|
سرائڪي
ڪافيون
(1)
[سُر سهڻي ــ تين تال]
اڱڻ اَساڏي، آ
مٺا دلبر،
مَين جا تيڏي
گولڙيا!
1 ــ اڱڻ تون آوين، ڦيرا پاوين،
جند جان ساري
مين گهولڙيان،
شمس قمر وت هيرا جواهر،
ڀَر
ڀَر گهولان جهولڙيان!
2 ــ نِسدن سڪدي کڙي پُڪاران،
شب روز
تيڏي مين ڳولڙيان،
هر ڪم هر هر هن اندر وچ،
هي
هي، تيڏيان هولڙيان!
3 ــ نال نماڻي مُرڪ الاوين،
ٻاجهه وچون لب چولڙيان،
هڪ هڪ سخن هي لعل بدخشان،
ٻهڳڻ ٻولين ٻولڙيان!
4 ــ بات زباني سڀڪا آکي،
عشق وليان ڪي ٿو لڙيان،
”حسن بخش“ هر دم موج بحر ديان،
ڇُوهيان آون ڇولڙيان!
(1)
[ڀيروي ــ تين تال]
مار جادوگر جادو ڪيتوئي،
دلري ٿئي ديواني!
1 ــ مَنڊڙا پڙهه ڪر ماريُئي ڦيڻا،
ڪرد ڏتوئي دلبر ٻيڻا،
هر دم حال ٿياهم هيڻا،
مين جا ٿئِي
مستاني!
2 ــ نال ڪامڻ دل قيد ڪيتوئي،
منتر مارڪي، مار نيتوئي،
تن وچ طلسم سهج سيتوئي،
يار اهين يُوناني!
3 ــ صاف سڄڻ ! ڪنهن سحر سکايُئي،
دلبر دل تي دود دُکايُئي،
سارا ڏيل ڏکِي دا ڏکايُئي،
دل داغ ڏتَئي دل جاني!
4 ــ صاف سڄڻ ! تيڏي سهڻي صورت،
هي ”حسن بخش“ مُهڻي مورت،
”ڪاوڙتيڏي ڪُهڻي ڪدورت“ (1)،
جند جان ڪران قرباني!
(1)
”ناز غماز ڪي ڪهڙي قدرت“
(3)
[روپ ڪونسيو ۽ آسا ــ ڪلواڙو]
بات برهه دي سمجهڻ مشڪل؛
بات برهه دي، باري وي.
1 ــ شرع شريعت حڪم حديثان،
وعظ ڪتابان ڪم خبيثان،
مين مُليان دي مول نه ٿيسان،
توڪل ڪمر ڪٽاري وي.
2 ــ داخل مسجد مُول نه ٿيون،
وچ ميخاني مِل مَد پيون،
هر دو جهان سي جوڳي جيون،
”مُوتو اقبل ال“ قول قراري وي
3 ــ قبلا، تيرٿ، ڪعبه، ڪاسي،
مڪيّ وڃڻ ڪنون کاؤن ڦاسي،
ڪانثر ڪُوڙا ڪردا جاسي،
عشق ٻوليا اِظهاري وي.
4 ــ جوڙجڻيان جنگ جوڳي پاون،
”اَنّا الحَق“ اظهار اَلاون،
وچ اَهد صمد ملڪوت دي جاون،
لُڪ لاهن مرد مياري وي.
5 ــ نيڙي ناٿ دي، جو ڄُل آوي،
خيال خودي دي ازخود کاوي
”حسن بخش“ هر جا هڪم هلاوي،
ايسا گُر گرناري وي.
سرائڪي ڏوهيڙا
محبوب مٺا، منٺار ميڏا! مين روز ويکان تيڏيان
راهين ــ
آءُ ڪڏاهين!
سوز فراق دي سُور سڻاوئين، دل اندر ديان دانهين ــ
آءُ ڪڏاهين!
دل جوش تيڏي بيهوش ڪيتي، چوڌار برهه ديان باهين ــ
آءُ ڪڏاهين!
آ، هم حال ٿيوين هُڻ نال، ”حسن بخش“ ٻهڳڻ ٻاجهه نه
لاهين ــ
آءُ ڪڏاهين!
اردو ـــ هندي ڪلام
يا رسول الله!
[ڪلياڻ ــ تين تال]
محبت جام پُر مجهه کو پلا دي، يارسوالله!
شراب مست مدوشي ملادي، يارسوالله!
1 ــ شاه علي المرتضيٰ، هادي حسنين هر دوسرا،
گل گلزار نبوي کا رلادي، يا رسول
الله!
2 ــ پيون سي شوق نت شافي! ٿيون هر روز هر شب کو،
نبي هي نور تجهه نيارا، دلادي، يارسول
الله،
3 ــ طمع دنيا ترک کر کي، چهڙادي شرک شيطاني،
ندوري نفس کا رايا جلادي، يا رسول
الله!
4 ــ سيد صفتي، صفاتي، ذاتي هي ذکر خدا،
”حسن بخش“کو هر دم تُو هلادي، يا رسول
الله!
ذوق ذاتي
ذاڪرا! پُر جا زم زم، زوق ذاتي ڪوثري،
پُر پيون سي آب، احمر، هي حياتي همسري.
1 ــ صافي صورت صاف ڪردي، يه صفائي عنصري،
هفت اقليمي ميرا هي، ڀيد راه رهبري.
2 ــ رُوحي، خفي، ذاتي، سري، نفي، اِثباتي پروري،
لامڪان لولاڪ وچ هي اعظم جهاتي اکبري.
3 ــ آخر ”فنافي الشيخ“ سي لاڪي ڪاتي اظهريد،
”موتو اقبل ال ان تمو تو ا“ هي مماتي سروري.
4 ــ هي ”حسن بخش“ نيهه نظارا، بات باتي حيدري،
وجهه تافت دوجهان، ماراني انوري.
انا الحق الاوينگا ...
عشق جڏان سر آيا هي، تڏان عاشق نام سڏاوينگا،
عاشق نام سڏاوينگا، جيتي جي مر جاوينگا!
1 ــ گنگا تيرٿ تيري تن وچ، جمنا ڪيون جاينگا؟
ناٿ گرو هر نام بُلاڪي، ايوبن رام ريجهاوينگا؟
2 ــ نارالعشق دي آتش لاڪي، جان جگر ڪو جلاوينگا،
انگ اڌوتي، رنگ ڀڀوتي، خيال خودي وچ کاوينگا،
3 ــ ڪن ڪُنڍل دي، گل وچ جنيان، رنگ رموز
رماوينگا،
ناد بجاون، لُنگ چڙهاون، باب برهه ڪو بلاوينگا،
4 ــ موج نهر کا مدمت والا، پيالا پُر پلاوينگا،
نال اسم دي جسم فنا ڪر، ذاتي ذڪر هَلاوينگا،
5 ــ ”حسن بخش“ هادي هردي اندر، هُو هُو حق
هماوينگا،
هندو مومن هڪي ڪبارل، ’انا الحق‘ الاوينگا!
کهانا اپنا کهاتي هون
سجن کي پاس هم رهتي هون ــ کانا اپنا مواريان ــ
کهانا اپنا کهاتي هون .......
1 ــ سورٺ، جوگ، پهاڙي، ضلع،
ڪسوري، ڪانهڙا، ڪليان بلا،
ڀرم ڀاگ مواريان ــ
ڀرم ڀاگ سب گاتي هون.
2 ــ سجن همارا موتي گل پوتا،
مٺڙي لات لوي جون طوطا،
تار پڪڙي مواريان ــ
تار پڪڙ ڪي ڪهتي هون.
3 ــ بگل بنسي، چنگ، بين باجي،
هٿ کڙتالين ڪنجري ڪماچي،
طبل تنبور مواريا ــ
طبل تنبور بجاتي هون.
4 ــ هي ”حسن بخش“ من مستاني،
دلبر باجهون دل ديواني،
غم فڪر ني مواريان ــ
غم فڪر دُک پاتي هو.
”تن ۽ تندرستي“
”هڪ تندرستي، هزار نعمت“ ــ اها حقيقت اسان مان هر
ڪو ٿو ڄاڻي؛ ۽ سچ پچ ته پنهنجي ’سرير جي صحت‘ کان
وڌيڪ هن جڳ ۾ ٻي ڪهڙي شي ٿي سگهي ٿي ــ جيءُ خوش،
ته جهان خوش! پر اسان ۾ اهڙا ڪيترا ماڻهو آهن جن
کي پنهنجي سرير جي سنڀال جا اصول ۽ طريقا معلوم
آهن؟ ۽ اهڙا ماڻهو گهڻا هوندا، جن کي رڳو پنهنجي
بابت ايتري ئي ڄاڻ هجي ته ساهه نڪ مان کڻڻ ۾ فائدو
آهي، ۽ وات مان نقصان؟
بت کي سگهو ۽ نرويو رکڻ لاءِ ڪي خاص نيم ۽ اصول ،
هزارن سالن لڳاتار تجربن کان پوءِ اسان کي حاصل
ٿيا آهن: ۽ اهي اصول انسان جي پنهنجي بت جي جوڙجڪ
کي جاچي، ان جي ضرورتن پٽاندر جوڙيا ويا آهن. ان
ڪري، جئن ڪو مستري پنهنجي مشين جي ذري پرزي کان
واقف هوندو آهي تيئن، اسان کي نه پنهنجي بدلي مشين
جي سمورن اسرارن ۽ نباوتن بابت چڱي چوکي ڄاڻ هجڻ
کپيل ته جئن وقت سر اسين پنهنجي اگهائي سگهائيءَ
کي سمجهي سگهون.
انساني جسم جي سموري جوڙجڪ، مکيه مرضن جو علامتون
۽ علاج، صحت ۽ صفائيءَ لاءِ ضوري هدايتون ــ انهن
مڙني ڳالهين بابت معلومات، تمام سوليءَ سنڌي
ٻوليءَ ۾، هن ڪتاب ”تن ۽ تندرستي“ ۾ ڏني ويئي آهي،
جنهن کي پڙهي ۽ هنڊائي، هر ڪو پنهنجي ”هزار نعمت“
تندرستيءَ جي اصولن، ۽ بيمارين کان بچاءَ جي
تدبيرن کان واقف ٿي سگهي ٿو. هر هڪ گهر ۾ هيءُ
ڪتاب هجڻ کپي. قيمت 0 ــ 0 ــ3
آفتاب ادب.
بهترين اديب جي بهترين تصنيف! سنڌ جي نامياري اديب
۽ عالم، مرحوم حڪم فتح محمد سيوهاڻيءَ پنهنجي هن
ڪتاب ۾ سنڌي ٻوليءَ جي ارتقائي تاريخ، تهذيبي
خصوصيتن ۽ علمي ادبي لياقتن تي خاص الخاص انداز ۾
روشني وڌي آهي: ۽ پڻ علم معاني، علم بديع ۽ علم
بيان جي موضوعن تي مفيد ۽ مفصل معلومات هن ڪتاب ۾
درج آهي. قيمت 2 ــ 4 ــ0 رپيا
هدايت الانشاء.مصنف
مولانا هدايت الله ”مشتاق“ سنڌ ۾ خاص علمي ۽ فني
تصنيفن جي اڻاٺ ته آهي ئي: انشاء پردازيءَ جو فن
هر ڪنهن ٻوليءَ ۾ هڪ اهڙي اهم، بنيادي ۽ مستقبل
حيثيت رکي ٿو، جنهن جي پورائيءَ ۽ ڄاڻ کان سواءِ،
ڪابه ٻولي تعريف نٿي حاصل ڪري، نه ئي ان جو اديب
پنهنجي مطالعي کي مڪمل ۽ تخليق کي پختو بنائي سگهي
ٿو. انشاء پر دازي جي فن تي، سنڌي ٻوليءَ ۾ هي
پهريون ڪتاب پڌرون ٿيو آهي، جنهن جو پر غور مطالعو
هر سنڌي قلمڪار لاءِ نهايت ضروري آهي. قيمت 5 ــ 0
ــ 0
ديوان ”قليچ“.سنڌي
ادب جي حفاظت ۽ واڌاري لاءِ ورتل اوائلي ڪوششن جي
سلسلي ۾، سمش العلماء مير زا قليچ بيگ مرحوم کي
وڌي حيثيت حاصل آهي. سنڌي جي هن محسن بزرگ، نظم
توڙي نثر ۾، هر صنف ۽ موضوع ته جيڪي قابل قدر ڪتاب
لکي ڇڏيا آهن، اهي اسان جي ادب ۾ سچ پچ ته وڏو خال
ٿا ڀرين.
”ديوان قليچ“ سندس غزلن جو مجموعو آهي. ڪتاب جي
منڊ ۾، سندس فرزند ميرزا اجمل بيگ جو لکيل مقدمو،
”قليچ“ جي ڪلام ۽ شخصيت تي سر حاصل ادبي بحث آهي.
مرزا صاحب جا چار فوٽو به شامل آهن. قيمت 0 ــ 0
ــ 7 رپيا |
