| 
								 
                                پيپلز پارٽي (ش. ڀ): 
                                
                                
                                پيپلز پارٽي شهيد ڀٽو گروپ 15 مارچ 1994ع تي وجود 
                                ۾ آئي. ان جو صدر مير مرتضيٰ ڀٽو هو. جڏهن ته ضلعي 
                                دادو جو صدر ڪامريڊ علي محمد جمالي کي مقرر ڪيو 
                                ويو، جيڪو اڃان تائين صدارت جا فرائض سرانجام 
                                ڏيندو رهي ٿو. 
                                
                                
                                سنڌ نيشنل فرنٽ: 
                                
                                
                                سنڌ نيشنل فرنٽ جو سربراهه ممتاز علي ڀٽو آهي. هن 
                                تنظيم جون شاخون سڄي سنڌ ۾ قائم ڪيون ويون آهن، 
                                دادو ۾ به هيءَ تنظيم، ڪم ڪم رهي آهي.  
                                
                                
                                جمعيت العلماء اسلام سنڌ: 
                                
                                
                                جمعيت العلماء اسلام وفاقي پارٽي آهي. جنهن جو 
                                اڳواڻ مولانا فضل الرحمٰن آهي، سڄيءَ سنڌ ۾، هن 
                                تنظيم جا دفتر ۽ يونٽ آهن. دادو ۾ به هيءَ تنظيم 
                                فعال آهي. مولانا منظور احمد سومرو دادو جو صدر 
                                آهي.  
                                
                                
                                جماعت اسلامي: 
                                
                                
                                جماعت اسلامي وفاقي تنظيم آهي. هن جو اڳواڻ مولانا 
                                مودودي مرحوم هو، دادو شهر ۾ به هن جي آفيس قائم 
                                هئي. پر هن وقت جماعت جون سرگرميون محدود ٿي ويون 
                                آهن. 
                                
                                
                                جئي سنڌ محاذ: 
                                
                                
                                سائين جي. ايم سيد 18 جون 1972ع ۾ سنڌوديش جو نعرو 
                                هنيو ۽ جئي سنڌ محاذ پارٽيءَ جو بنياد وڌو، جئي 
                                سنڌ قومي محاذ جا بنيادي نقطا هي آهن: 
                                
                                
                                1.     
                                
                                قومي پرستي، سيڪيولرزم. جمهوريت ۽ سوشلزم 
                                هوندا. 
                                
                                
                                2.    
                                
                                جيئي سنڌ قومي محاذ، سنڌ ملڪ جي قومي آزادي 
                                (سياسي، ثقافتي، اقتصادي ۽ جاگرافيائي آزادي) لاءِ 
                                قومي ٻڌي ۽ قومي جذبو جهد ۾ ايمان رکي ٿو. 
                                
                                
                                3.    
                                
                                جيئي سنڌ قومي محاذ جو نصب العين، آزاد سنڌو 
                                ديش ۾ طبقاتي، نسلي، مذهبي، جنسي ۽ ٻئي هر قسم جي 
                                استحصال کان پاڪ قومي رياست جو قيام آهي. 
                                
                                
                                4.    
                                
                                جيئي سنڌ قومي محاذ، قومي آزادي ماڻڻ لاءِ 
                                سنڌي قوم جي هيٺئين ۽ وچولي طبقي کي اصلي ۽ متحرڪ 
                                قوت سمجهي ٿو.  
                                
                                
                                5.    
                                
                                جيئي سنڌ قومي محاذ، آزادي پسند ذميندار ۽ محب 
                                وطن اسرندڙ قومي سرمائيدار کي پنهنجي اتحادي سگهه 
                                سمجهي ٿو. 
                                
                                
                                6.    
                                
                                جيئي سنڌ قومي محاذ، سنڌ جي قومي آزادي جي 
                                تحريڪ جو رهبر سائين جي ايم سيد کي سمجهي ٿو ۽ 
                                سندس سنڌو ديش جي آزادي ۾ دنيا جي اتحاد امن ۽ 
                                ترقي لاءِ ڏنل فڪر کي پيغام سنڌ جي ايم ازم جي 
                                اصطلاح ۾ اظهار ڪندو. 
                                
                                
                                7.    
                                
                                آزاد سنڌ رکڻ ۽ سمورا ملڪي وسيلا سنڌي قوم جي 
                                ترقي تعمير ۽ تحفظ لاءِ ڪم آڻڻ. 
                                
                                
                                1972ع کان جيئي سنڌ هلچل جي باني محترم سائين جي 
                                ايم سيد، جي فڪر جا فڪري پوئلڳ ڪردار ۽ شخصيتون، 
                                جن ۾: 
                                
                                  
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      1. علي احمد قريشي وڪيل  | 
                                      
                                       
                                      
                                      2. مرحوم شوڪت سنڌي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      3. ڊاڪٽر غلام مرتضيٰ آريجو   | 
                                      
                                       
                                      
                                      4. غلام مصطفيٰ جانوري  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      5. اقبال پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      6. منير احمد ڪوريجو   | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      7. مجيب الرحمٰن شيخ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      8. سهراب مگسي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      9. خان شيخ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      10. حبيب الله ڪابورو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      11. حبيب جمالي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      12. اعجاز احمد شيخ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      13. ولي محمد شاهه  | 
                                      
                                       
                                      
                                      14. ذوالفقار شيخ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      15. منظور سخيراڻي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      16. سڪندر اعظم مگسي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      17. عمر الدين زرداري  | 
                                      
                                       
                                      
                                      18. پير مٺل  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      19. عاشق علي پتافي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      20. بشير مگسي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      21. مجيد مگسي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      22. سڪندر مگسي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      23. ضمير احمد ڪوريجو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      24. جبل سنڌي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      25. نظام الدين شيخ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      26. غوث جهتيال  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      27. پير خان  | 
                                      
                                       
                                      
                                      28. وزير ڀٽي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      29. ظفر ڪوريجو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      30. عبدالرزاق پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      31. علي اڪبر نثار باغي   | 
                                      
                                       
                                      
                                      32. ڊاڪٽر نثار چارڻ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      33. ڊاڪٽر نظير احمد چارڻ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      34. ڊاڪٽر غلام مرتضيٰ کوسو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      35. سرفراز احمد کوسو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      36. ڪبير احمد پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      37. عبدالڪريم ٻٻر  | 
                                      
                                       
                                      
                                      38. الطاف سهاڳ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      39. سرور سهاڳ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      40. نبي بخش هاليپوٽو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      41. غلام حسين لنڊ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      42. نبي بخش هاليپوٽو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      43. سعيد احمد ٽڳو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      44. مختيار علي خشڪ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      45. روشن علي خشڪ   | 
                                      
                                       
                                      
                                      46. عزيز احمد کوسو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      47. گلزار علي انصاري  | 
                                      
                                       
                                      
                                      48. غلام نبي لنڊ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      49. محمد هاشم لنڊ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      50. خان محمد ساٽي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      51. نياز حسين پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      52. لياقت علي لغاري  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      53. روشن علي جهتيال   | 
                                      
                                       
                                      
                                      54. خادم حسين جويو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      55. منور علي جهتيال  | 
                                      
                                       
                                      
                                      56. سڪندر علي جهتيال   | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      57. شوڪت علي پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      58. ستايل کوسو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      59. عبدالرحيم پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      60. سڪندر علي ڇڄڙو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      61. سليم رضا ڪوريجو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      62. شفيق احمد شيخ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      63. علي خان جمالي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      64ذوالفقار علي ساٿي وڪيل  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      65. غلام رسول مگسي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      66. شاهد حسين مگسي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      67. غازي عاشق چهواڻ  | 
                                      
                                       
                                      
                                      68. اعجاز ميمڻ  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      69. محمد علي پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      70. مختيار علي پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      71. غلام ياسين چانڊيو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      72. اقبال ديشي لاشاري  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      73. علي سنڌي جمالي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      74. منير ديشي جمالي  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      75. غلام رسول زئنور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      76. مجيب الرحمٰن پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      77. حبيب احمد ڪوريجو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      78. خالد حسين پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      79. امر سنڌي ٿهيم  | 
                                      
                                       
                                      
                                      80. سني ڪمار بجاج  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      81. چندر لعل آسيجاڻي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      82. سڪندر ڪوريجو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      83. اڪبر علي ڪوريجو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      84. مقبول احمد ملاح   | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      85. اعجاز علي کوسو  | 
                                      
                                       
                                      
                                      86. اعظم کوسو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      87. قاسم لغاري  | 
                                      
                                       
                                      
                                      88. ذوالفقار علي کوسو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      89. عاشق دادوي  | 
                                      
                                       
                                      
                                      90. سيد قربان علي شاهه مرحوم  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      91. احمد پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      92. ممتاز علي پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      93. غفار پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      94. شاهنواز سومرو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      95. آس رمضان پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      96. ظهير احمد پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      97. ذوالفقار علي ابڙو فقير   | 
                                      
                                       
                                      
                                      98. ڊاڪٽر ذوالفقار پنهور  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      99. محمد حيات پنهور  | 
                                      
                                       
                                      
                                      100. نياز احمد چنو  | 
                                     
                                    
                                      | 
                                       
                                      
                                      101. ڊاڪٽر خادم حسين لاکير ۽ ٻيا شامل آهن.  | 
                                     
                                   
                                 
                                
                                موجوده سرگرم دوست: 
                                
                                
                                1.     
                                
                                ڊاڪٽر عبدالجبار ٻٻر 
                                
                                
                                2.    
                                
                                منصور احمد جمالي 
                                
                                
                                3.    
                                
                                غلام مصطفيٰ پنهور وريام سنڌي 
                                
                                
                                4.    
                                
                                محبوب علي لاشاري 
                                
                                
                                5.    
                                
                                سرفراز ڪوريجو 
                                
                                
                                6.    
                                
                                انجنيئر مير مقصود احمد چانڊيو 
                                
                                
                                7.    
                                
                                سردار الهه بخش ڇڄڙو  
                                  
                                
                                
                                دادو تعلقي جو آبپاشي نطام 
                                  
                                
                                
                                سکر بئراج جي تعمير کان اڳ، سنڌ ۾ واهن جو ڪو به 
                                مناسب بندوبست نه هو. سموري پوکيءَ ۽ آباديءَ جو 
                                دارومدار سنڌو درياءُ ۽ ان جي ڦاٽن جي ٻوڏن ۽ 
                                پاڻيءَ جي وهڪرن، ڇرن ۽ لاهه چاڙهه تي هوندو هو. 
                                درياءُ جي چاڙهه سبب ماڻهو نار چاڙهي آبادي ڪندا 
                                هئا. نتيجي ۾ فصلن جي پوکڻ ۽ لڻن وارو عمل غير 
                                يقيني هو. ڪلهوڙن جي دور ۾ زمين کي آباد ڪرڻ لاءِ 
                                هٿراڌو واهه کوٽايا ويا. جن تي آبادي ڪئي ويندي 
                                هئي. اهي واهه به اونهاري جي موسم ۾ درياءُ جي اٿل 
                                سبب وهندا هئا. انهن واهن تي به محدود آبادي ٿيندي 
                                هئي. سکر بئراج تعمير نه ٿئي ها ته سنڌ جو زرخير ۽ 
                                سرسبز علائقو آهستي آهستي ويران غير آباد ريگستان 
                                ۽ ڀڙ ڀانگ ٿي وڃي ها، سکر بئراج جي تعمير ٿيڻ سنڌ 
                                جي زراعت کي مستقل ۽ يقيني بنايو آهي. انگريزن جي 
                                حڪومت قائم ٿيڻ کان پوءِ هڪ طرف مواصلات جي نظام 
                                کي درست ۽ سهل بنائڻ لاءِ سنڌ ۾ ريلوي جو ڄارو 
                                وڇايو ويو، ته ٻئي طرف سنڌ کي زرعي ميدان ۾ پاڻ 
                                ڀرو بيهارڻ لاءِ آبپاشي نظام کي سڌاريو ويو. ۽ سکر 
                                بئراج جي رٿا هٿ ۾ کنئي وئي، سکر بئراج جي رٿا سال 
                                1923ع ۾ منظور ڪئي ويئي ۽ بئراج جي تعمير ساڳي سال 
                                کان شروع ٿي ۽ سکر بئراج 1931ع ۾ وهڻ شروع ڪيو، 
                                سکر بئراج جو ڪم سرڪارلٽن هيرسين جي سپرد ڪيو ويو. 
                                جنهن 1 جولاءِ 1923ع کان وٺي فيبروري 1933ع تائين 
                                ڪم ڪيو ۽ سندس هيڊڪوارٽر ڪراچي ۾ مقرر ڪيو ويو. 
                                
                                
                                سکر بئراج جي تعمير تي هيڊ ريگيوليٽرن سميت 44 
                                ڪروڙ رپيا خرچ ٿيا. سکر بئراج جي رٿا هيٺ ڪل 1989 
                                پليون ۽ ريگيوليٽر تعمير ٿيا.  
                                
                                
                                سکر بئراج ۽ ڪئنال اسڪيم بابت مسٽر ايم. ايڇ گزدر 
                                اي. اي. سي لکي ٿو ته: 
                                
                                
                                Sukkur Barrage and Cannals 
                                
                                
                                by M.H Gazdar A. A. C. 
                                
                                
                                One of the greatest boon that the British 
                                Government have conferred on Sindh is that of 
                                completion of the lioyd Barrage and Canals 
                                Scheme. On account of the gradully increasing 
                                withdrawls of water from the Indus and its 
                                Punjab Tributaries, the irregation facilities in 
                                Sindh would have decreased to such and extent 
                                that it would have have been impossible to grow 
                                even on kharif crop in Sindh was in a very 
                                preacarious condition before the construction of 
                                the Barrage, it depended wholly on the vagaries 
                                of inundation in the River Indus and by rise and 
                                fall surface water level. No cultivator could 
                                ever be certain as to wheather he would get 
                                water in proper time to grow his seddilings of 
                                wether the water would maintain its level 
                                sufficientely hight the end of the inundation 
                                season to permit him to nature his crops. 
                                Delayed rise on the beginning and earlier fall 
                                at the end spelt ruin completion of many schemes 
                                in the Punjab were making the condition of 
                                irrigation in Sindh very precarious and the 
                                economic condition of Zamindars in Sindh would 
                                have grown from bad to worse. But fort his 
                                Scheme the whole of the Sindh Indus valley 
                                instead of being a fertile country as it used to 
                                be in the good old days. Due to a abundance of 
                                water coming from the punjab, would be a 
                                desolated and depulated country. The 
                                construction of the scheme has not only secured 
                                irrigation facilities all the year round to 
                                cultivators and holders of lands in the barrage 
                                Zone but it promises to convert the whole 
                                country in to a Garden of Eden.  
                                
                                
                                HIGHEST BARRAGE IN INDIA 
                                
                                
                                The Loyed Barrage (1923-1932) built for 
                                irrigation purposes across the 
                                Indus at Sukkur, in the 
                                
                                province of Sindh. Is nearly a mile long. Its 
                                seven main canals total 400 miles in length and 
                                it will irrigation area larger by 500000 Acres 
                                than the whole arable area of Egypt at the time 
                                of its completion it was be for the most 
                                impressive structure of its kind outside North 
                                America. 
                                
                                
                                At bhatgar, 32 miles from poona, in the Deccan, 
                                as lioyed Dam, Not to be confused with the 
                                Barrage. Completed in 1928 after 15 years of 
                                Labour, it makes possible the raising of about 
                                40 Lac worth of crops every year, the highest 
                                barrage in india is at Bhakra in the punjab. Its 
                                creisst will then completed rise 500 feet, from 
                                the foundations. 
                                
                                
                                The highest barrage in Europ is the Dnieprostio, 
                                on the 
                                Dnieper riverL 2500 feet long and 200 feet high, it forms a lake 10 miles wide. 
                                Its primary objection it’s the production of 
                                electric power. 
                                
                                ]حوالو: سکر بئراج اسڪيم مقالو تاج صحرائي صفحه 9،8 ماهوار نئين زندگي جون 
                                جولاءِ 2002ع[.  |