7

مثنويون

الصوفي لا مذهب

رب يسر بسم الله الرحمان الرحيم و تمم بالخير

قصہء وحدت وجودي دل پسوَ، سي،
عجائب رمز ڪا تنهن وچ ڏٺو سي.

دنيا دا دؤر سڀ ماتم مڪانا

جنهن دا هي ’ولا تفرح‘ نشانا.

جنهن تي ٿيا لقب ظاهر فنا دا
                        ڪيها بندوبست ٿيسي تنهن دنيا دا.
’وفي انفس‘ ذڪڳر دم هي هدايت

مشاخي زيب هي ٻي ڪل عبادت.

’نَحنُ اَقربُ‘ اِشارا ٿيا جنهان ڪون
                        لقا هي ’رايت رَبَّي‘ دا تنهان ڪون”

ڪَرِيجي خيال ڪل فاسق سدا گم

حڪم هي ’فَاذ ڪُروني اَذڪُرو ڪُم‘.

جيڪي رهندي طريقت دي ڪفر وچ
                        تنهان ڪونه پيا پلئي پوسي سڀو سچ.

آيا سِر تي جنهان دي عشق ڪامل

ٿِي سِي دائم تنهان دي نال شامل.

جنهان پيتا شرابِ جام ساقي
                        تِنهان دِي دل نه رهسي غير باقي.
عقل جزوي نهين حاجت اٿاهين

ڪريندا عشق آ غوغا جٿاهين.

نهين تدبير ڪا چلدي تنهين دي
                        اڳون شهه عشق دي هرگز ڪِهِين دِي.
ذڪر ذاتي ڪيتي وه ذات پيدا

ٿيا ’وَ نَفَحتُ مِن الرّوحي‘ هَويدا.

آئي معنيٰ نظر ’نور عَليٰ نور‘
                        ڳَئِي ظلمات ٿئي حالت چُوڪوه طور.
ڪيتا تعظيم دا سجدا دل اندر

ٿِئي وچ بيخودي دي محو خوشتر.

اِنهين منزل رسي وچ صبر بهتر
                        ڳجها ڳجهه ڪونه رکڻ هي خوب اڪثر.
ڪريسي حق جنهان تي مهرباني

تنهان دي رمز سڀ هوسِي شهاني.

توڪل دا عطا ڏيندا جنهان ڪون
                        دنيا دا دؤر ڪيا گهِنسي تِنهان ڪُون.
عجب ڪا رمز عشّاقان نِرالِي

رهندي وچ دؤر دي آوَ لاءُ بالي.

در صفت حضرت رسالت پناه صلعم

آيا انسان ٿي وچ پوش خاڪي،
ڏتي اُنهين رمز هر ڪنهن ڪُون هَلاڪي.

 

ڪٿان بشري صورت ’بشرءٌ مِثّلڪُم‘
ڪٿان مَلَڪي صورت ’اِني اَحدُ ڪُم‘.

 

آکيس حقي صورت وچ ’لِي مَعَ الله‘
ڪٿان ’لا يسعني‘ ٿيا خود ’اِنا الله‘.

 

آيت ’اَوحيٰ اِليٰ عبده ما آوحيٰ‘
آئي صورت حقبي دِي خاص وقتا.

 

ڪٿان آکيس ’وَ يُسقِينِي ويطعم‘
ڪٿان ختم النبي مرسل ٿيا خاتم.

 

ڪٿان ’احمد بلا ميم‘ سڏايس
ڪٿان وت عبد، ٿي هُل هلايس.

 

ڪئي شبهات دي وچ پئي رکن بِيم
لِسان ڄاتا صحيح ’احمد بلا ميم‘.
جيڪو رَکسِي اِنهِين وچ شَڪّ شُبهات
ڪُفر ٿيسي اُنهين دي قلب اثبات.

آخر هرڪو اِٿون هر حال هلسِي
’اَذاجاءَ اَجَلُهّم‘ ساعت نه ٽلسي.

رهو وچ دور دي ’اِنَّڪَ غريبا
اَجل دا وقت سر آيا قَريبا.

دنيا فانِي فنا ڪيهي فضيلت
اول جلوه پڇي ڏيسي َلِيلَت.

دربيان تمثيل صفت

اَهل دنيا و اَهل دل و سير وجودي

ڪِيئي ٿَئي ’طالبُ الدّنيا مُخَّنثءٌ‘

ڪِئي ٿَئي ’طالبُ الُعقبيٰ مُونث.

ڪيئي ٿئي ’طالبُ المَوليٰ مُذکَّرءٌ،
آهي رهندي سدا صوفِي قلندر.

نهين ٿيندي دنيا دي در ڪنهن دوست

غمي شادي سڀا ڄاڻن همہ اوست.

علم رسمي والي طالب هوائي
                        دوئي دي دام چا ڪِيتي تَوائِي.
شريعت پوش ڪر ٻهندي ٿي ظاهر

اندر دل وچ دنيا دي نال ماهر.

بِلا عمل۔ علم ڪيا فيض ڏيسي
                        بِلا ثَمَر۔ اُهِين وَڻ ڪُونَ ويسي.
جيڪي عالم علم صاحب عمل دي

اُهي تحقيق هن فَيّاض دِل دي.

علم وحدت ڏونهين گڏ نور انور
                        آهي هوسن جيوين وچ شِير شڪر.
علم لُدنِي عطا ڪيتس جِنَهَان ڪُون

عشاقِي دا لَقَبُ آيا تِنَهَان ڪُون.

اسان طَوّاف ڪيتا ڪعبہء دِل
                        سڀئي ٿي پئي اساڏي حَلّ مشڪل.
ڪيتوسي حَجّ اڪبر دي زيارت

ڏتي شهه عشق سانُون وه بشارت.

رنگي وچ بيرنگي دا سير ٿيوسي
                        قدر وحدت وجودِي دا پيوسي.
ڪيتا مطلب اساڏا عشق پورا

’سَقَا هُم رَبُّهُم‘ پِيسُون طهُورا.

اٿان انصاف ڪيتوسي سڀوئي
                        جدائي دي لذت دا مُلهه نه ڪوئي.
جنهان سر تي قبوليا هڪم ربّ دا

’وَلاَ تَا سَو عَليٰ ما فاتڪم‘ دا.

صبر واليان ڪونه حق دا هي دلاسا
                        آخر پوري ڪريسي ڪل دي آسا.
ويکو چا دؤر ساري تي فنا هي

ذڪر حق دا فقط تنهن ڪونه بقا هي.

نه رک تختِ سليماني دي اُميّد
                        ڳئي دارا، سڪندر، جام جمشيد.
ڪُجا شاهي شُغل شاهِي خزاني

اَجل سڀ مار نِيتي ٿئي رواني.

اهو دم هئي ذڪر ذاتي سجايا
                        بنان تنهن دي ٻيا ڪل ڪم اجايا.
وجودي سير سڀ ٿيسن تنهين نال

ظاهر ٿِيسَن رنگا رنگ خوب خوشحال.

سياهِي دي وچون ٿيا شَمس پيدا
                        ڳَئي شب، روز روشن ٿيا هَويدا
آئي صورت نظر مهتاب ثاني

جنهين دا ڪونَهِين وِچ دؤر شاني.

ڪَڪَر ڪِيتِي شروع بارش اُٿاهِين
                        اُٺا وه مينهن محبت دا تٿاهين.
اَبر دِي گاجَ، وه گوڙان ڪَرِيندِي

مِثل وِڄ دي ڏاڍي ڪڙڪي سُڻيندي.

صوفي صاحب ڏِتا پيالا جو ڀرپُور
                        ٿَئِي دِل پِي سَڀو مخمور پُرنُور.
هٽيا ڪل وهم دل تؤن ٿي صفائي

ذڪر ذاتي ڪِيتي وه روشنائي.

نظارا ٿيا حسن دي ويک صورت
                        فنا کا ٿئي تنهين وچ مَحو مورت.
ڪيتس اثبات قطرا ذات والا

سڃاتس آپ ڪون ٿئِي دل تسلا.

بحر وچ بيخودي دي ڳئي جڏان ڪَهه
                        سڻيس آواز ٿيا ’اِنّي اِنّا الہ‘.
ڪفر اسلام دا ڇوڙيس بهانا

قبوليس عشق دا مڪتب مڪانا.

ڳِتس تلقين وچ صورت پرستي
                        مشاخي دي وڃايس خود پرستي.
اصل شه عشق دا شاهي طمل هئي.

هميشه نال شاهان دي وصل هئي.

جنهين دا بيشل بيچون لقب هئي

تنهن دا ’اَلامن فَوقُ الادب‘ هئي.

آکيا موسيٰ بانو ’ربّ اَرني‘
                        جواب آيس تنهين دا ’لَن تَراني‘.
تجلّي پئي جبل تي نال قدرت

سارا ڪوه طور ٿيا جل خاڪ صورت.

اِٿاهين ٻئي ڪَنهين دي ناهين طاقت
                        سَوا مرسل نبي دي پاڪ طبعيت.

در صفت عشق و حسن

که آخرکار منزل عشق بالاتر است

زليخان خواب چا ڪيتي ديواني،

حسن يوسف ڏٺس وه شمس ثاني.

فجر دي وقت جڏان بيدار آٿَئِي

ڪنون بردي حجابي دي نڪل پئي.

ڪيتس فرياد پيا غوغا شهر وچ
                        ڪيوين ملسي محب مئيڪون مصر وچ
ڪٿان ڪنعان ڪٿ ملڪِ مصر دا

مئيڪون دم دم نهين دلبر وسردا.

ٿَئِي بيحال ڇوڙيس آپڻي رٿ
                        رجوع ٿئي عشق دي دامن گهتيس هٿ.
ڪشش اِنهين عشق آندا دلربا ڪون

ايوين مليا جيوين خس ڪهربا ڪون.

توڙي ڪو پيا سدائين مُفت جلسي
                        بنان شهه عشق دي هرگز نه ملسي.

در بيان عبادت مشاخي واهل تصوف يعني موحدي

ربا دي ڪُل عبادت بي اثر هي

’فُوَپِل اّلِلمُصَلِّي‘ وچ ذڪر هي.

عشافان دي هميشه رمز عالي

مرندي چڙهه سُولي نعرا جلالي.

’اَنا الحق‘ موج مستي وچ اَلاون
                        ’سِري‘ دا سير ڪر چالي چلاون.
ڪريندي ياد هردم دم اَلَستي

لَهيندي جسم تون ڪُل بار هستي.

’مُوتوا قَبل اَنتَ مُوتو‘ ڳَئي بقا وچ
                        رهندي خوشحال او دائم لقا وچ.
ٻيٺي گهن تخلقو اخلاق رَبّ دي

ڪيتي اِنهين رمز ني واقف قلب دي.

ٿيا اِسرار سڀ ظاهر تنهان تي
                        تهتيندي فيض دا بُهرا ٻنهان تي.
راتو ڏينهان ذڪر دي نال گهارن

ساري سنسار ڪونه دل تؤن وسارن.

حڪايت

تمثيل در بيان صدر

ڪيتي تعريف هڪ ڏينهن آپ مرسل

يمن دي ملڪ وچ هئي مرد نِرمل.

اُنهين ڪنون پوءِ خوش اَوندي حقاني

جنهين دا ڪو نهين وچ دؤر ثاني.

وڏي قدرت ڏتي تنهن ڪونه اِلاهي
                        ’اَويسي‘ دا لقب سر تاج شاهي.
اُهي عاشق عشق دي ناز پرور

عطا ڪيتس لَقا ڪُل ٿئي مُنوّر.

سڀو پنڌ عشق دا هي ڪل شريعت
                        تنهين دي نال هئي شامل طريقت.
حقيقت حال هي وچ معرفت دي

سڀئي لاڳو شريعت نال ٿيندي.

عشاقان دِي سڀا وَت جستجوئي
                        نهين ترڪِ اَدب ڪا گفتگوئي.
اِها هي جوش عشقي دِي نشاني

اڳون حق عاشقان دي ڪامراني.

آيا جڏهن عشق دا مجنون بهانا
                        پيا وچ قيد ليلي ٿيا ديوانا.
ڪِيتس گم آپ ڪونه ٿيا آپ ليلِي

وساريس عيش عشرت دي حويلي.

ٿيا وچ مَحويَت دي مَحوَ مخمور
                        پيالي بيخودي ڪيتا چڪن چور.
محل ماڙيان سڀئي سٽ ٿيا روانا

پسند ڪيتس سُڪونت گہ بيابانا.

چاتس سِر تي ملامت لوڪ ساري
                        ٻيٺا وچ وچ جهنگل دي گهِن بهاري.
ٿيا آزاد ڪَنُّون دور ماتم

هُليا جڳ وچ جيوين مشهور حاتم.

جنهان ڪونه عشق حق دا هئي دل و جان
                        ڪيوين بيدرد رهسن خوش خرامان.
جنهين دي دل نهين با عشق دلسوز

پَئي وچ حرس هوسن غرق شب روز.

دربيان منزل عشق و اِستقامت عاشقان

جيوين اِنهين حال ٿيا سلطان ادهم

نڪل پيا اوچتا پَئِي ملڪ وچ ڌُم.

قبوليس سر فقيري پيش آئي

ڄُليا سڀ سمجهه معنيٰ ڇوڙ شاهِي.

اُٺايس بار سر تي درد والا
                        پلايِس بيخودي دا عشق پيالا.
اَها وچ ملڪ خود سلطان عالي

ڏاڍي ڪنهن شوق ڪيتس تخت خالي.

ملامت خلق دي چايس سڀائي
                        سٽَيس سيگار ڇوڙيس ڪل وڏائي.
ٿيا مقبول وچ درگاهه ربّ دي

ڪيتس معراج مخفي وچ قلب دي.

اصل شهه عشق دي منزل هي باري
                        خِزان نِي ڪر پڇي ڏيندا بهاري.
اسان دامن ڳڌي شهه پنجتن دي

زيارت ٿَئي تنهين دي انجمن دي.

ڪيتي مشڪلڪشا مُشڪلُڪشائي
                        آئي ’اِنَّا فَتَحنّا‘ ٿئي صفائي.

در بيان اصحاب ڪهف

سُتي اصحاب جڏان صاحب ڪهف دي

ٿئي هر دو جهان صاحب شرف دي.

سڀئي وچ خواب ٿئي مخفي ڪنون لوڪ

ڪيتو ني ترڪ دقيانوس دا ذوق.

ٿئي آرام وچ پي جام ڪوثر
                        هوسن وچ خواب دي سي تابمحشر.
ايوين ٿيسي جيڪو دنيا ڪُنون دُور

هوسي دائم ذڪر دي نال مخمور.

جيڪو فرهاد ٿي محنت ڪريسي.
                        شيرين دي پيش وڃ منظور ٿيسي.
بنان محنت نهين ٿيندا ڪو مطلب

بنان محنت نه لَهسي جاءِ منسب.

ڪرڻ محنت فقيري دا حسن هي
                        رهڻ وچ دَر دي حب الوطن هي.
لاٿا سِر تون عشاقان ويس چِيرا

ڏٺو ني امر وچ ’يَبڪُوا ڪَثيرا.‘

لُٽا ڏيندي سڀو اسباب دُنوي
                        پسند ڪر رمز ’حَتَّيٰ تُنفِقُوا‘ دي.
پيٺي گِهن ’اَلفَقرُ فّخري‘ دا رايا

توڪّل نال دم رک دي سجايا.

گذارن وچ دنيا نيوي رسم وچ
                        رهن تقدير دي ’جف القلم‘ وچ.
نهين ويندي دنيا دي در ڪنهين ڏينهن

وسائن سر سدا محبت سندي مينهن.

نهين  ڏيندي ڪنهين ڪون حال دل دا
                        ڳجها رک دي اِهو ڳجهه بيمثل دا.
گهي مطلوب رهندي گاه طالب

گهي مغلوب ٿيندي گاه غالب .

گهي مخلوق ٿيندي گاهِ خالق
                        گهي وچ بيخودي دي شوق شائق.
اِهو شهه عشق هي ’اَلعِشقُ نارءٌ‘

ڪرڻ ڳجهه ’طاهرالاسرار ڪُفرءٌ“

ڏاڍي سر عاشقان دي بار ڏيندا
                        طرحين طرحين ستم سر تي سَهندا.

دربيان جوش عشق

و ستم بر عاشقان و صبر عشاقان برستم او

ڪيتس سر تي جفا ’جرجيس‘ نازل،

ٿيا ’يحيٰ‘ قتل ڪنون دست قاتل.

’زڪريا‘ ڪونه چيرايس ڪرٽ دي نال

ڪيتس ’ايوب‘ ڪونه بيمار احوال.

گهتيس ’يوسف‘ مصر زندان دي وچ
                        رنا ’يعقوب‘ ٿي ڪنعان دي وچ.
ڪيڏا گهمسان پيا وچ ڪربلا دي

ڪُٺي بيڏوهه ڪل شاڪر رضا دي.

ڪيوين ’شهه شمس‘ دي چا کل لَهايس.
                        ڪيوين ’بِلاّل‘ ڪُون گهاڻي پيڙايس.
.صوفي وچ بيخودي پڌرا ڪرايس

نيزي تي چاڙهه سر سرگس گهمايس.

ڪيتس ڏي رمز ’بسطامي‘ ڪيها حال
                        چاڙهيس ’منصور‘ ڪون سولي تي في الحال.
آندس ’فرهاد‘ ڪونه گهمري دي اندر

ڏتس سر بار ٿيا ’عطار‘ مضطر.

’بُلا‘ ’سرمد‘ ڏونهين چا مرايس
                        حسن دي رمز وچ ’سيفل‘ رلايس.
ڪيتس ’مجنون‘ ديوانا ڏي نظارا

ڇُڙايس تخت ’رانجهي‘ ڪونه هزارا.

اِنهين ڳجهه دا مثل هي ڪل جمع ڪونه
                        جيوين ٿيندا پتنگ واصل شمع ڪونه.
اِهو نهين ظلم هي معشوق دا ناز

اول مرڻا پڇي ٿيس سَر اَفرآز.

ويکو نُڪتا اِهو جو هي نهاني
                        قرب شاهان اصل سوزان نشاني.
آئي حالت اِها سر تي جنهان دي

شهادت دا لقب آيا تنهان تي.

جيڪي اِنهين دؤر وچ ٿئي عشق دي روُ
                        موجب آيت هوسن ”بااليوم نَدعُو‘.
جهاد اڪبر فتح ڪيتا عشاقان

ٿيا داخل تنهان دي قلب ايمان.

جهاد اصغر واليان دي بند ٿئي لب
                        ’ولَمَّا يّدحُل الايمان في قلب‘.
دعويٰ ڪيتس انهان دي ڪُل باطل

”قولو اَسلَم‘ دِي آيت نال شامل.

آئي چا گوءِ عاشق وچ طلب دي
                        مسلمان ٿئي حقيقي پيش ربّ دي.
رهو دائم گهِنو توفيق دِي راهه

نه ٿيوو وچ فخر دنيا گذر گاهه.

ڪرو پرهيز دا رخ تي نقابا
                        ويکو ’يا لَيتَنِي ڪُنتُ تّرُابا‘.
وڃو جلدي گهنو شهه عشق دا پنڌ

نه موڙو ٻِي ڪَهِين پاسي ڏَهيِن ڪَنڌ.

دربيان صفت عشق

که بر کدام جائ مي ماند

عشق وچ ملڪ رهندا هئي ڪفر دي،

رکيندا هئي سڀو ڪم وچ نظر دي.

نڪو مذهب نڪاوَت چال رَسمِي

نڪا عشرت نڪو ٻيا زيب جِسمِي.

حڪم تنهن دا هي ڪل تي زور غالب
                        سوا حق دي نهين ڪنهن شيءَ دا طالب.
رندي دي رمز جي ويسن اِٿاهين

مشاخِي دِي نهين حاجت جٿاهين.

شريعت دا امر دل تي رکيس
                        لباسِ ظاهري وچ ڪفر رهسن.
وِڃَئيس جسم دي سڀ زيب زينت

ٿيسن وچ بيخودي دي پاڪ طينت.

تڏان لنگهسن اِنهين رٿ ڪفر دي نال
                        ملامت لوڪ دي سر چا ٿي خوشحال.
رجوع ٿي عشق دي پيسن پيالي

رهن وچ لوڪ دي دائم نرالي.

نفي اثبات دا ڪلمان ڀريسن
                        طريقت دي ڪفر دا دم مريسن.
ايوين هوسن هميشه وچ حياتي

بحر وچ بيخودي دي نال ذاتي.

ڪڏان ’اِلاّ اَنا‘ ڪر هُل هُلاونَ
                        ڪڏان وت عبديت دي پير چاوَن.
ڪڏان رهندي سدا صوفي صفا وچ.

ڪڏان نيزي تي سر ڏيندي لقا وچ.

ڪڏان نعرا ’اَنا الحق‘ دا مريندي
                        ڪڏان ’سبحاني ملشاني‘ اَليندي.
ڪڏان ظلمات لنگهه وڃ ذات پسدي

صفت گم ڪر معنيٰ دي ملڪ رسدي.

ڪڏان ٿيندي ’صَفِيّ الله“ پُر نُور
                        ڪڏان ٿيندي ’ڪليمُ الله“ برطُور.
اصل ڪنون نور احمد دا گهڻيرا

آها آدم ڪنون جو اڳ ڀريرا.

جنهين دا ڪُلّ شيءِ وچ اثر هي
                        تنهين دا ’نور نامي‘ وچ ذڪر هي.
ساري وچ ملڪ ٿيا سردار عالم

ٿيا ختم النَّبي باشان اعظم.

علَي الَعرشِ استويٰ معراج ڪيتس
                        وصالِ قربيت دا جام پيتس.
ٿيا حق نال جيوين ’قاب قوسين‘

ٿيس القاب شافع هر دو ڪنوين.

ولايت دِي عطا ٿيس تاج شاهي
                        مليس هردو جهان دي بادشاهي.
ڏٺس حق دا اِنهين چشمين نظارا

’فِي اَحسَن صورة۔‘ ڪيتس اشارا.

جيڪو منڪر ٿيوي يا بلڪ حاسِد
                        ويکي مشکواة دا بابُ المَسَاجِد.
جنهان شبهات آندا دل دي اندر

تِنهان هرگز نه ٿيسي فيض اڪثر.

لکيا تفسير يعقوبي بيان ڪُل
                        ڏٺا تحقيق حق با چشم مرسل.
عاشق نروار ٿئي وچ راز داني

پئي مقبول وچ درگہ حقاني.

ملائڪ ٿئي انهين عبرت دي وچ گُم

ڏٺو ني راز حق دا راز محڪم.
پڙهن تسبيح ڪونه گردون صدا وه

ڪر سبحان الَّذي اسراي بعبده.

وَحِي آوندا اَها جڏهن پيش حضرت
                        ادب دي نال ٻَهه ڏيندا حقيقت.
اِهو ڳجهه ٻي نه ڪنهن معلوم ٿيندا

مگر وچ عاشقان ظاهر ڏسيندا.

نهين رک دي اندر دل خيال فاسق
                        رهن دائم شرابِ شوق شائق.
جنهان ڪونه دمبدم حق دا نظارا

ڪريندي ”قُم بِاذِنِي‘ دا اشارا.

دربيان حکايت

(کدام طالب حق و تلقين شيخ کامل)

ڪيتي هڪ ڏينهن هڪ طالب حقيقت

ڏٺم اسرار ڄاتم دم غنيمت.

ڄُليا اُهو جسم ڪر ڏاڍي شتابي

ڪيتس وڃ سير جٿ سيلاب آبي.

ڳيا جڏان مُلڪ معنيٰ دي اُٿاهين
                        اِلــٰهي بحرِ هن مخفي جٿاهين.
آهي اِنهين بحر وچ وڻ سُرخ رنگ دي

ساري دنيا دي وچ هرگز نه لڀدي.

تجلّي دا تماشا وچ تنهين آب
                        ڏِسيندا پيا اُٿاهين مثل شبتاب.
جڏان ڪنون بيخودي ٿيا هوش ساڳي

ٻيٺا حيرت دي وچ رک دل سجاڳي.

اهو سڻ، شيخ ڪامل وَٽ سکايس
                        ذڪر ذاتي دي حد اڳتي وِکايس.
ڪريسي ڪيا سڀو ظاهر بيانا

آپي ظهار ٿيسي تنهن دا نشانا.

ڪيتا طالب اهو ارشاد دل تي
                        ڳتس با شوق ڪامل راه اڳتي.
صوفي دي رمز سو گهِنسي سچائي

مشاخي دي رسم ڇوڙي سڀائِي.

اهو اسرار سر سارا حقاني
                        آدم دي پوش وچ رهندا نِهاني.

دربيان سر آدم و استقامت عاشقان

جيوين وچ مثنوي معنيٰ هي ثابت،

لکيا هي ’بشنواز نيء چون حڪايت‘.

معنيٰ اهين بيت دي هي سِّرِ آدم

جو وڄدا هي مثل نڙ دي دَمودَم.

وڄيندَڙُ جو اِنهين نيء دا اصل هي
                        آهين دا نام جڳ وچ بيمثل هي.
فقر فاقي بنان دل دي صفائي

نهين ٿيندِي اندر ڪا روشنائي.

شڪم پُرڪر جيڪي وچ خواب رهسن
                        نتيجا ڪو چڱا هرگز نه لَهسن.
ويکو طالب خدا دي غم فڪر وچ

رهندي دائم عجب فاقي فڪر وچ.

رکو خالي اِنهين نَڙ ڪون ڪنون طعام
                        پِڇي ڏيسي حِقيقت سڀ صبح شام.
جيڪو چَئينديء قدم وچ راه حق دي

لَهينديء جلد دل تؤن بار شڪ دي.

هميشه وچ جهنگل تنهان گذارن
                        دنيا دي ذوق سڀ دل تون وسارن.

ٿيندي حق نال او باشوق ڪامل

راتو ڏينهان ذڪر دي نال شامل.

نهين ڏيندي ڪنهين ڪونه حال دل دا
                        رکن دائم فڪر بردل اجل دا.
دنيا دا دؤر هي سڀ خيال فاني

مثل هي خواب دي تنهن دي ڪهاني.

جنهين دل سڀڪنهين ڪم وچ هي ذلت
                        مگر دم با خدا ٿِيوڻ غنيمت.
ڏتا ڏَسُ صاف حق ظاهر جنهين وچ

ميڏي هي جاءِ قَلَبُ المومِنين وچ.

لکيا خاقان خاقاني دي اندر
                        دم از ملڪِ سُليماني هي بهتر.
ڪريندا حق آمر اپڻا دَرونِي

ويکو آيت ڪونه ’آفَلا تَبصِروني‘.

ڇوڙو اِنهين خيال فاني دا بهانا
                        ڪرو هٿ ذڪر دم شاهي خزانا.
توڙي هن ڪُل دنيا دي ذوق خوشتر

ڄاڻو تحقيق ڪر ماضي لا يُذڪر.

نه ٿِيوو وچ دنيا دي دؤر غافل،
                        رهو شب روز ٿي دم نال واصل.
ڏيسي تلقين شہ صوفي جنهان ڪونه

ٿِيسي اسرار سڀ پڌرا تنهان ڪونه.

اساڏي دل ڪيتا سجدا اُٿاهين
                        صوفي دي رمز ٿي حاصل جٿاهين.
بدہ ساقي مَئي وحدت وجودي

ٿيوي با شوق حق دل دي سجودي.

بده ساقي محبت دا پيالا
                        وڃي دل تؤن قصا سڀ غير والا.
بده ساقي شرابِ ارغوانِي

وکائي ملڪ معنيٰ دي نيشاني.

بده ساقي بَجلدي جام خوبي
                        جنهين وچ هي نشا حالت ربوبي.
بده ساقي اندر دل روشنائي

لَهي جُهڙ غير دا ٿيوي صفائي.

بده ساقي قدح پُر ڪر شتابي
                        جنهين وچ عشق رک دا بي حجابي.
بده ساقي اسان ڪُون دل دلاسا

پوري ڪر ڏي اساڏي جلد آسا.

پوي مهتاب ٿي ظاهر حسن دا
                        ڪرون ديدار ڪل مخفي بدن دا.
حسن دي هاڪ هي وچ دؤر ساري

مريندا عاشقان ڪونه وچ اِشاري.

نهين رکدا مروّت دي نشاني
                        نهين ڏيندا وصل دي مهرباني.
کسيندا هي دِليِن ڏاڍي ضرب دي

گَهتيندا پيچ معنيٰ وچ قرب دي.

حُسن ٿيسي اُنهان دي نال ماهر.
                        رکيسن نيستي دي حدّ ظاهر.

حکايت مرد سوداگر و مرغ طوطي

اَها هڪ مرد سوداگر دنيا وچ،

اَها مشهور دولت ۽ سخا وچ

جنهين دا اسباب ڪل شاهي سڏيندا

سفر دي وقت با تڪليف لڏيندا.

آهس هڪ مرغ طوطي با فضيلت
                        جو ڏيندا ملڪ ساري دي حقيقت.
اهئي تنهن نال سوداگر دي اُلفت

ڏاڍي رکدا اُنهين دي نال محبت.

ڄُليا سوداگري تي چا خزانا
                        حسب قسمت بَجلدِي ٿيا روانا.
جڏان پهتا اٿاهين ملڪ دي وچ

رجوع ٿيا آپڻي واپار دي وچ.

ٿيا فارغ ڪنون آپڻي سَمانا
                        آيس دل ياد طوطي دا بيانا.
جو آکيا ها طوطي وقت ڄلڻ دي

ميڏا پيغام ڏيوين وچ ملڻ دي.

جيڪي طوطي نظر آون بچشمت
                        ڪرين اِنهين قيد پڃري دي حقيقت.

ميڏا اي حال دائم وچ قفس دي

تُسان خوشحال رهندي بوالهوس دي.

ڏِٺونَس وچ جهنگل طوطي جٿاهين
                        آيا نزديڪ ڪيتس سڏ اوڏاهين.
ڏتس پيغام طوطي دا تِنهان ڪون

کڙا عبرت دي وچ ويکي انهان ڪون.

سارا پيغام ٿيا پورا جڏاهين
                        سڀيئي طوطي ٿئي خوشتر آٿاهين.
اّنهان سڀني وچون ڦٿڪڻ لڳا هڪ

آخر اومر پيا ڏاي ڪَنهِين سڪ.

سوداگر ڪونه ڏاڍا غم ٿيا اندر وچ
                        ڏٺس قدرت پيا دل دي فڪر وچ.
آکيس ناحق اهو پيغام ڏتم

ويچارا مرغ طوطي مفت ڪُٺم.

پيا حيرت ڏٺس قدرت اِلـٰهي
                        وليا ڦِر ٿيا وطن دي پار راهي.
پهتا با خيريت اپڻي شهر وچ

مليا سڀ نال وڃ ٻاهر اندر وچ.

ڏتونس سڀڪنهين تحفي برابر
                        آيا طوطي ڪني خوش دل ٿي ظاهر.
آکيس طوطي ڏٺوني ڪي اوڏاهين

ڪيتوئي احوال ميڏا ڪو اُٿاهين.

سوداگر کول ڪُل احوال ڪيتا
                        جو فوتي ٿيا اُٿاهين مُرغ جيتا.
تڏان سُڻ ڪِر پيا طوطي قفس وچ

ٿيا فوتي مثل حالت اُنهِين وچ.

لڳا رووڻ سوداگر ويک حالت
                        آها مئن نال طوطي هم رفاقت.
ڪڍيس پڃري ڪنون طوطي ڪونه ٻاهر

ڇوڙيس اُڇلا محل تي بي بهادر.

آلايس نال طوطي ڪر به جلدي
                        ڏتس ول خوب سوداگر ڪونه ولدي.
اُنهِين طوطي جا رٿ ڪيتي مرڻ دي

اها معنيٰ آهي ميڏي ڇٽڻ دي.

اُڏر ٻيٺا محل تي خوش خراما
                        ڪيتس حافظ خدا وت ٿيا روانا.
سوداگر پيا صبر وچ ويک تقدير

اڳُون خواهش نهين چلدي ڪا تدبير.

جيڪو اِنهين رمز وچ دل نال ٿيسي
                        ’مُوتوا قبل انت مُوتو‘ جام پيسي.
اهو هي روح طوطي ذات پاڪي

جو هئي وچ قيد پڃري پوش خاڪي.

جڏان گهنسي اها حد دم حَبس دي
                        تڏان ڇِٽُسي ڪنون ايذا قفس دي.
صوفي اِنهين رمز وچ رهندي سدائين

نهين ظاهر ٿيندي هرگز ڪڏاهين.

نهين رکدي دنيا دي حب دل تي
                        هميشہ بيخودي دي نال چلدي.
’اَناالحق‘ ٿي ڪريندي سير دلدا

ڪڏان سولي ڪڏان نيزي وصل دا.

جنهان ڪيتا اَمر حق دا بتقديم
                        سيئي ٿئي پيش حق احسن التقويم.
جيڪي ٿيندي عشاقان دي گِلا وچ

هوسن اُهي مبتلا دائم بلا وچ.

ٿيسن مغموم وچ يوم القيامت
                        موجب ’آم يَحسُدونَ النّاَس‘ آيت.

نئون صفحو --  ڪتاب جو ٽائيٽل صفحو
ٻيا صفحا 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13  14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
هوم پيج - - لائبريري ڪئٽلاگ