي جوهر سبب حڪم هلائي ٿو ۽ اختيار اٿس، ۽ فاني پنهنجي اصل موجب حڪم هيٺ رهي ٿو ۽ غلام آهي؟

آءُ ائين ئي ٿو ڀانيان.

تڏهن ڀلا روح ڪنهن وانگر آهي؟

سقراط، اها ڳالهه ته پڌري پئي آهي- روح آهي مقدس وانگر، ۽ بدن آهي فانيءَ وانگر.

ڪيبيز، هاڻي مون کي ٻڌاءِ ته، جيڪي اسين چئي چڪا آهيون تنهنجو نتيجو آهي ته، روح بلڪل مقدس، ۽ سدا حيات، ۽ مقبول، ۽ متفق ۽ بي منتشر، ۽ اڻ مٽ وانگر آهي؛ ۽ بدن بلڪل خاڪي، فاني، رنگا رنگي ۽ تبديل ٿيندڙ ۽ مٽجندڙ وانگر آهي؟ منهنجا پيارا ڪيبيز، آهي ڪو اسان وٽ ٻيو دليل جو ثابت ڪري ته ائين نه آهي؟

ها، اسان وٽ ڪونهي.

 

29

تڏهن جيڪر ائين آهي ته پوءِ بدن پنهنجي فطرت موجب جلد ڊهڻو ڪين آهي، ۽ روح پنهنجي فطرت جي ڪري ناس ٿيڻ کان بلڪل يا ذري گهٽ ڇٽل ڪين آهي؟

تحقيق.

هن چيو: تو ڏٺو آهي ته، جڏهن ماڻهو مري وڃي ٿو، تڏهن هن جو ظاهري حصو، يعني بدن، جيڪو ظاهري دنيا ۾ رهي ٿو، ۽جنهن کي اسين لاش ٿا سڏيون، ۽ جو ڊهڻو ۽ ختم ٿيڻو آهي، سو يڪدم نٿو ڊهي ۽ ختم ٿئي؟ جيڪڏهن ڪو ماڻهو ڦوهه جوانيءَ ۾ ۽ بدن جي سگهائيءَ واري حالت ۾ مري ٿو ته، هن جو لاش چڱي وقت تائين اهڙو ئي اهڙو رهي ٿو. ۽ جيڪڏهن هن کي، مصر جي ممين وانگر، دوائن ۾ وهنجاريو وڃي ٿو ته، پوءِ ته هو بيحد گهڻي وقت تائين سلامت رهي سگهي ٿو. ۽ جيڪڏهن هو کڻي تباهه ٿئي، تڏهن به سندس ڪي حصا، جيئن ته هڏا ۽ رڳون سدا سلامت ٿا رهن. ائين آهي يا نه؟

هائو.

۽ اسين اعتبار ڪري سگهنداسون ته روح، جو سراسر ڳجهه آهي، ۽ جو هتان اهڙي جاءِ ڏي ٿو وڃي جا سندس جهڙي جليل، ۽ پاڪ، ۽ ڳجهي آهي، يعني بهشت، جنهن کي صحيح طرح ٻي دنيا سڏيو ٿو وڃي. جتي هو وڃي نيڪ ۽ سياڻي خدا سان ٿو رهي. جيڪڏهن خدا جي مرضي هوندي ته، منهنجو روح به سگهو ئي ان هنڌ ويندو. اسين اعتبار ڪري سگهنداسون ته روح، جنهن جي ذات هئڙي جليل، پاڪ، ۽ ڳجهي آهي، تنهن کي، عام ماڻهن جي چوڻ موجب، هوائون اڏائي ڇڏينديون ۽ هو اڃا بدن ڇڏيندو ئي مس ته ناس ٿي ويندو؟ نه، پيارا ڪيبيز ۽ سئمس، ائين نه آهي. آءُ اوهان کي ٻڌائيندس ته ڇا ٿو ٿئي اهڙي روح کي، جو هن دنيا کي ڇڏڻ وقت پاڪ آهي، ۽ جنهن دنيوي حياتي ۾ جيترو ٿي سگهيو اٿس، تيترو بدن سان گهٽ واهپو رکيو آهي، ۽ اهڙيءَ طرح بدن کان ڌار ٿيڻ وقت پڻ بدن جو ڪم روڳ پاڻ سان نه کنيو اٿس، ۽ سدائين اهڙي اڀياس ۾ محو رهيو آهي؛ انهيءَ جي معنيَ آهي ته هن سياڻپ سان ئي سچي محبت رکي آهي ۽ بدن جي موت لاءِ پورو بندوست ڪيو اٿس. ڀلا ان کي موت لاءِ بهتر بندوبست نه چئجي ته ٻيو ڇا چئجي؟

هائو، تحقيق.

تڏهن اهو روح جو هن حالت ۾ آهي سو ان هنڌ ڪين ٿو وڃي، جو هنڌ سندس وانگر ڳجهه آهي، ۽ مقدس، اڻ مٽ، ۽ معقول آهي. اتي جتي هو خطائن کان آزاد رهي ٿو، ۽ بيوقوفي، خطري، خوفناڪ خواهشن کان ۽ ٻين سڀني تڪليفن کان پڻ آجو رهي ٿو، جي انسانن جي سر تي نازل ٿين ٿيون، ۽ اتي هو خوش ٿو گذاري، ۽ ايندڙ وقت لاءِ خدائن سان ٿو رهي، ائين جيئن چوندا آهن ته نيڪوڪار رهندا آهن؟ ڪيبيز، اسين ائين چئي سگهون ٿا يا نه؟

ڪيبيز چيو ته، هائو، بيشڪ.

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو
ٻيا صفحا  1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ

© Copy Right 2007
Sindhi Adabi Board (Jamshoro),
Ph: 022-2633679 Email: bookinfo@sindhiadabiboard.org