|
مثال:
انگن اکرن واري تحقيق ۾ رٿيل انگن ۽ مشاهدي ۾ آيل
انگن کي برابر جهڪاءُ واري ليڪ جي مدد سان ڪيئن
پرکيو وڃي ٿو:
|
باب
Heads |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
Obtained
Frequencies
مشاهدي ۾
آيل انگ |
2 |
14 |
25 |
38 |
36 |
12 |
1 |
|
Expected
Frequencies
رٿيل انگ |
2 |
12 |
30 |
40 |
30 |
12 |
2 |
(فهرست نمبر
12)
برابر جهڪاءُ واري ليڪ ۽ مشاهدي ۾ آيل انگ (Normal
Curve)
وزن WEIGHT
انگن
اکرن ۾ مواد جو وزن ڪرڻ مان مطلب آهي ته ڪن عددن
کي مختصر ڪري ڏيکارڻ.
سمجهو ته استادن جي ڪمائي جو اندازو ڪڍڻو آهي اهو
هن طرح ٿيندو:
(فهرست)
|
استاد |
ڪل تعداد |
مهيني جي ڪمائي |
خاني
2 ۽ 3 جي ضرب |
رٿيل وزن |
خاني
3 ۽ 5 جي ضرب |
|
پروفيسر
ايسوسيئيٽ پروفيسر
اسسٽنٽ پروفيسر
ليڪچرار |
4
8
12
16 |
2000
1500
1200
1000 |
8000
12000
14400
16000 |
1
2
3
4 |
2000
3000
3600
4000 |
|
|
40
w ∑ |
5700
m
∑ |
50400
∑
wm |
10
w∑ |
12600
∑
wm |
جڏهن
ڪنهن ساڳي قسم جي عددن جي ڀيٽ ڪئي ويندي تڏهن انهن
کي نسبتي انگ يا عدد چيا ويندا. جيئن ڪنهن اسڪول
جا شاگرد، انهن ۾ ڇوڪرا ۽ ڇوڪريون اچي وڃن ٿا.
سمجهو ته شاگردن ۽ شاگردياڻين جي ڀيٽ ۾ نسبت آهي.
- 100 : 80
ڳڻڪ
Co - efficient
پر
جيڪڏهن ڀيٽ ۾ ٻئي عدد جدا جدا قسمن جا آهن ته اهڙي
حالت ۾ عدد جي شرح ظاهر ڪئي ويندي جيئن موت جي
شرح، شادي جي شرح، يا بيمارن جي شرح ڇاڪاڻ ته اهي
سڀ جدا جدا قسم آهن تنهن ڪري انهن جي ڀيٽ نسبت جي
لحاظ کان ڪانه ڪئي ويندي. پر شرح جي لحاظ کان لکي
ويندي. اهڙي طرح شرح هميشه سيڪڙي ۾ لکي ويندي آهي،
جيئن (Rate
Percent)
شرح جو سيڪڙو يا هڪ ميل جي شرح وغيره.
پر
انگن اکرن ۾ ڪنهن ايڪي جي شرح کي انگريزي
Statistical Co - Efficient ۽ سنڌي ۾ ڳڻڪ چيو ويندو. هن جو طريقو آهي ته جيڪڏهن ڪنهن جي شرح 30 سيڪڙو
1000 تي آهي ته انهن جي ڳڻپ ٿيندي 03. يعني يعني
1000 جي شرح 30 آهي ته هڪ جي ٿيندي 03. جنهن کي
انگن اکرن ۾ ڳڻڪ (Co
- efficient)
چيو ويندو.
مٿي
ٻڌايل سڀ طريقا يا اصطلاح انگن اکرن ۾ گروهي نسبت
لاءِ ڪم آندا ويندا آهن ته جيئن ساڳئين شين کي يا
جدا جدا شين کي ڪيئن مختصر ڪري ڀيٽي سگهجي ٿو.
مثال
جيڪڏهن ٻن اسڪولن جي شاگردن جو نتيجو سيڪڙي ۾ ڪڍڻو
آهي. سمجهو ته:
(1)
اسڪول الف ۾ ڪل 1500 شاگرد آهن جن مان 1200 ڪامياب
ٿيا.
(2)
اسڪول ب ۾ ڪل 2000 شاگرد آهن، جن مان 1500 ڪامياب
ٿيا.
هن ۾
اهو ڏسڻو آهي ته نتيجو اسڪول الف جو سٺو آهي يا ب
جو -
اسڪول الف :
ظاهر
۾ بي اسڪول جو نتيجو سٺو آهي، ليڪن سيڪڙو ۾ الف
اسڪول جي نتيجو سٺو آهي. اهڙي طرح سان عددن جي ڀيٽ
۾ سيڪڙو وڌيڪ مددگار ٿئي ٿو.
معياري انحراف: Standard
Deviation
معياري انحراف ڪنهن ورهاڱي (Distribution)
۾ ڦهلاءُ کي ڏسڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي ۽ هن
کي معلوم ڪرڻ تحقيق ۾ اهميت وارو هوندو آهي، هن جي
نشاني آهي ”Q“.
انگن
اکرن واري تحقيق ۾ معياري انحراف معلوم ڪرڻ تمام
اهميت وارو هوندو آهي. انهيءَ لاءِ تخميني لڳائڻ
جو هيءُ صحيح طريقو آهي.
طريقو:
|
ڳڻپ
Score
X 1 |
برابر عدد جي ٻئي مول جو
تخمينو
Deviation From
Mean x – Mor X |
برابر عدد جو تخمينو
Deviation
From Mean
Square X2 |
|
22
20
25
30
18 |
1-
3-
2
7
5- |
1
9
4
49
18 |
|
